8th Pay Commission Latest Updates: કેન્દ્ર સરકારે આખરે 8મા કેન્દ્રીય પગાર પંચ (8મા CPC) ની રચના કરીને પ્રક્રિયા સત્તાવાર રીતે શરૂ કરી છે, જેનાથી દેશભરના આશરે 5 મિલિયન કર્મચારીઓ અને 6.5 મિલિયન પેન્શનરોને મોટો લાભ મળવાની અપેક્ષા છે. સરકારે પંચને તેનો રિપોર્ટ રજૂ કરવા માટે 18 મહિનાનો સમય આપ્યો છે, અને નવા પગાર તથા પેન્શન દર January 1, 2026 થી પાછલી અસરથી લાગુ કરવામાં આવશે. આ કમિશનના અધ્યક્ષ તરીકે સુપ્રીમ કોર્ટના ભૂતપૂર્વ ન્યાયાધીશ જસ્ટિસ રંજના પ્રકાશ દેસાઈની નિમણૂક કરવામાં આવી છે. અનુમાન મુજબ, ફિટમેન્ટ ફેક્ટરમાં 2.86 કે તેથી વધુ વધારો થવાથી કર્મચારીઓના પગાર અને પેન્શનમાં 30% થી 34% જેટલો વધારો થઈ શકે છે. જોકે, 6.9 મિલિયન પેન્શનરોને ToR માંથી બાકાત રાખવામાં આવ્યા હોવાનો વિવાદ પણ ઊભો થયો છે, જેના પર AIDEF એ વાંધો ઉઠાવ્યો છે.
1. 8મા પગાર પંચની શરૂઆત અને લાભાર્થીઓ
કેન્દ્રીય કર્મચારીઓ અને પેન્શનરો માટે આખરે રાહતના સમાચાર છે, કારણ કે કેન્દ્ર સરકારે 8મા પગાર પંચની પ્રક્રિયા શરૂ કરી દીધી છે. કેબિનેટે તાજેતરમાં તેના સંદર્ભની શરતો (ToR) ને મંજૂરી આપી છે, જે કમિશનના કાર્ય માટેની દિશા અને સમયમર્યાદા નક્કી કરે છે. આનો સીધો લાભ દેશભરના આશરે 5 મિલિયન કર્મચારીઓ અને 6.5 મિલિયન પેન્શનરોને થશે.
2. અધ્યક્ષ અને રિપોર્ટની સમયમર્યાદા
સરકારે 8મા પગાર પંચને તેનો રિપોર્ટ રજૂ કરવા માટે 18 મહિનાનો સમય આપ્યો છે. આ કમિશનના અધ્યક્ષ તરીકે સુપ્રીમ કોર્ટના ભૂતપૂર્વ ન્યાયાધીશ જસ્ટિસ રંજના પ્રકાશ દેસાઈની નિમણૂક કરવામાં આવી છે. તેમની સાથે પ્રોફેસર પુલક ઘોષ પાર્ટ-ટાઇમ સભ્ય તરીકે અને પંકજ જૈન સભ્ય-સચિવ તરીકે સેવા આપશે. આ ટીમ દોઢ વર્ષમાં સંપૂર્ણ રિપોર્ટ તૈયાર કરશે.
3. નવા દરો લાગુ થવાની અપેક્ષિત તારીખ
એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે જો રિપોર્ટ સમયસર સબમિટ કરવામાં આવે, તો નવા પગાર અને પેન્શન દર January 1, 2026 થી લાગુ કરવામાં આવશે. આ તારીખથી થોડા મહિના પછી ભલે ચૂકવણી શરૂ થાય, પરંતુ કર્મચારીઓ અને પેન્શનરોને તે સમયગાળા માટેનું બાકી ભથ્થું (Arrears) પણ ચૂકવવામાં આવશે.
4. પગાર અને પેન્શનમાં સંભવિત વધારો
કર્મચારીઓમાં સૌથી વધુ ચર્ચાતો મુદ્દો પગાર અને પેન્શનમાં થનારા વધારાનો છે. સરકારે હજી સુધી કોઈ સત્તાવાર આંકડા જાહેર કર્યા નથી, પરંતુ ભૂતકાળના વલણોના આધારે, પગાર અને પેન્શનમાં આશરે 30% થી 34% નો વધારો થઈ શકે છે, જે કર્મચારીઓ અને પેન્શનરોને મોટો નાણાકીય લાભ આપશે.
5. ફિટમેન્ટ ફેક્ટર (Fitment Factor) માં વધારો
ફિટમેન્ટ ફેક્ટર એ એક ફોર્મ્યુલા છે જેનો ઉપયોગ જૂના પગારને નવા પગારથી ગુણાકાર કરવા માટે થાય છે. 7મા પગાર પંચમાં તે 2.57 હતો. એવું માનવામાં આવે છે કે 8મા પગાર પંચમાં તેને 2.86 કે તેથી વધુ વધારી શકાય છે. જો આવું થાય, તો કર્મચારીનો મૂળ પગાર ₹25,000 થી વધીને આશરે ₹71,500 થઈ શકે છે.
6. DA અને DR માં આપોઆપ વધારો
જ્યારે મૂળ પગાર વધે છે, ત્યારે પગાર પર મળતું મોંઘવારી ભથ્થું (DA) અને પેન્શન પર મળતી મોંઘવારી રાહત (DR) પણ આપોઆપ વધે છે. આનાથી માત્ર પગારદાર કર્મચારીઓને જ નહીં, પરંતુ પેન્શનરોને પણ ફુગાવામાં રાહત મળશે.
7. પેન્શનરોની બાકાત અને વિવાદ
ઓલ ઈન્ડિયા ડિફેન્સ એમ્પ્લોયીઝ ફેડરેશન (AIDEF) એ દાવો કર્યો છે કે 8મા પગાર પંચના ToR માંથી 6.9 મિલિયન પેન્શનરોને બાકાત રાખવામાં આવ્યા છે. સંગઠનનો દાવો છે કે 7મા કમિશને પેન્શનરોની સમીક્ષાનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો, પરંતુ આ વખતે તે કલમ દૂર કરવામાં આવી છે. જોકે, સરકારે આ અંગે કોઈ સત્તાવાર સ્પષ્ટતા આપી નથી.
8. પેન્શનરોના અન્ય માંગણીઓ
ઓલ ઈન્ડિયા NPS એમ્પ્લોયીઝ ફેડરેશનના પ્રમુખ મનજીત સિંહ પટેલે સરકારને 8મા પગાર પંચમાં અન્ય મહત્ત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓ પર ધ્યાન આપવા વિનંતી કરી છે. પેન્શનરો માંગ કરી રહ્યા છે કે 40% પેન્શન કમ્યુટેશન સમયગાળો 15 વર્ષથી ઘટાડીને 12 વર્ષ કરવામાં આવે અને CGHS હેઠળ તબીબી સહાય માટેનું ભથ્થું ₹3,000 થી વધારીને ₹20,000 કરવામાં આવે.
9. કમિશનના કાર્યક્ષેત્રમાં શું સમાવિષ્ટ છે?
ToR મુજબ, 8મું પગાર પંચ કેન્દ્ર સરકારના ઔદ્યોગિક અને બિન-ઔદ્યોગિક કર્મચારીઓ, અખિલ ભારતીય સેવાઓ, સંરક્ષણ દળો, કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના કર્મચારીઓ અને સુપ્રીમ કોર્ટ તથા ઉચ્ચ અદાલતોના કર્મચારીઓ સહિતની વિશાળ શ્રેણીની સમીક્ષા કરશે. પેન્શન અને ગ્રેચ્યુઇટી બંને કમિશનના અધિકારક્ષેત્રમાં છે.
10. રાજ્ય સરકારો પર અસર
સામાન્ય રીતે, રાજ્ય સરકારો કેન્દ્રીય પગાર પંચની ભલામણોને અપનાવે છે. તેથી, 8મા પગાર પંચનો અહેવાલ કેન્દ્રીય કર્મચારીઓ ઉપરાંત રાજ્ય કર્મચારીઓના પગાર અને પેન્શન પર પણ સકારાત્મક અસર કરશે, જેનાથી લાખો રાજ્ય કર્મચારીઓને લાભ થશે.