Integrated Air Defence Weapon System: ભારતે સ્વદેશી રીતે વિકસિત 'ઇન્ટિગ્રેટેડ એર ડિફેન્સ વેપન સિસ્ટમ' (IADWS) નું સફળતાપૂર્વક પરીક્ષણ કરીને સંરક્ષણ ક્ષેત્રે એક મોટું પગલું ભર્યું છે. આ અત્યાધુનિક બહુ-સ્તરીય પ્રણાલી, જેને 'સુદર્શન ચક્ર' પણ કહેવાય છે, તે 2500 કિલોમીટરની રેન્જ અને 150 કિલોમીટરની ઊંચાઈ સુધી દુશ્મન મિસાઈલોનો નાશ કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. આ સિદ્ધિ ભારતની હવાઈ સંરક્ષણ ક્ષમતાને મજબૂત કરશે અને વિદેશી નિર્ભરતા ઘટાડશે.

ડિફેન્સ રિસર્ચ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ ઓર્ગેનાઈઝેશન (DRDO) દ્વારા વિકસિત 'ઇન્ટિગ્રેટેડ એર ડિફેન્સ વેપન સિસ્ટમ' (IADWS)નું ઓડિશાના કિનારે સફળ પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું છે. આ પ્રણાલી 'સુદર્શન ચક્ર' તરીકે પણ ઓળખાય છે, જે 2500 કિલોમીટરની રેન્જમાં અને 150 કિલોમીટરની ઊંચાઈએ લક્ષ્યોને નષ્ટ કરી શકે છે. તે ક્વિક રિએક્શન સરફેસ ટુ એર મિસાઈલ અને લેસર આધારિત ટેકનોલોજી જેવી અત્યાધુનિક સુવિધાઓથી સજ્જ છે. આ સિદ્ધિ ભારતના સંરક્ષણ દળો માટે એક મોટી સિદ્ધિ છે, જે દેશની સુરક્ષાને વધુ મજબૂત બનાવશે. સરકારનું લક્ષ્ય 2026 સુધીમાં આ પ્રણાલીને સંપૂર્ણપણે તૈનાત કરવાનું છે.

'સુદર્શન ચક્ર' ની વિશેષતાઓ

  • બહુ-સ્તરીય સંરક્ષણ: IADWS એક બહુ-સ્તરીય હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલી છે, જેમાં વિવિધ પ્રકારની મિસાઈલો અને શસ્ત્રોનો સમાવેશ થાય છે. આમાં ક્વિક રિએક્શન સરફેસ ટુ એર મિસાઈલ્સ, શોર્ટ-રેન્જ મિસાઈલો અને ઉચ્ચ શક્તિવાળા લેસર આધારિત શસ્ત્ર પ્રણાલીઓનો સમાવેશ થાય છે.
  • અદ્યતન ટેકનોલોજી: આ પ્રણાલી આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI) અને લેસર-માર્ગદર્શિત ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરે છે, જેનાથી તે લક્ષ્યોને અત્યંત સચોટતાથી નિશાન બનાવી શકે છે.
  • શક્તિશાળી ક્ષમતા: 'સુદર્શન ચક્ર' 2500 કિલોમીટરની રેન્જમાં અને 150 કિલોમીટરની ઊંચાઈએ દુશ્મન મિસાઈલોને નાશ કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. તે 5 કિલોમીટર પ્રતિ સેકન્ડની ગતિથી મિસાઈલ ફાયર કરી શકે છે.
  • હાઇબ્રિડ સિસ્ટમ: આ પ્રણાલી જમીન-આધારિત અને અવકાશ-આધારિત હાઇબ્રિડ સિસ્ટમ પર કાર્ય કરે છે, જેમાં સેટેલાઇટ અને રડાર નેટવર્ક બંનેનો સમાવેશ થાય છે.
  • લક્ષ્ય: આ સિસ્ટમનું મુખ્ય લક્ષ્ય દુશ્મનની બેલિસ્ટિક મિસાઈલો, ક્રૂઝ મિસાઈલો અને હાઇપરસોનિક શસ્ત્રોને નિષ્ક્રિય કરવાનું છે.

ભવિષ્યની યોજનાઓ

સરકારે 2026 સુધીમાં આ પ્રણાલીને સંપૂર્ણપણે તૈનાત કરવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે. આ પ્રોજેક્ટનો અંદાજિત ખર્ચ આશરે ₹50,000 કરોડ છે.

અગ્નિ-5 નું સફળ પરીક્ષણ

આ સપ્તાહની શરૂઆતમાં, ભારતે તેની અત્યાધુનિક મધ્યમ-અંતરની બેલિસ્ટિક મિસાઈલ 'અગ્નિ-5'નું પણ સફળતાપૂર્વક પરીક્ષણ કર્યું. ઓડિશાના ચાંદીપુરમાંથી કરવામાં આવેલા આ પરીક્ષણે તમામ ઓપરેશનલ અને ટેકનિકલ માપદંડોને પૂર્ણ કર્યા. આ બંને સફળ પરીક્ષણો ભારતના સંરક્ષણ ક્ષેત્ર માટે મોટી ઉપલબ્ધિઓ છે અને તે દેશની સુરક્ષા શક્તિમાં નોંધપાત્ર વધારો કરશે.