શું મુસ્લિમ વ્યક્તિ હિન્દુ નામથી વ્યવસાય કરી શકે? જાણો કાયદો શું કહે છે

ઉત્તર પ્રદેશ અને ઉત્તરાખંડમાં રાજકીય ગરમાવો, સુપ્રીમ કોર્ટનો સ્પષ્ટ નિર્દેશ.

કાવડ યાત્રા

Source : PTI

Kanwar Yatra 2025 news: શ્રાવણ મહિનાના પ્રારંભ સાથે ઉત્તર ભારતમાં ધાર્મિક રીતે મહત્ત્વપૂર્ણ કાવડ યાત્રા 11 જુલાઈથી શરૂ થઈ ગઈ છે. આ યાત્રા શરૂ થતાં જ ઉત્તર પ્રદેશ અને ઉત્તરાખંડના રાજકારણમાં ગરમાવો આવ્યો છે. છેલ્લા ત્રણ-ચાર દિવસમાં કાવડ યાત્રા રૂટ પર આવેલી હોટલ અને ઢાબામાં તોડફોડની ઘટનાઓ સામે આવી છે. કાવડ યાત્રાળુઓ દ્વારા ઢાબા માલિકો અને મુસ્લિમ વેપારીઓ પર પોતાની ઓળખ છુપાવીને હિન્દુ નામથી વ્યવસાય ચલાવવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે.

આ પ્રકારનો વિવાદ કાવડ યાત્રા દરમિયાન પહેલીવાર સામે આવ્યો નથી. ભૂતકાળમાં પણ આવા આરોપો લાગ્યા છે, જેમાં કેટલાક કેસ સાચા સાબિત થયા છે, જ્યારે કેટલાક ખોટા ઠર્યા છે. આ સ્થિતિમાં, એક મહત્ત્વપૂર્ણ પ્રશ્ન ઊભો થાય છે કે શું કોઈ મુસ્લિમ વ્યક્તિ માટે હિન્દુ નામથી ઢાબા ચલાવવું ગેરકાયદેસર છે? અને આ મામલે ભારતીય કાયદો શું કહે છે?

કાયદો શું કહે છે? નામ છુપાવવું ગુનો છે કે નહીં?

ભારતીય બંધારણ દરેક નાગરિકને કોઈપણ પ્રકારનો વ્યવસાય કરવાનો અધિકાર આપે છે. હોટલ કે ઢાબા ચલાવવા માટે ફૂડ વિભાગ દ્વારા લાઇસન્સ જારી કરવામાં આવે છે, જેમાં સંચાલકનું નામ લખેલું હોય છે. આ લાઇસન્સ હોવું ફરજિયાત છે, જેથી જરૂર પડ્યે તેની તપાસ કરી શકાય.

ભારતીય કાયદા મુજબ, કોઈ વ્યક્તિ માટે બીજા નામથી વ્યવસાય ચલાવવો એ પોતે ગુનો નથી. જોકે, જો આ પ્રવૃત્તિ જાણી જોઈને સમાજમાં ભ્રમ ફેલાવવા અથવા કોઈની ધાર્મિક લાગણીઓને ઠેસ પહોંચાડવા માટે કરવામાં આવી રહી હોય, તો તેની સામે કાયદેસર કાર્યવાહી થઈ શકે છે. આવા કિસ્સાઓમાં, હોટેલ કે ઢાબા સંચાલકો સામે ભારતીય ન્યાય સંહિતા હેઠળ કાર્યવાહી હાથ ધરી શકાય છે.

સુપ્રીમ કોર્ટનો મહત્ત્વપૂર્ણ નિર્દેશ

ગયા વર્ષે, કાવડ યાત્રા શરૂ થાય તે પહેલાં, ઉત્તર પ્રદેશ, ઉત્તરાખંડ અને મધ્ય પ્રદેશ સરકારો દ્વારા એક આદેશ જારી કરવામાં આવ્યો હતો. આ આદેશમાં કાવડ યાત્રા રૂટ પરના તમામ હોટેલ કે ઢાબા સંચાલકોને તેમના નામ અને હોટલમાં કામ કરતા કર્મચારીઓના નામ પ્રદર્શિત કરવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો હતો. સરકારે કહ્યું હતું કે આ આદેશ યાત્રાળુઓમાં કોઈ મૂંઝવણ ન થાય અને વિવાદો ટાળી શકાય તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે છે.

જોકે, સુપ્રીમ કોર્ટે આ આદેશ પર રોક લગાવી દીધી હતી. સુપ્રીમ કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે સરકાર કોઈપણ હોટેલ કે ઢાબા સંચાલકને નામ પ્રદર્શિત કરવા માટે દબાણ કરી શકતી નથી. જો તેઓ સ્વેચ્છાએ આવું કરવા માંગતા હોય તો તેઓ તેમ કરી શકે છે, પરંતુ તેના માટે ફરજ પાડી શકાય નહીં. આ નિર્દેશ દર્શાવે છે કે ધાર્મિક લાગણીઓનું સન્માન કરવું મહત્ત્વનું છે, પરંતુ વ્યવસાય કરવાની સ્વતંત્રતા પણ જાળવવી જોઈએ, સિવાય કે તેમાં ભ્રમ ફેલાવવાનો કે છેતરપિંડીનો ઇરાદો હોય.

આ પણ વાંચો

'સત્તામાં આવ્યા પછી લોકો ઘમંડી બની જાય છે': નામ લીધા વગર નીતિન ગડકરીએ કોને ટોણો માર્યો?

'મોદી નિવૃત્ત થાય તો નીતિન ગડકરીને જ પીએમ બનાવજો': કોંગ્રેસના ધારાસભ્યની મોટી માંગણી