8th Pay Commission update: કેન્દ્ર સરકારના આશરે 50 લાખ કર્મચારીઓ અને 65 લાખ પેન્શનધારકોને 8મા પગાર પંચ થી મોટી આશા હતી કે તેમનો લઘુત્તમ મૂળ પગાર ₹18,000 થી વધીને ₹51,000 થશે. જોકે, કોટક ઇન્સ્ટિટ્યૂશનલ ઇક્વિટીઝના નવા અહેવાલ મુજબ, ફિટમેન્ટ ફેક્ટર 1.8 પર રાખવામાં આવે તો લઘુત્તમ પગાર માત્ર ₹30,000 સુધી જ વધશે. આ પંચનો અમલ 2026 ના અંત અથવા 2027 ની શરૂઆત પહેલા શક્ય નથી, કારણ કે કમિશનની રચના કે સભ્યોની નિમણૂક હજુ બાકી છે. આનાથી સરકાર પર ₹2.4 થી ₹3.2 લાખ કરોડનો વધારાનો બોજ પડશે, જે GDP ના 0.6-0.8% જેટલો હશે.
લઘુત્તમ પગારમાં ઓછો વધારો?
કોટક ઇન્સ્ટિટ્યૂશનલ ઇક્વિટીઝના એક અહેવાલ મુજબ, 8મા પગાર પંચમાં ફિટમેન્ટ ફેક્ટર 1.8 પર રાખવામાં આવી શકે છે. આનો અર્થ એ થશે કે નવો પગાર વર્તમાન પગારને 1.8 વડે ગુણાકાર કરીને નક્કી કરવામાં આવશે. આ ગણતરી મુજબ, લઘુત્તમ મૂળ પગાર ₹18,000 થી વધીને આશરે ₹30,000 પ્રતિ માસ સુધી પહોંચી શકે છે. આ આંકડો કર્મચારીઓ માટે મોટો ઝટકો બની શકે છે, કારણ કે અત્યાર સુધી ₹51,000 સુધીના વધારાની અપેક્ષા હતી. અહેવાલ સૂચવે છે કે 8મા પગાર પંચના અમલીકરણ પર, કર્મચારીઓના પગારમાં સરેરાશ 13% જેટલો વધારો થઈ શકે છે.
ફિટમેન્ટ ફેક્ટરનું મહત્વ
ફિટમેન્ટ ફેક્ટર એક ગણિતીય ગુણક છે, જેનો ઉપયોગ જૂના પગારને નવા પગાર ધોરણમાં રૂપાંતરિત કરવા માટે થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, 7મા પગાર પંચમાં, આ ફેક્ટર 2.57 હતું, જેના પરિણામે ઘણા કર્મચારીઓના પગારમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો હતો.
અમલીકરણમાં સંભવિત વિલંબ
આ નવા પગાર પંચનો અમલ તાત્કાલિક થવાની શક્યતા નથી. અહેવાલ મુજબ, સરકારે જાન્યુઆરી 2025 માં 8મા પગાર પંચની જાહેરાત કરી છે, પરંતુ હજુ સુધી તેની સંદર્ભ શરતો (ToR) નક્કી કરવામાં આવી નથી કે કમિશનના સભ્યોની નિમણૂક પણ થઈ નથી. કોટકનો અંદાજ છે કે કમિશનનો અહેવાલ આવવામાં લગભગ દોઢ વર્ષનો સમય લાગશે. તે પછી, સરકારને તેને મંજૂરી આપવા અને અમલમાં મૂકવા માટે બીજા 3 થી 9 મહિના લાગી શકે છે. આથી, 2026 ના અંત અથવા 2027 ની શરૂઆત પહેલા તેનો અમલ શક્ય નથી.
સરકાર પર નાણાકીય બોજ
કોટકના મતે, 8મા પગાર પંચના અમલીકરણથી સરકાર પર ₹2.4 થી ₹3.2 લાખ કરોડનો વધારાનો નાણાકીય બોજ પડશે, જે GDP ના લગભગ 0.6-0.8% જેટલો હશે. આ વધારાનો ખર્ચ હોવા છતાં, સૌથી મોટો ફાયદો 'ગ્રેડ C' કર્મચારીઓને થશે, જે કેન્દ્ર સરકારના કુલ કાર્યબળનો લગભગ 90% હિસ્સો ધરાવે છે.
ખર્ચ અને બચત પર અસર
પાછલા પગાર પંચોની જેમ, આ વખતે પણ પગાર વધારાથી કાર, ગ્રાહક માલ (FMCG) જેવા ક્ષેત્રોમાં ખર્ચમાં વધારો થવાની સંભાવના છે. કોટક સૂચવે છે કે આનાથી લોકોની બચતમાં પણ વધારો થશે. એવો અંદાજ છે કે પગારમાં વધારાથી ₹1 થી ₹1.5 લાખ કરોડની વધારાની બચત થઈ શકે છે, જે શેરબજાર, બેંક ડિપોઝિટ અને ભૌતિક સંપત્તિમાં રોકાણ કરી શકાય છે.
નાણા મંત્રાલયની તૈયારીઓ
જુલાઈ 21, 2025 ના રોજ સંસદમાં એક લેખિત જવાબમાં, નાણા રાજ્યમંત્રી પંકજ ચૌધરીએ જણાવ્યું હતું કે 8મા પગાર પંચ પર કામ શરૂ થઈ ગયું છે. મંત્રાલયે સંરક્ષણ મંત્રાલય, ગૃહ મંત્રાલય, કર્મચારી વિભાગ અને રાજ્યો પાસેથી સૂચનો માંગ્યા છે. કમિશન તેની ભલામણો રજૂ કર્યા પછી અને સરકાર તેમને મંજૂરી આપ્યા બાદ તેનો અમલ કરવામાં આવશે.
ભારત સરકાર સામાન્ય રીતે દર 10 વર્ષે એક પગાર પંચની રચના કરે છે. આ પંચનો મુખ્ય હેતુ ફુગાવા અને ખર્ચને ધ્યાનમાં રાખીને કેન્દ્રીય કર્મચારીઓના પગાર અને પેન્શનમાં સુધારો કરવાનો હોય છે. અગાઉ, 7મું પગાર પંચ વર્ષ 2016 માં લાગુ કરવામાં આવ્યું હતું.