ISIS Ricin poison Gujarat: ગુજરાત આતંકવાદ વિરોધી ટુકડી (ATS) એ રવિવારે (October 9) આતંકવાદી હુમલાની યોજના સાથે રાસાયણિક બોમ્બ તૈયાર કરી રહેલા ત્રણ આતંકવાદીઓની ધરપકડ કરીને એક મોટી સફળતા મેળવી છે. પ્રારંભિક તપાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે આ આરોપીઓ રિસિન (Ricin) નામનું અત્યંત ઘાતક રાસાયણિક ઝેર તૈયાર કરી રહ્યા હતા. રિસિન એરંડાના બીજમાંથી કાઢવામાં આવેલું ઝેરી પ્રોટીન છે, જેનો માત્ર 1.78 મિલિગ્રામ જ વ્યક્તિને મારવા માટે પૂરતો છે. આ જ ઝેરનો ઉપયોગ ભૂતકાળમાં યુએસના રાષ્ટ્રપતિઓ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ અને બરાક ઓબામા સામે પણ કરવામાં આવ્યો છે. પકડાયેલા આરોપીઓમાંથી એક, અહેમદ મોહિયુદ્દીન સૈયદ, ચીનમાંથી MBBS ડિગ્રી ધરાવે છે અને તેણે પોતાના રાસાયણિક જ્ઞાનનો ઉપયોગ કરીને રિસિન બનાવવાની પ્રક્રિયા શરૂ કરી હતી.
ગુજરાત ATSની સફળતા: રાસાયણિક બોમ્બનું કાવતરું નિષ્ફળ
ગુજરાત ATS યુનિટે એક મોટી કાર્યવાહીમાં આતંકવાદી હુમલાનું કાવતરું ઘડતા ત્રણ આરોપીઓને ઝડપી પાડ્યા છે. ધરપકડ કરાયેલા આરોપીઓની ઓળખ અહેમદ મોહિયુદ્દીન સૈયદ, આઝાદ સુલેમાન શેખ અને મોહમ્મદ સુહેલ મોહમ્મદ સલીમ તરીકે થઈ છે. આ કાર્યવાહી દરમિયાન ATS એ આરોપીઓ પાસેથી રિસિન તૈયાર કરવા માટે વપરાતા રાસાયણિક ઉપકરણો અને રસાયણો જપ્ત કર્યા છે. તપાસ અધિકારીઓના મતે, આરોપીઓ રિસિન બનાવવાની પ્રારંભિક રાસાયણિક પ્રક્રિયા સુધી પહોંચી ગયા હતા.
સૌથી વધુ ચિંતાજનક બાબત એ છે કે મુખ્ય આરોપી અહેમદ મોહિયુદ્દીન સૈયદ ચીનમાંથી MBBS ની ડિગ્રી ધરાવે છે. તેના રાસાયણિક જ્ઞાનનો ઉપયોગ કરીને તે આ ઘાતક ઝેર તૈયાર કરવાની યોજના બનાવી રહ્યો હતો. એજન્સીઓ હવે એ જાણવા પ્રયાસ કરી રહી છે કે આ ઝેર ક્યાં અને ક્યારે ઉપયોગમાં લેવાનો હતો, અને આ રાસાયણિક પ્રક્રિયામાં તેને કોણે મદદ કરી હતી.
રિસિન ઝેર: ઘાતકતાનું આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તર
આતંકવાદીઓ જે ઝેર તૈયાર કરી રહ્યા હતા, તે રિસિન (Ricin) અત્યંત ખતરનાક અને ઘાતક છે. રિસિન એ એરંડાના બીજમાંથી કાઢવામાં આવેલું એક ઝેરી પ્રોટીન છે. તેની ઘાતકતા એટલી ઊંચી છે કે તેને કેમિકલ વેપન્સ કન્વેન્શન (CWC) ના શેડ્યૂલ 1 માં સૂચિબદ્ધ કરવામાં આવ્યું છે, જેનો અર્થ છે કે તે સૌથી ઘાતક રાસાયણિક શસ્ત્રો પૈકીનું એક ગણાય છે.
માત્ર 1.78 મિલિગ્રામ રિસિન જ એક વ્યક્તિને મારવા માટે પૂરતું માનવામાં આવે છે.
જો આ ઝેર શ્વાસમાં લેવામાં આવે, ઇન્જેક્ટ કરવામાં આવે અથવા ગળી જાય, તો તે 48 થી 72 કલાકની અંદર શરીરમાં ઘાતક અસરો દર્શાવે છે.
સૌથી વધુ ચિંતાની વાત એ છે કે, રિસિન ઝેર માટે હજી સુધી કોઈ એન્ટિડોટ (મારણ) કે ચોક્કસ સારવાર વિકસાવવામાં આવી નથી.
જોકે, OPCW (રાસાયણિક શસ્ત્રો નિષેધ સંગઠન) અનુસાર, ગરમી અને પાણીના સંપર્કમાં આવવાથી આ પદાર્થ નબળો પડી જાય છે, જેના કારણે તેને મોટા પાયે ફેલાવવું મુશ્કેલ બની શકે છે.
આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે ઉપયોગના કિસ્સાઓ
રિસિનનો ઉપયોગ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે પણ થઈ ચૂક્યો છે:
2013: તત્કાલીન યુએસ રાષ્ટ્રપતિ બરાક ઓબામાને બે વાર રિસિન ધરાવતા પત્રો મોકલવામાં આવ્યા હતા.
2018 અને 2020: પૂર્વ યુએસ પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પને પણ 2018 અને 2020 માં રિસિન ધરાવતી વસ્તુઓ મોકલવામાં આવી હતી.
ગુજરાતમાં આ ઝેરના ઉત્પાદનનો પ્રયાસ દેશની સુરક્ષા માટે એક મોટો ખતરો હતો, જેને ATS એ સમયસર પગલું ભરીને નિષ્ફળ બનાવ્યો છે.