Sheetal Devi: દેશના રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ મંગળવારે રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં ખેલાડીઓને રમત પુરસ્કારોથી સન્માનિત કર્યા. આ દરમિયાન રાષ્ટ્રપતિએ જમ્મુ-કાશ્મીરની હોનહાર દીકરી, પેરા તિરંદાજ શિતલ દેવીને અર્જૂન એવોર્ડથી સન્માનિત કરી હતી. શિતલ દેશની પહેલી એવી મહિલા તિરંદાજ છે જેને હાથ નથી.
આ વખતે કુલ 26 ખેલાડીઓનું સન્માન કરવામાં આવ્યું હતું. સાત્વિક-ચિરાગની જોડીને ખેલરત્ન એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. આ સાથે જ અન્ય 24 ખેલાડીઓને અર્જૂન એવોર્ડથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા. અર્જૂન એવોર્ડ મેળવનાર ખેલાડીઓમાં મોહમ્મદ શમીનો પણ સમાવેશ થાય છે.
ગૉલ્ડન ગર્લ શિતલ દેવી જમ્મુ-કાશ્મીરના કિશ્તવાડ જિલ્લાની રહેવાસી છે. 16 વર્ષની શિતલે ગયા વર્ષે ચીનના હાંગઝોઉમાં યોજાયેલી એશિયન પેરા ગેમ્સમાં બે ગૉલ્ડ સહિત ત્રણ મેડલ જીતીને ઈતિહાસ રચ્યો હતો. તે એક જ એડિશનમાં બે ગૉલ્ડ જીતનારી પ્રથમ ભારતીય મહિલા પણ છે.
શિતલ દેવીનો જન્મ કિશ્તવાડ જિલ્લાના લોઈ ધારના એક દૂરના ગામમાં ગરીબ પરિવારમાં થયો હતો. શિતલના પિતા ખેડૂત છે અને માતા ઘર સંભાળે છે. જન્મથી જ બંને હાથ ના હોવાથી આ દીકરીનું જીવન સંઘર્ષમય હતું. શિતલ ફોકોમેલિયા નામની બિમારીથી પીડિત જન્મે છે. આ રોગમાં અંગોનો સંપૂર્ણ વિકાસ થતો નથી. જોકે, હથિયાર ના હોવું એ શિતલ માટે વિકલાંગતાનો અભિશાપ ના બન્યો.
તેણે તિરંદાજી શરૂ કરી. શિતલ બંને હાથ વગર તિરંદાજીની પ્રેક્ટિસ કરતી હતી, માત્ર તેની છાતીના ટેકાથી, તેના દાંત અને પગનો ઉપયોગ કરીને. આવું કરનાર તે પ્રથમ ભારતીય ખેલાડી બની હતી. આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે સ્પર્ધામાં ભાગ લેનારી તે હાથ વગરની પ્રથમ તિરંદાજ પણ છે.
તાલીમના શરૂઆતના દિવસોમાં તે ધનુષ્ય પણ ઉપાડી શકતી ન હતી, પરંતુ તેણે તેના જમણા પગથી ધનુષ્ય ઉપાડવાની પ્રેક્ટિસ કરી અને બે વર્ષની સખત તાલીમ બાદ તે જીતી ગઈ. 2021 માં તિરંદાજ તરીકે કારકિર્દી શરૂ કરનાર શિતલે પ્રથમ વખત કિશ્તવાડમાં ભારતીય સેનાની યુવા સ્પર્ધામાં ભાગ લીધો હતો. પ્રશિક્ષણ દરમિયાન તેના માટે એક ખાસ ધનુષ્ય તૈયાર કરવામાં આવ્યું હતું, જેથી તે તેના પગથી ધનુષ્યને સરળતાથી ઉપાડી શકે અને તેના ખભામાંથી તીર ખેંચી શકે. તેના કોચ અભિલાષા ચૌધરી અને કુલદીપ વેદવાન છે.