નવી દિલ્હીઃ શુક્રવારથી અમલમાં આવેલા કન્ઝ્યુમર પ્રોટેક્શન એક્ટ હેઠળની નવી માર્ગદર્શિકા અનુસાર, જો ઉત્પાદનો અથવા સેવાઓની જાહેરાતો ગેરમાર્ગે દોરતી હોય, તો તેનો પ્રચાર કરનાર સેલિબ્રિટીઓને જવાબદાર ઠેરવી શકાય છે અને તેઓ કાર્યવાહીનો સામનો કરી શકે છે. કન્ઝ્યુમર પ્રોટેક્શન એક્ટના નવા માળખા હેઠળ સરોગેટ જાહેરાતો પર પણ પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. આલ્કોહોલ અને તમાકુની કંપનીઓ દ્વારા આવી જાહેરાતો આપવી સામાન્ય બાબત છે. કેન્દ્ર સરકારે કન્ઝ્યુમર પ્રોટેક્શન ઓથોરિટી માર્ગદર્શિકા 2022 હેઠળ પ્રિન્ટ, ટેલિવિઝન અને સોશિયલ મીડિયામાં સામૂહિક જાહેરાતો સંબંધિત કડક ધોરણોને સૂચિત કર્યા છે.-
કન્ઝ્યુમર પ્રોટેક્શન એક્ટ હેઠળ ભ્રામક જાહેરાતો અને ઉલ્લંઘન કરનારાઓ માટે સજા અને કાર્યવાહીની જોગવાઈ પહેલેથી જ છે. પરંતુ નવા નિયમો સેલિબ્રિટી જાહેરાતોને ટાર્ગેટ કરે છે, જે ગેરકાયદેસર હોઈ શકે છે. ઉપભોક્તા બાબતોના સચિવ રોહિત કુમાર સિંઘે જણાવ્યું હતું કે, “ભ્રામક જાહેરાતોને નિયંત્રિત કરવા માટે પહેલેથી જ જોગવાઈઓ છે, પરંતુ નવી માર્ગદર્શિકા ઉદ્યોગો માટે જાહેરાતોને વધુ સ્પષ્ટ બનાવે છે. ઉદ્યોગોને ખબર હોવી જોઈએ કે જાહેરાત માટેનું માળખું શું છે.' નવા નિયમો સેલિબ્રિટીઓને ઉત્પાદનોની જાહેરાત કરતી વખતે 'ખાસ સાવચેતી' રાખવા દબાણ કરશે.
સેલિબ્રિટીઓ ઑનલાઇન ગેમિંગ રમી એપને પ્રમોટ કરી રહી છે
નવા નિયમો અનુસાર, ઉત્પાદન અથવા સેવાની જાહેરાત તેના વિશે પૂરતી માહિતી અથવા અનુભવ પર આધારિત હોવી જોઈએ. આ નિયમો એવા સમયે લાગુ કરવામાં આવ્યા છે જ્યારે ઘણા કલાકારો અને ખેલાડીઓ ઓનલાઈન ગેમિંગ અને રમી એપ, તમાકુ અને આલ્કોહોલ જેવા ઉત્પાદનોની જાહેરાત કરી રહ્યા છે. ઉપભોક્તા બાબતોના મંત્રાલયના અધિક સચિવ નિધિ ખરેએ જણાવ્યું હતું કે, “એક મહત્ત્વનું પાસું એ છે કે શું ઉત્પાદનોને સમર્થન આપતી વ્યક્તિઓએ કોઈ પ્રોડક્ટ અથવા સેવા વિશે યોગ્ય માહિતી મેળવી છે, તેના વિશે પૂછપરછ કરી છે, જેના માટે તેઓ તમારા સેલિબ્રિટી સ્ટેટસ અથવા ઇમેજનો ઉપયોગ કરી રહ્યાં છે.
હવે 50 લાખ દંડ અને 5 વર્ષની જેલની જોગવાઈ છે
નવા નિયમો અનુસાર, ગેરમાર્ગે દોરતી જાહેરાતોને સમર્થન આપતી સેલિબ્રિટીઓ પર ગ્રાહક સુરક્ષા સત્તામંડળ દ્વારા ₹10 લાખ સુધીનો દંડ થઈ શકે છે. નિયમોનું વારંવાર ઉલ્લંઘન ₹50 લાખ સુધીના દંડ અને 5 વર્ષ સુધીની જેલની સજાને પાત્ર છે. જો કે, નવી માર્ગદર્શિકા કોઈ ચોક્કસ સેલિબ્રિટીને વ્યાખ્યાયિત કરતી નથી. આ શબ્દ સામાન્ય રીતે પ્રખ્યાત વ્યક્તિ, જેમ કે અભિનેતા અથવા રમતવીરનો સંદર્ભ આપવા માટે સમજવામાં આવે છે. સરોગેટ જાહેરાતો પર પ્રતિબંધ મુકવામાં આવ્યો છે. દારૂ અને તમાકુની કંપનીઓ આવી જાહેરાતોને પ્રોત્સાહન આપે છે અને સોડા, એલચી અથવા માઉથ ફ્રેશનરની આડમાં તેમની પ્રોડક્ટનો પ્રચાર કરે છે.