DOT CNAP order: ડિપાર્ટમેન્ટ ઑફ ટેલિકોમ (DoT) એ તમામ ટેલિકોમ કંપનીઓને આગામી સપ્તાહમાં ઓછામાં ઓછા એક સર્કલમાં કોલિંગ નેમ પ્રેઝન્ટેશન (Calling Name Presentation - CNAP) સેવા લાગુ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. આ ક્રાંતિકારી સુવિધા લાગુ થવાથી, જ્યારે તમને તમારા મોબાઇલ પર કોઈ કોલ આવશે, ત્યારે માત્ર નંબર જ નહીં, પરંતુ કોલ કરનારનું સાચું નામ પણ સ્ક્રીન પર પ્રદર્શિત થશે. આ નામ ગ્રાહક અરજી ફોર્મ (CAF) માં દાખલ કરેલા નામ પર આધારિત હશે. TRAI ની ભલામણો પર આધારિત આ પગલું, નકલી કોલ્સ, ઓનલાઈન છેતરપિંડી અને સ્પામ કોલ્સને રોકવા માટે અત્યંત મહત્ત્વપૂર્ણ ગણાય છે.
CNAP સેવા શું છે અને તેની શા માટે જરૂર છે?
હાલમાં, અજાણ્યા નંબરોથી આવતા કોલ્સની ઓળખ માટે ગ્રાહકોએ ટ્રુકોલર (Truecaller) જેવી થર્ડ-પાર્ટી એપ્સ પર નિર્ભર રહેવું પડે છે, જે ઘણીવાર સચોટ માહિતી આપતી નથી. CNAP સેવા આ સમસ્યાનો કાયમી ઉકેલ લાવશે. ટેલિકોમ રેગ્યુલેટરી ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (TRAI) એ ફેબ્રુઆરી 2024 માં આ સેવા પર તેની ભલામણો જારી કરી હતી. આ સુવિધાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય કોલરની ઓળખને વિશ્વસનીય બનાવવાનો છે, જેથી ગ્રાહક ફોન ઉપાડતા પહેલા જ જાણી શકે કે કોલ કરનાર કોણ છે. આનાથી છેતરપિંડી, ફ્રોડ કોલ્સ અને સ્પામ કોલ્સ પર નોંધપાત્ર નિયંત્રણ આવશે.
ટેલિકોમ કંપનીઓ માટે DoTનો આદેશ
ડિપાર્ટમેન્ટ ઑફ ટેલિકોમ (DoT) એ હવે Jio, Airtel, Vi અને BSNL જેવી તમામ ટેલિકોમ કંપનીઓને આ સેવા લાગુ કરવા માટે નિર્દેશ આપ્યો છે. આદેશ મુજબ, કંપનીઓએ આગામી સપ્તાહમાં ઓછામાં ઓછા એક સર્કલમાં આ સેવા શરૂ કરવાની રહેશે. TRAI ની ભલામણો અનુસાર, CNAP ને ભારતીય ટેલિકોમ નેટવર્ક્સમાં "પૂરક સેવા (Complementary Service)" તરીકે સમાવવામાં આવશે. આ માટે, કોલિંગ લાઇન આઇડેન્ટિફિકેશન (CLI) ની વ્યાખ્યાને ફરીથી નિર્ધારિત કરવામાં આવી છે, જેથી હવે કોલરની ઓળખ નંબરની સાથે તેના નામ દ્વારા પણ થઈ શકે.
કોલરનું નામ કેવી રીતે નક્કી થશે?
આ નવી સિસ્ટમમાં કોલ કરનારનું નામ તેના ગ્રાહક અરજી ફોર્મ (Customer Application Form - CAF) માં સિમ કાર્ડ ખરીદતી વખતે દાખલ કરેલા નામ જેવું જ પ્રદર્શિત થશે.
- વ્યક્તિગત ગ્રાહકો: તેમનું CAF માં નોંધાયેલું કાયદેસર નામ દેખાશે.
- કોર્પોરેટ/વ્યવસાયિક સંસ્થાઓ: આવી સંસ્થાઓને તેમનું "પસંદગીનું નામ" જેમ કે ટ્રેડમાર્ક અથવા GST-રજિસ્ટર્ડ નામ પ્રદર્શિત કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે, પરંતુ તેના માટે તેમણે માલિકીનો કાયદેસર પુરાવો આપવો પડશે.
ભવિષ્યમાં મોબાઇલ ઉપકરણોમાં CNAP ફરજિયાત
એકવાર આ સેવા સંપૂર્ણપણે લાગુ થઈ જાય પછી, ટેલિકોમ નેટવર્ક દ્વારા કોલ રીસીવરના ફોન પર કોલરનું નામ પ્રદર્શિત થશે, જે કોલની અસલિયત અને વિશ્વસનીયતા નક્કી કરવામાં મદદરૂપ થશે. સરકારે એવો પણ સંકેત આપ્યો છે કે નજીકના ભવિષ્યમાં, તમામ નવા મોબાઇલ ઉપકરણોમાં CNAP સુવિધાને ફરજિયાત બનાવવામાં આવી શકે છે. આનાથી દરેક યુઝરને ડિફોલ્ટ રૂપે આ સુરક્ષા સુવિધાનો લાભ મળશે.
સ્પામ અને છેતરપિંડી સામે મહત્ત્વનું પગલું
CNAP સુવિધાનો અમલ થતાં જ દેશભરમાં સ્પામ કોલ્સ અને નાણાકીય છેતરપિંડી ના બનાવોમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થવાની અપેક્ષા છે. આ સુવિધા થર્ડ-પાર્ટી એપ્સ પરની નિર્ભરતાને પણ ઘટાડશે, કારણ કે નામની માહિતી સીધી ટેલિકોમ નેટવર્ક તરફથી, એટલે કે વધુ સચોટ સ્ત્રોતમાંથી, ઉપલબ્ધ થશે. આગામી દિવસોમાં, જ્યારે કોઈ અજાણ્યો કોલ આવશે, ત્યારે ફોન સ્ક્રીન પર "કોલ આવશે ત્યારે સાચું નામ પ્રદર્શિત થશે" લખેલું દેખાશે, જે સુરક્ષિત કોલિંગ યુગની શરૂઆત કરશે.