રેશન કાર્ડ અનાજ વિતરણ માટે છે, તેને રહેઠાણના પુરાવા તરીકે ગણી શકાય નહીં - દિલ્હી હાઈકોર્ટનો નિર્ણય

દિલ્હી હાઈકોર્ટે કહ્યું કે રેશન કાર્ડ જાહેર વિતરણ પ્રણાલી હેઠળની દુકાનોમાંથી આવશ્યક ચીજવસ્તુઓ મેળવવા માટે જ જારી કરવામાં આવે છે. તેને સરનામા અથવા રહેઠાણના પુરાવા તરીકે ગણી શકાય નહીં.

Delhi High Court: ઝૂંપડપટ્ટીના બદલે વૈકલ્પિક આવાસ એકમોની માંગ કરતી અરજીઓ પર, દિલ્હી હાઈકોર્ટે સ્પષ્ટતા કરી હતી કે જાહેર વિતરણ પ્રણાલી હેઠળની દુકાનોમાંથી આવશ્યક ચીજવસ્તુઓ મેળવવા માટે રેશન કાર્ડ ખાસ જારી કરવામાં આવે છે અને તેનો ઉપયોગ સરનામા અથવા રહેઠાણના પુરાવા તરીકે ધ્યાનમાં લઈ શકાય નહીં.

જસ્ટિસ ચંદ્ર ધારી સિંહની ખંડપીઠે જણાવ્યું હતું કે રેશનકાર્ડ જારી કરતી સત્તાધિકારી દ્વારા ધારક તેમાં ઉલ્લેખિત સરનામાં પર રહે છે તેની ખાતરી કરવા માટે કોઈ પદ્ધતિ મૂકવામાં આવી નથી.

કોર્ટે કહ્યું કે રેશન કાર્ડનો ઉદ્દેશ્ય એ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે કે આ દેશના નાગરિકોને વ્યાજબી ભાવે અનાજ ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવે અને તેનો કાર્યક્ષેત્ર જાહેર વિતરણ વ્યવસ્થા દ્વારા ખાદ્ય ચીજોના વિતરણ સુધી મર્યાદિત છે. કાથપુતલી કોલોનીમાં રહેતા વિવિધ ઝૂંપડપટ્ટીના રહેવાસીઓ દ્વારા તેમની સંબંધિત ઝૂંપડપટ્ટીના બદલે વૈકલ્પિક આવાસ એકમોની માંગ કરતી અરજીઓની સુનાવણી કરતી વખતે કોર્ટે ઉપરોક્ત અવલોકન કર્યું હતું.

2010 માં, દિલ્હી ડેવલપમેન્ટ ઓથોરિટી (DDA) એ એક સર્વે હાથ ધર્યો હતો અને તેના અધિકારીઓને દસ્તાવેજો સબમિટ કર્યા હતા, ત્યારબાદ તેણે જાહેર-ખાનગી ભાગીદારીના ધોરણે કાથપુતલી કોલોનીનો પુનઃવિકાસ શરૂ કર્યો હતો. વસાહતીઓના પુનર્વસન માટે વર્ષ 2014માં એક નીતિ બનાવવામાં આવી હતી અને છેલ્લી તારીખ 1 જાન્યુઆરી, 2015 નક્કી કરવામાં આવી હતી.

અરજદારો દ્વારા દાખલ કરાયેલ પુનર્વસન દાવાઓ એ આધાર પર નકારી કાઢવામાં આવ્યા હતા કે તેમની ઝૂંપડપટ્ટીઓ અસ્તિત્વમાં નથી અને તેઓના નામ અયોગ્ય ઝૂંપડપટ્ટીના રહેવાસીઓની યાદીમાં સામેલ છે. અરજદારનો દાવો એ આધાર પર નકારી કાઢવામાં આવ્યો હતો કે તે એક અલગ રેશન કાર્ડ બનાવવામાં નિષ્ફળ ગયો હતો, જે નીતિ માર્ગદર્શિકા મુજબ વૈકલ્પિક ફાળવણી કરવા માટે ફરજિયાત હતું.

તે જ સમયે, અરજદારોનો કેસ એવો હતો કે તેઓએ રેશનકાર્ડ માટે અરજી કરી હતી પરંતુ સક્ષમ અધિકારી દ્વારા તે જારી કરવામાં આવ્યું ન હતું. ઝૂંપડપટ્ટીના રહેવાસીઓને રાહત આપતા કોર્ટે કહ્યું કે DDA એ સરનામાના પુરાવા તરીકે રેશન કાર્ડ પર ખોટી રીતે આધાર રાખ્યો હતો.

કોર્ટે કહ્યું કે માત્ર રેશનકાર્ડ જારી ન કરવું એ અરજદારોને વૈકલ્પિક ફાળવણીને નકારવા માટેનું કારણ બની શકે નહીં. કોર્ટે કહ્યું કે DDAએ આ મુદ્દે આત્મનિરીક્ષણ કરવું જોઈએ અને કાથપુતલી કોલોનીના ગરીબ રહેવાસીઓને થતી સમસ્યાઓને હળવી કરવા પગલાં લેવા જોઈએ.

કોર્ટે એમ પણ કહ્યું કે અલગ રેશન કાર્ડની જરૂરિયાત મનસ્વી છે કારણ કે ગેઝેટ નોટિફિકેશનમાં નિર્દેશિત કર્યા મુજબ તેનો સરનામાના પુરાવા તરીકે ઉપયોગ કરી શકાતો નથી.