China GJ-11 Drone: ચીને તાજેતરમાં તેના નવા અત્યાધુનિક સ્ટીલ્થ ડ્રોન, GJ-11 નો એક વીડિયો રિલીઝ કરીને વૈશ્વિક સ્તરે ખળભળાટ મચાવી દીધો છે. પીપલ્સ લિબરેશન આર્મી એર ફોર્સ (PLAAF) દ્વારા શેર કરાયેલ આ વીડિયોમાં તે ચીનના J-20 સ્ટીલ્થ ફાઇટર અને J-16D ઇલેક્ટ્રોનિક એટેક જેટ સાથે ઉડતું દેખાય છે. સંરક્ષણ નિષ્ણાતો આને ચીનની નવી લશ્કરી નીતિમાં એક ગેમ-ચેન્જિંગ પગલું ગણાવી રહ્યા છે.
ચીનનું GJ-11, જેને રહસ્યમય ડ્રેગન અથવા ફેન્ટસી ડ્રેગન તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે એક અદ્યતન માનવરહિત કોમ્બેટ એરિયલ વ્હીકલ (UCAV) છે. તે ગુપ્ત મિશન, જાસૂસી અને દુશ્મનના પ્રદેશમાં ઊંડાણમાં ચોકસાઇથી પ્રહાર કરવા સક્ષમ છે. ડ્રોનની ઉડાન પરંપરાગત ફાઇટર એરક્રાફ્ટથી આગળ વધીને માનવરહિત સ્ટીલ્થ સ્ક્વોડ્રન વિકસાવવામાં ચીનની ઝડપી પ્રગતિ દર્શાવે છે.
ડિઝાઇન અને ક્ષમતાઓ GJ-11 બેટ જેવો આકાર ધરાવે છે. તેની ડિઝાઇનમાં રડાર ચોરી ટેકનોલોજી, હાઇ-સ્પીડ ફ્લાઇટ અને લાંબા અંતરની હુમલો પ્રણાલીઓનો સમાવેશ થાય છે. સંરક્ષણ નિષ્ણાતો કહે છે કે આ ડ્રોનની ક્ષમતાઓ યુએસ F-35 જેટ કરતાં વધુ અદ્યતન છે. તેની અનોખી ક્ષમતા એ છે કે તે ફક્ત હુમલા જ કરી શકતું નથી પરંતુ ઇલેક્ટ્રોનિક યુદ્ધમાં પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી શકે છે.
J-20 અને માનવ-મશીન કામગીરીમાં એક નવો પ્રયોગ ચીનની નવી લશ્કરી વ્યૂહરચના હેઠળ, J-20 ફાઇટર જેટ અને GJ-11 ડ્રોન મિશન પર સાથે કામ કરશે. J-20 નું બે-સીટ વર્ઝન આ ડ્રોનને દૂરસ્થ રીતે નિયંત્રિત કરશે, જેનાથી માણસ અને મશીન વચ્ચે સંકલન શક્ય બનશે. નિષ્ણાતો માને છે કે આ વિડિઓ ડ્રોનના ઓપરેશનલ સેવામાં પ્રવેશનો સંકેત આપે છે.
ભારતીય સરહદ નજીક GJ-11 ડ્રોન સક્રિય અમેરિકન સંરક્ષણ વિશ્લેષણ વેબસાઇટ ધ વોર ઝોન અનુસાર, ચીનના તિબેટ ક્ષેત્રમાં શિગાત્સે એર બેઝ પર ત્રણ GJ-11 ડ્રોન જોવા મળ્યા છે. આ બેઝ ભારત-ચીન સરહદથી થોડા અંતરે સ્થિત છે. નિષ્ણાતો માને છે કે ચીન આ ડ્રોનનો ઉપયોગ સરહદ દેખરેખ અને સંભવિત હવાઈ કામગીરીની તૈયારી માટે કરી રહ્યું છે. આ ભારત માટે એક નવો સુરક્ષા ખતરો ઉભો કરી શકે છે.
GJ-11 ની 2013 થી અત્યાર સુધીની સફર GJ-11 નો પહેલો પ્રોટોટાઇપ 2013 માં બનાવવામાં આવ્યો હતો. છ વર્ષ પછી, તેનું અદ્યતન સંસ્કરણ 2019 બેઇજિંગ લશ્કરી પરેડમાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. નવા સંસ્કરણમાં પાછળની ડિઝાઇન અને એક્ઝોસ્ટ સિસ્ટમ છે જે રડાર સિગ્નલોને સંપૂર્ણપણે અસ્પષ્ટ કરે છે, જેના કારણે ડ્રોન દુશ્મનની નજરથી વર્ચ્યુઅલ રીતે અદ્રશ્ય થઈ જાય છે.
નૌકાદળના સંસ્કરણ માટેની તૈયારીઓ અહેવાલો અનુસાર, ચીન હવે GJ-11 નું નૌકાદળ સંસ્કરણ વિકસાવી રહ્યું છે, જે વિમાનવાહક જહાજોથી ઉડાન ભરવામાં સક્ષમ હશે. જો આવું થાય, તો ચીનની નૌકાદળ શક્તિ નોંધપાત્ર રીતે વધી શકે છે, અને આ ડ્રોનનો ઉપયોગ દરિયાઈ સરહદો પર દેખરેખ અને હુમલા બંને માટે થઈ શકે છે.
યુએસ પ્રતિભાવ અને પ્રતિરોધક વ્યૂહરચનાયુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ તેના આગામી પેઢીના સ્ટીલ્થ ડ્રોન પ્રોજેક્ટ્સને ગુપ્ત રાખે છે, પરંતુ નિષ્ણાતો માને છે કે GJ-11 ની ક્ષમતાઓએ યુએસ સંરક્ષણ એજન્સીઓને ચેતવણી આપી છે. ભવિષ્યના હવાઈ યુદ્ધમાં સંતુલન જાળવવા માટે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ હાઇ-ટેક UCAV સિસ્ટમ્સના સમાન વર્ગ પર કામ પણ ઝડપી બનાવી રહ્યું છે.