Iran Israel War: ઈરાન અને ઈઝરાયલ વચ્ચે ચાલી રહેલો તણાવ સમગ્ર વિશ્વ માટે ચિંતાનો વિષય બન્યો છે. શુક્રવાર, 13 જૂનના રોજ, ઈઝરાયલે લગભગ 200 ફાઈટર જેટથી ઈરાનના પરમાણુ મથકો તેમજ લશ્કરી મથકોને નિશાન બનાવ્યા. 14 જૂનના રોજ, ઈરાને આ હુમલાનો યોગ્ય જવાબ આપ્યો અને ઈઝરાયલના તેલ અવીવ અને અન્ય મુખ્ય મથકો પર મિસાઈલો અને ડ્રોનનો વરસાદ કર્યો. આમાંથી કેટલીક મિસાઈલો ઈઝરાયલની હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલીને ચકમો આપીને તેમના લક્ષ્યોને નિશાન બનાવી.
બંને દેશો વચ્ચે વધતો તણાવ વિશ્વ માટે માથાનો દુખાવો બની રહ્યો છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જો તણાવ ચાલુ રહેશે તો ક્રૂડ ઓઈલના ભાવ ઝડપથી વધશે અને તેની અસર સમગ્ર વિશ્વની અર્થવ્યવસ્થા પર જોવા મળશે. આ તણાવ ઉપરાંત, ચાલો તમને જણાવીએ કે ઈરાન, જે પારસીઓનો ગઢ હતો, તે આટલો કટ્ટર શિયા દેશ કેવી રીતે બન્યો.
કેવી રીતે પારસીમાંથી બન્યો ઈસ્લામિક રાષ્ટ્ર ?
સમય સાથે ઈરાનની સીમાઓ વધતી અને ઘટતી રહી છે, ખાસ કરીને જો આપણે આજના ઈરાન અને પ્રાચીન સમયના ઈરાન વિશે વાત કરીએ, તો એલેક્ઝાન્ડરથી લઈને તુર્ક અને આરબ આક્રમણકારોએ તેને પોતાનું લક્ષ્ય બનાવ્યું. એવું કહેવાય છે કે જ્યારે 7મી સદીમાં આરબ ખલીફાઓએ પોતાની સીમાઓ વિસ્તારી, ત્યારે તેમણે ઈરાન અને તેની આસપાસના દેશો પર કબજો જમાવ્યો. 8મી સદી સુધીમાં, પારસીઓની બહુમતી ધરાવતા ઈરાનમાં ઇસ્લામિક કાયદાઓનો કડક અમલ કરવામાં આવ્યો, મોટા પાયે ધર્માંતરણ કરવામાં આવતું હતું અને જે લોકોએ ઇનકાર કર્યો હતો તેમને સજા કરવામાં આવતી હતી. લાખો પારસીઓ પોતાનો જીવ બચાવવા માટે પૂર્વ તરફ ભાગી ગયા, જેમાંથી કેટલાક ભારતમાં સ્થાયી થયા. તુર્કો અને આરબોના વિજય પછી, ઈરાનીઓએ ઇસ્લામ અપનાવ્યો અને પોતાને શિયા મુસ્લિમ બનાવીને પોતાનું અસ્તિત્વ બચાવ્યું.
ઈરાનની કટ્ટરતા ઇસ્લામિક ક્રાંતિ સાથે સંબંધિત છે
ઈરાનમાં ઇસ્લામ પ્રત્યે કટ્ટરતા ઇસ્લામિક ક્રાંતિ સાથે આવી. 1979 માં અહીં ઇસ્લામિક ક્રાંતિ શરૂ થઈ, જેણે ઈરાનના શાસક શાહ મોહમ્મદ રેઝા પહેલવીને સત્તા પરથી હાંકી કાઢ્યા. આ રીતે, આયાતુલ્લાહ રુહોલ્લાહ ખોમેનીના નેતૃત્વમાં ઈરાનમાં એક ધાર્મિક પ્રજાસત્તાકની સ્થાપના થઈ. શાહ 1941 થી સત્તામાં હતા, પરંતુ તેમને ઈરાનમાં હાજર ધાર્મિક નેતાઓના વિરોધનો સામનો કરવો પડ્યો. આ વિરોધના અવાજને દબાવવા માટે, શાહે ઈરાનમાં ઇસ્લામની ભૂમિકા ઘટાડવા, ઇસ્લામ પહેલાંની ઈરાની સભ્યતાની સિદ્ધિઓ ગણવા અને તેને આધુનિક રાષ્ટ્ર બનાવવા માટે સતત અનેક પગલાં લીધાં. જોકે, ઈરાનને આધુનિક રાષ્ટ્ર બનાવવાનો શાહનો વિચાર ઈરાની લોકો સમજી શક્યા નહીં અને ઇસ્લામિક ધાર્મિક નેતાઓ તેમનાથી નારાજ થઈ ગયા અને તેમને અમેરિકાનો કઠપૂતળી કહેવા લાગ્યા. ક્રાંતિના પ્રારંભિક તબક્કામાં શાહે આને દબાવવાનો શ્રેષ્ઠ પ્રયાસ કર્યો.
યતુલ્લાહ રુહોલ્લાહ ખોમેનીની ધરપકડ કરવામાં આવી અને દેશમાંથી હાંકી કાઢવામાં આવ્યા પરંતુ સૌથી મોટી ઘટના ત્યારે બની જ્યારે ઈરાની સરકારી મીડિયાએ ખોમેનીની વિરુદ્ધ વાંધાજનક વાર્તાઓ પ્રકાશિત કરી. પછી શું થયું કે ઈરાનના લોકો ગુસ્સે ભરાયા અને ડિસેમ્બર 1978 માં, લગભગ 20 લાખ લોકો શાહનો વિરોધ કરવા માટે શહ્યાદ સ્ક્વેરમાં એકઠા થયા. આ વખતે સરકારના આદેશ પછી પણ સેનાએ લોકો સામે કાર્યવાહી કરવાનો ઇનકાર કર્યો. વડા પ્રધાનના આદેશ પર, ઈરાનના શાહ અને તેમના પરિવારે ઈરાન છોડી દીધું અને બાદમાં બધા કેદીઓને મુક્ત કરવામાં આવ્યા અને ખોમેનીને પણ ઈરાન બોલાવવામાં આવ્યા. આ રીતે, ખોમેનીના નેતૃત્વ હેઠળ ઈરાનમાં એક વચગાળાની સરકારની રચના થઈ અને રુહોલ્લાહ ખોમેની ઈરાનના પ્રથમ સર્વોચ્ચ નેતા બન્યા.