WhatsApp-Telegram New Rules: ભારત સરકારે સાયબર સુરક્ષાને ધ્યાનમાં રાખીને વોટ્સએપ (WhatsApp), ટેલિગ્રામ (Telegram) અને સ્નેપચેટ (Snapchat) જેવી લોકપ્રિય મેસેજિંગ એપ્લિકેશન્સ માટે કડક નિયમો જાહેર કર્યા છે. ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગ (DoT) ના નવા આદેશ મુજબ, હવે આ એપ્સનો ઉપયોગ કરવા માટે તમારા ફોનમાં 'સક્રિય સિમ કાર્ડ' (Active SIM Card) હોવું ફરજિયાત બની જશે. અત્યાર સુધી આ નિયમ માત્ર UPI અને બેંકિંગ એપ્સ પૂરતો સીમિત હતો, પરંતુ હવે મેસેજિંગ એપ્સ પણ આ દાયરામાં આવશે. આ નવા નિયમો આગામી 90 દિવસની અંદર લાગુ કરવામાં આવશે, જે લાખો ભારતીય યુઝર્સની એપ વાપરવાની પદ્ધતિ બદલી નાખશે.
શું છે નવો 'સિમ-બાઈન્ડિંગ' નિયમ?
કેન્દ્ર સરકારના 'ટેલિકોમ્યુનિકેશન સાયબર સુરક્ષા સુધારા નિયમો, 2025' અંતર્ગત મેસેજિંગ એપ્સને હવે 'ટેલિકોમ્યુનિકેશન આઇડેન્ટિફાયર યુઝર એન્ટિટીઝ' (TIUEs) તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવી છે.
ફરજિયાત લિંકિંગ: આનો સીધો અર્થ એ છે કે જેવી રીતે Google Pay અથવા Paytm વાપરવા માટે ફોનમાં તે જ નંબરનું સિમ કાર્ડ હોવું જરૂરી છે, તેવી જ રીતે હવે WhatsApp કે Telegram વાપરવા માટે પણ તે જ નંબરનું એક્ટિવ સિમ કાર્ડ ફોનમાં હોવું પડશે.
અસરગ્રસ્ત એપ્સ: આ નિયમ WhatsApp, Telegram, Signal, Snapchat, ShareChat, JioChat અને Josh જેવી તમામ પ્રમુખ એપ્સ પર લાગુ થશે.
Web Browser યુઝર્સ માટે મોટા ફેરફાર (6 કલાકનો નિયમ)
જે લોકો ઓફિસમાં કે ઘરે લેપટોપ/કોમ્પ્યુટર પર 'WhatsApp Web' કે અન્ય બ્રાઉઝર આધારિત વર્ઝનનો ઉપયોગ કરે છે, તેમના માટે એક મોટો ફેરફાર આવી રહ્યો છે.
ઓટો-લોગઆઉટ: સુરક્ષાના ભાગરૂપે, હવે વેબ વર્ઝન દર 6 કલાકે આપોઆપ લોગ-આઉટ થઈ જશે.
ફરીથી સ્કેન: યુઝરે ફરીથી લોગિન કરવા માટે મોબાઈલથી QR કોડ સ્કેન કરવો પડશે. આનાથી સતત દિવસો સુધી વેબ વર્ઝન ચાલુ રાખવાની આદત પર રોક લાગશે.
સરકારે કેમ લીધું આવું કડક પગલું?
DoT અને COAI (સેલ્યુલર ઓપરેટર્સ એસોસિએશન ઓફ ઈન્ડિયા) ના મતે, વર્તમાન સિસ્ટમમાં મોટી સુરક્ષા ખામી છે. અત્યારે એકવાર એપ ઇન્સ્ટોલ કરીને OTP વેરીફાય કર્યા બાદ, જો સિમ કાઢી નાખવામાં આવે કે બંધ થઈ જાય, તો પણ એપ વાઈ-ફાઈ પર ચાલતી રહે છે.
ગુનાખોરી પર લગામ: સાયબર અપરાધીઓ આ ખામીનો લાભ ઉઠાવીને નકલી એકાઉન્ટ્સ ચલાવે છે, જેને ટ્રેસ કરવા મુશ્કેલ હોય છે. નવા નિયમથી ગુનેગારો માટે સિમ વગર ફેક એકાઉન્ટ ચલાવવું અશક્ય બની જશે, કારણ કે હવે રિયલ-ટાઈમ સિમ વેરિફિકેશન થશે.
સામાન્ય યુઝર્સ પર શું અસર થશે?
આ નિર્ણયથી સામાન્ય નાગરિકોની ડિજિટલ ટેવોમાં મોટો બદલાવ આવશે:
જે યુઝર્સ જુદા જુદા ફોનમાં એકાઉન્ટ લોગિન રાખતા હતા, તેમના માટે મુશ્કેલી વધી શકે છે.
જો ફોનમાં નેટવર્ક નહીં હોય અથવા સિમ સ્લોટ ખાલી હશે, તો એપ ખુલશે નહીં.
ઓફિસમાં કામ કરતા લોકોએ વારંવાર વેબ લોગિન કરવાની પ્રક્રિયા કરવી પડશે.
નિષ્ણાતોના મતે, ભલે આનાથી થોડી અસુવિધા થાય, પરંતુ સાયબર ફ્રોડ અને સ્પામ કોલ્સ ઘટાડવા માટે મોબાઈલ નંબરને ડિજિટલ ઓળખ તરીકે મજબૂત કરવો જરૂરી છે.