AI in banking security: ભારત વિશ્વના સૌથી મોટા ડિજિટલ પેમેન્ટ યુઝર્સમાંના એક છે. મોટા સ્ટોર્સથી લઈને ફળો અને શાકભાજીની નાની દુકાનો સુધી ઓનલાઈન પેમેન્ટની સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ થઈ રહી છે. આજે ભારતમાં મોટી વસ્તી ડિજિટલ પેમેન્ટ વિકલ્પોનો ઉપયોગ કરે છે. ડિજિટલ પેમેન્ટ યુઝર્સની સંખ્યામાં વધારો થયો છે, ત્યારે ઓનલાઈન છેતરપિંડીના કેસ પણ વધ્યા છે.
રિઝર્વ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયાના ડેટા દર્શાવે છે કે 2024માં 36,014 કરોડ રૂપિયાના ડિજિટલ છેતરપિંડીના કેસ નોંધાયા હતા. આ છેતરપિંડીને રોકવા માટે દેશની બે સૌથી મોટી બેન્કો નવી AI-આધારિત સિસ્ટમ પર કામ કરી રહી છે. સ્ટેટ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયા અને બેન્ક ઓફ બરોડા સંયુક્ત રીતે આ સમસ્યાનો ઉકેલ વિકસાવી રહ્યા છે, જે રિયલ ટાઈમમાં શંકાસ્પદ ટ્રાન્જેક્શનોને શોધી શકશે.
બંને બેન્કોની તૈયારીઓ શું છે?
એસબીઆઈ અને બેન્ક ઓફ બરોડા સંયુક્ત રીતે એક સિસ્ટમ વિકસાવી રહ્યા છે જે રિયલ ટાઈમમાં આવી છેતરપિંડીને શોધવા અને અટકાવવા માટે AI અને મશીન લર્નિંગનો ઉપયોગ કરે છે. બંને બેન્કો શરૂઆતમાં આ સિસ્ટમ વિકસાવવા માટે 10-10 કરોડનું રોકાણ કરશે. દેશની અન્ય જાહેર ક્ષેત્રની બેન્કો પણ આ પહેલમાં ભાગ લેશે.
બેન્કો હાલમાં કઈ સિસ્ટમ પર કામ કરી રહી છે?
બેન્કો હાલમાં RBI ની MuleHunter AI ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરી રહી છે. બેન્ક આવા ખાતાની જાણકારી મેળવીને તેના પર કાર્યવાહી કરશે જેનો ઉપયોગ છેતરપિંડીથી મેળવેલા રૂપિયાના ટ્રાન્જેક્શન માટે કરવામાં આવ્યો છે. આવા ખાતાઓને Mule એકાઉન્ટ્સ કહેવામાં આવે છે.
ભારતીય રિઝર્વ બેન્કના ઇનોવેશન હબે MuleHunter AI વિકસાવ્યું હતું. થોડા દિવસો પહેલા RBI એ જાહેરાત કરી હતી કે તે એક ડિજિટલ પેમેન્ટ ઇન્ટેલિજન્સ પ્લેટફોર્મ પર કામ કરી રહી છે જે વાસ્તવિક સમયમાં ઓનલાઇન છેતરપિંડી શોધી કાઢશે.