Kharif Crop Cultivation: ભારતમાં ખેતી માટે ત્રણ પાક ચક્ર છે. જેમાં રવિ, ખરીફ અને શિયાળુ એમ ત્રણ નામ સામેલ છે. ખરીફ પાકની વાવણી માટે વર્તમાન સમય શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. કારણ કે ખરીફ પાકની વાવણી માટે તાપમાન વધુ હોય છે અને પાક પાકતો હોય ત્યારે તાપમાન સૂકું હોવું જોઈએ. ખરીફ સીઝન દરમિયાન, પાકની વાવણી જૂન-જુલાઈમાં થાય છે અને લણણી સપ્ટેમ્બર-ઓક્ટોબરમાં થાય છે. સામાન્ય રીતે મોટાભાગના ખેડૂતો આ સિઝનમાં ડાંગરની ખેતી કરે છે. પરંતુ દેશભરમાં વધતા ડાંગરના ઉત્પાદનને અંકુશમાં લેવા અને અન્ય પાકોના ઉત્પાદનમાં વધારો કરવા પર સરકારનું ખાસ ધ્યાન છે. ખરીફ સિઝનમાં ખેતી માટે ઘણાં અનાજ પાકો છે, જે ઓછા ખર્ચે ખેડૂતોને વધુ નફો લાવી શકે છે.
મકાઈ
દેશમાં ડાંગર પછી મકાઈ બીજા નંબરનો સૌથી મોટો પાક છે. તેનો પાક માત્ર મકાઈ જ નહીં પણ પ્રાણીઓ માટે લીલો ચારો પણ પૂરો પાડે છે. મકાઈની વાવણી માટે ડ્રેનેજવાળી જમીન શ્રેષ્ઠ છે. મકાઈના પાકને સમયાંતરે નીંદણ વ્યવસ્થાપન અને ખાતરોના ઉપયોગની સાથે સારી માત્રામાં સિંચાઈની પણ જરૂર પડે છે. આ પાક ઝડપથી પાકે છે, જેથી અન્ય શાકભાજીના પાક પણ ખેતરમાં લઈ શકાય છે તેથી ખેડૂતો તેમના ખેતરોમાં મકાઈનો પાક વાવી શકે છે.
જુવાર
શિયાળાની શરૂઆત થતાં જ બજારમાં જુવારની માંગ ઘણી હદે વધી જાય છે. ઉત્તર પ્રદેશના મથુરાથી અલ્હાબાદ, ફરુખાબાદ, ફતેહપુર, બાંદા, જાલૌન અને ઝાંસીના નજીકના વિસ્તારોમાં તેની ખેતી થાય છે. પાણીના સારી રીતે નિકાલવાળી રેતાળ જમીન તેની ખેતી માટે ઉત્તમ છે. બુંદેલખંડની ઢાળવાળી જમીનમાં તેની ખેતી સારી ઉપજ પણ આપી શકે છે. તેથી, ઉત્તર પ્રદેશ અને બુંદેલખંડના વિસ્તારોમાં જમીનનું પરીક્ષણ કર્યા પછી, જુવારનો પાક લઈ શકાય છે.
બાજરી
ઓછા વરસાદવાળા વિસ્તારો માટે બાજરીનો પાક વરદાન ગણાય છે. તેની ખેતી માટે, બીજની માવજત કર્યા પછી જ અદ્યતન બીજનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. જેના કારણે પાકમાં જીવાતો આવવાની કોઈ શક્યતા નથી. બાજરીના પાકને વધુ પાણીની જરૂર પડતી નથી. માત્ર જરૂરિયાત મુજબ ખાતર અને પાણીનો ઉપયોગ કરો, આનાથી પાકને પોષણ આપવામાં ઘણી મદદ મળશે. ધ્યાનમાં રાખો કે બાજરીના ખેતરોમાં પાણી નિકાલની યોગ્ય વ્યવસ્થા કરવી જોઈએ.
શેરડી
શેરડી એ ભારતનો મુખ્ય પાક છે, જેના પર પ્રક્રિયા કરીને ખાંડ, ગોળ અને આલ્કોહોલ બનાવવામાં આવે છે. સ્વાભાવિક છે કે ભારતમાં ખાંડ અને ગોળની માંગ આખા વર્ષ દરમિયાન એકસરખી જ રહે છે. આવી સ્થિતિમાં ખાંડનું ઉત્પાદન સંપૂર્ણપણે શેરડીની ખેતી પર આધારિત છે. તેથી, ખેડૂત ભાઈઓની જવાબદારી બને છે કે તે યોગ્ય ટેકનોલોજીથી અને યોગ્ય સમયે વાવણીનું કામ કરે. શેરડીની ખેતીમાં બ્રાઝિલ પછી ભારતનું સ્થાન સમગ્ર વિશ્વમાં બીજા ક્રમે છે.