Fact Check: કુંભમાં ગંગા સ્નાનના ભ્રામક દાવા સાથે નેહરૂની તસવીર થઇ રહી છે વાયરલ
સોશિયલ મીડિયા પર કુંભમાં ગંગા સ્નાનના દાવા સાથે દેશના પહેલા વડાપ્રધાન જવાહરલાલ નહેરુની એક તસવીર વાયરલ થઇ રહી છે
CLAIM
જવાહરલાલ નહેરુની આ તસવીર તે સમયની છે જ્યારે તેઓ કુંભમાં ગંગા સ્નાન કરવા પહોંચ્યા હતા.
FACT CHECK
બૂમને તેના ફેક્ટ ચેકમાં જાણવા મળ્યું કે આ ફોટો કુંભ સ્નાનનો નથી પરંતુ નેહરુની માતાના અસ્થિ વિસર્જન દરમિયાનનો છે.
સોશિયલ મીડિયા પર કુંભમાં ગંગા સ્નાનના દાવા સાથે દેશના પહેલા વડાપ્રધાન જવાહરલાલ નહેરુની એક તસવીર વાયરલ થઇ રહી છે
આ બ્લેક એન્ડ વ્હાઇટ તસવીરમાં નેહરૂ ધોતી પહેરીને નદીમાં ડૂબકી લગાવતા જોવા મળી રહ્યા છે.
BOOM ને જાણવા મળ્યું કે વાયરલ દાવો ખોટો છે. આ તસવીર કુંભ સ્નાનની નથી પણ નેહરુની માતાના અસ્થિ વિસર્જન દરમિયાનની છે.
હાલમાં ચાલી રહેલા મહાકુંભને લઇને કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગેએ મધ્યપ્રદેશમાં એક રેલી દરમિયાન નિવેદન આપ્યું હતું. તેમણે કહ્યું હતું કે, 'શું ગંગામાં સ્નાન કરવાથી ગરીબી દૂર થાય છે?' શું તમને ખાલી પેટે ખોરાક મળે છે? શું તમને ખોરાક મળે છે? હું કોઈની શ્રદ્ધાને ઠેસ પહોંચાડવા માંગતો નથી. જો કોઈને દુઃખ થયું હોય તો હું માફી માંગુ છું."
આ દરમિયાન તેમણે ભાજપના નેતાઓ પર પણ કટાક્ષ કર્યો હતો. ખડગેના નિવેદન બાદ રાજકીય વિવાદ શરૂ થયો. ઘણી જગ્યાએથી તેમના વિરુદ્ધ વિરોધ પ્રદર્શનના અહેવાલો પણ આવ્યા છે.
દરમિયાન ઘણા રાઇટવિંગ યુઝર્સ ગંગામાં ડૂબકી લગાવતા નેહરુની આ તસવીર શેર કરી રહ્યા છે અને ખડગેના નિવેદન પર નિશાન સાધી રહ્યા છે. એક્સ પર પત્રકાર અરવિંદ ચોટિયાએ આ સાથે દાવો કર્યો હતો કે મહાકુંભમાં ડૂબકી નેહરૂ પણ લગાવતા હતા. તસવીર પણ પડાવતા હતા. સૌથી મોટા નેતા પણ હતા પરંતુ ક્યારેય કોઇએ તેમની ડૂબકી પર સવાલ ઉઠાવ્યા નથી.
એક્સ પર ઋષિ બાગરીએ પણ આ ફોટાને કુંભ સ્નાનના દાવા સાથે શેર કર્યો હતો.
બૂમ દ્વારા અગાઉ ઋષિ બાગરી દ્વારા શેર કરવામાં આવેલી ઘણી ખોટી માહિતીનું ફેક્ટ ચેક કર્યું છે. અહી અને અહીં વાંચો.
ફેક્ટ ચેક
BOOM એ વાયરલ તસવીરની કીફ્રેમને રિવર્સ ઇમેજ સર્ચ કર્યું તો જાણવા મળ્યું કે તસવીર સાથે કરવામાં આવી રહેલા દાવાઓ ખોટા છે. Reckontalk વેબસાઇટ પર ઉપલબ્ધ માહિતી અનુસાર, નેહરુની આ તસવીર અલ્હાબાદ (હાલમાં પ્રયાગરાજ) માં તેમની માતાના અસ્થિ વિસર્જન કર્યા પછીની છે.
અમને ઇન્ડિયા ટુડે વેબસાઇટ પર 6 માર્ચ, 2006ના રોજ પ્રકાશિત થયેલા મુશીરુલ હસન અને પ્રિયા કપૂર દ્વારા લખાયેલ પુસ્તક "ધ નેહરુસ: પર્સનલ હિસ્ટ્રીઝ" ની સમીક્ષા મળી હતી. આ રિવ્યૂ રિપોર્ટમાં નેહરુનો આ ફોટો પણ હતો.
આ મુજબ આ તસવીર તે સમયની છે જ્યારે નેહરુ અલ્હાબાદમાં તેમની માતાના અસ્થિઓનું વિસર્જન કરી રહ્યા હતા.
તેની તારીખ તપાસતાં અમને X પર એક પોસ્ટ મળી જે મુજબ આ ફોટો 10 જાન્યુઆરી, 1938ના રોજ લેવામાં આવ્યો હતો.
અમને 2021ના દૈનિક જાગરણનો એક અહેવાલ પણ મળ્યો, જેમાં જણાવાયું હતું કે 1938માં નેહરુ તેમની માતાના અસ્થિ વિસર્જન માટે પ્રયાગરાજ આવ્યા હતા અને તેમણે સંગમમાં ડૂબકી પણ લગાવી હતી.
વાસ્તવમાં આ ફોટો અગાઉ 2019માં કુંભ મેળા દરમિયાન પણ વાયરલ થયો હતો. પછી તેને ૩ ફેબ્રુઆરી 1954ના રોજ મૌની અમાવસ્યાના દિવસે કુંભમાં થયેલી નાસભાગ સાથે જોડીને શેર કરવામાં આવ્યો હતો. 1954માં થયેલી નાસભાગમાં લગભગ 800 લોકો મૃત્યુ પામ્યા હતા. ત્યારે નેહરુ દેશના વડાપ્રધાન હતા.
2019 માં ધ ક્વિન્ટ જેવા આઉટલેટ્સે પણ આનું ફેક્ટ ચેક કર્યું અને જાણવા મળ્યું કે આ ફોટો 10 જાન્યુઆરી, 1938નો છે, જ્યારે નેહરુ તેમની માતાના અસ્થિઓનું વિસર્જન કરી રહ્યા હતા.
(Disclaimer: આ સમાચારનું ફેક્ટ ચેક boomએ કર્યુ છે, એબીપી અસ્મિતાએ શક્તિ કલેક્ટિવની સાથે ભાગીદારી અંતર્ગત આ ફેક્ટ ચેકમાં કોઇપણ ફેરફાર વિના પુનઃપ્રકાશિત કર્યુ છે)
ટોપ સ્ટોરી
ટ્રેન્ડિંગ સમાચાર
