ભારતમાં, રિઝર્વ બેંક (RBI) રૂ. 1 થી રૂ. 2 હજાર સુધીની નોટો છાપે છે. આ નોટોનો ઉપયોગ કરીને લોકો રોજિંદી જરૂરિયાતોથી લઈને અન્ય તમામ સુવિધાઓનો લાભ લઈ શકે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે દેશમાં શૂન્ય (0) રૂપિયાની નોટો પણ છપાઈ હતી? આજે અમે તમને ઝીરો રૂપિયાની નોટની સંપૂર્ણ કહાણી જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ.
ખાસ ઝુંબેશ હેઠળ આ નોટ છાપવામાં આવી હતી
આ ઝીરો રૂપિયાની નોટ પર રાષ્ટ્રપિતા મહાત્મા ગાંધીનો ફોટો પણ છપાયેલો છે અને તે બિલકુલ અન્ય નોટોની જેમ જ દેખાય છે. પરંતુ તમે વિચારતા હશો કે ઝીરો રૂપિયાની નોટ શા માટે લાવવામાં આવી. છેવટે આ નોટથી શું ખરીદી શકાય છે. તમને જણાવી દઈએ કે, આ નોટ આરબીઆઈ દ્વારા બહાર પાડવામાં આવી નહોતી.પરંતુ ભ્રષ્ટાચાર વિરુદ્ધ અભિયાન હેઠળ છાપવામાં આવી હતી.
5 લાખ નોટો છાપવામાં આવી હતી
આ નોટની શરૂઆત એક સંસ્થા દ્વારા ભ્રષ્ટાચાર સામેના હથિયાર તરીકે કરવામાં આવી હતી. આ વિચાર વર્ષ 2007માં દક્ષિણ ભારતમાં એક NGOનો હતો. તમિલનાડુ સ્થિત 5th Pillar નામની NGOએ લગભગ પાંચ લાખ રૂપિયાની ઝીરો નોટ છાપવાનું કામ કર્યું હતું. આ નોટો હિન્દી, તેલુગુ, કન્નડ અને મલયાલમ એમ ચાર ભાષાઓમાં છપાઈ અને લોકોમાં વહેંચવામાં આવી.
નોટ પર ભ્રષ્ટાચાર વિરુદ્ધ અનેક સંદેશા લખવામાં આવ્યા હતા
ભ્રષ્ટાચાર વિરુદ્ધ બનેલી આ નોટમાં 'ભ્રષ્ટાચારનો અંત કરો', 'કોઈ લાંચ માંગે તો આ નોટ આપીને અમને મામલો જણાવો', 'હું શપથ લઉં છું કે લાંચ નહીં લઉં.' જેવા મેસેજ લખવામાં આવ્યા હતા. આ શૂન્ય રૂપિયાની નોટ પર રાષ્ટ્રપિતા મહાત્મા ગાંધીનો ફોટો પણ છપાયેલો છે અને નોટની નીચે જમણી બાજુએ સંસ્થાનો ફોન નંબર અને ઈમેલ આઈડી છપાયેલ છે.
આ ખાસ નોટો લાંચ માંગનારાઓને આપવામાં આવી હતી
5th Pillar નામની સંસ્થા જ ઝીરો રૂપિયાની નોટ બનાવતી અને લાંચ માંગનારાઓને આપતી. આ નોટ ભ્રષ્ટાચાર વિરુદ્ધના અભિયાનનું પ્રતિક હતું. આ સંસ્થાના તમિલનાડુના ઘણા જિલ્લાઓમાં કેન્દ્રો છે. તેનું મુખ્ય મથક ચેન્નાઈમાં છે. તેના બેંગ્લોર, હૈદરાબાદ, દિલ્હી અને રાજસ્થાનના પાલીમાં પણ કેન્દ્રો છે.