PM મોદી-રાહુલ ગાંધી નવા ચૂંટણી કમિશનરની કરશે પસંદગી, 17મી ફેબ્રુઆરીએ બેઠક થશે

દેશના વર્તમાન મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર રાજીવ કુમારનો કાર્યકાળ 18 ફેબ્રુઆરી 2025ના રોજ સમાપ્ત થઈ રહ્યો છે. કાયદા મંત્રાલયે નવા ચૂંટણી કમિશનરની પસંદગી કરવા માટે ત્રણ સભ્યોની સમિતિની બેઠક બોલાવી છે.

New Election Commissioner appointment: નવા મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર (CEC)ની પસંદગી કરવા માટે કાયદા મંત્રાલય દ્વારા 17 ફેબ્રુઆરી 2025ના રોજ ત્રણ સભ્યોની સમિતિની બેઠક બોલાવવામાં આવી છે. પસંદગી સમિતિની બેઠકમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી, કેન્દ્રીય કાયદા મંત્રી અર્જુન મેઘવાલ અને લોકસભામાં વિપક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધી હાજરી આપશે. વર્તમાન સીઈસી રાજીવ કુમારનો કાર્યકાળ 18 ફેબ્રુઆરીએ સમાપ્ત થઈ રહ્યો છે.

કેન્દ્રીય કાયદા પ્રધાન અર્જુન રામ મેઘવાલની અધ્યક્ષતામાં એક સર્ચ કમિટીની રચના કરવામાં આવી હતી, જેમાં નાણાં વિભાગના સચિવ અને કર્મચારી અને તાલીમ વિભાગના સચિવ બે સભ્યો હતા. અત્યાર સુધી સૌથી વરિષ્ઠ ચૂંટણી કમિશનરને CECની નિવૃત્તિ પછી મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર તરીકે બઢતી આપવામાં આવતી હતી. જો કે, CEC અને ચૂંટણી કમિશનરો (EC) ની નિમણૂકો અંગે ગયા વર્ષે નવો કાયદો લાગુ થયા પછી, નિમણૂક પ્રક્રિયામાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યો છે.

મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અને અન્ય ચૂંટણી કમિશનર (નિયુક્તિ, સેવાની શરતો અને કાર્યાલયની મુદત) અધિનિયમ, 2023 ની જોગવાઈઓ CECની નિમણૂક માટે પ્રથમ વખત લાગુ કરવામાં આવી રહી છે.

અત્યાર સુધી ભારતમાં મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનરની નિમણૂક વરિષ્ઠતાના આધારે થતી હતી. પરંપરાગત રીતે, સૌથી 1  વરિષ્ઠ ચૂંટણી કમિશનરને વર્તમાન CECની નિવૃત્તિ બાદ આપોઆપ મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર તરીકે બઢતી આપવામાં આવતી હતી. જો કે, આ પ્રક્રિયામાં હવે બદલાવ આવ્યો છે.  ગયા વર્ષે કેન્દ્ર સરકારે મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અને અન્ય ચૂંટણી કમિશનરો (નિયુક્તિ, સેવાની શરતો અને કાર્યાલયની મુદત) અધિનિયમ, 2023 નામનો એક નવો કાયદો અમલમાં મૂક્યો છે. આ નવા કાયદા હેઠળ, મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અને ચૂંટણી કમિશનરોની નિમણૂક માટે એક નવી પ્રક્રિયા નક્કી કરવામાં આવી છે. આ કાયદાની જોગવાઈઓ આ વખતે પ્રથમ વખત CECની નિમણૂક માટે લાગુ કરવામાં આવી રહી છે.

નવી નિમણૂક પ્રક્રિયા અનુસાર, સર્ચ કમિટી યોગ્ય ઉમેદવારોની પસંદગી કરીને એક પેનલ તૈયાર કરશે. આ પેનલમાંથી એક નામને પસંદ કરીને રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવશે. રાજીવ કુમાર મે 2022માં મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર તરીકે નિયુક્ત થયા હતા અને તેમના નેતૃત્વ હેઠળ ભારતીય ચૂંટણી પંચે 2024માં વિશ્વના સૌથી મોટા લોકશાહી દેશમાં સફળતાપૂર્વક સામાન્ય ચૂંટણીઓ યોજી હતી. આ ઉપરાંત, તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં એક દાયકાથી વધુ સમય પછી વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ યોજવાનું શક્ય બન્યું હતું. મહારાષ્ટ્ર, હરિયાણા, ઝારખંડ અને દિલ્હીમાં પણ વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ તેમના નેતૃત્વમાં સફળતાપૂર્વક સંપન્ન થઈ હતી.

આ પણ વાંચો....