Ganesh Chaturthi 2024: જેમ ભગવાન શિવના ભક્તોને શૈવ કહેવામાં આવે છે તેમ વિષ્ણુજીના ભક્તોને વૈષ્ણવ કહેવામાં આવે છે. એ જ રીતે ગણપતિના ભક્તોને ‘ગણપત્ય’ કહેવામાં આવે છે. તેઓ માને છે કે ગણેશ એ પરમ આત્મા/પરબ્રહ્મ છે. સંત અંક અનુસાર, આ સંપ્રદાયના અનુયાયીઓ દક્ષિણ ભારત અને મહારાષ્ટ્ર, ખાસ કરીને મહારાષ્ટ્ર અને કર્ણાટકમાં જોવા મળે છે.
ગણેશ ઉત્સવ દરમિયાન આપણે બધા નિયમિતપણે “ગણપતિ બાપ્પા મોરયા”નો જય ઘોષ કરીએ છીએ. પ્રથમ બે શબ્દો સરળતાથી સમજી શકાય છે કારણ કે તેઓ ગણેશને આપણા પિતા તરીકે દર્શાવે છે. પરંતુ ત્રીજા શબ્દ ‘મોરયા’ની ઉત્પત્તિ વિશે ઘણા લોકો જાણતા નથી.
કઇ રીતે થઇ 'મોરયા' શબ્દની ઉત્પતિ
મહારાષ્ટ્રના મોરગાંવના પાદરીઓ અને સ્થાનિક લોકોના જણાવ્યા અનુસાર, આ શબ્દ ગણપત્ય સંપ્રદાયના પ્રણેતા મોરયા ગોસાવીને માન આપવા માટે કહેવામાં આવે છે. ભગવાન ગણેશે તેમને આશીર્વાદ આપ્યા હતા અને જ્યારે પણ જાહેરાતમાં તેમનું નામ લેવામાં આવે ત્યારે તેના પછી 'મોરયા' બોલવું જોઈએ. આ રીતે “ગણપતિ બાપ્પા મોરયા, મંગલ મૂર્તિ મોરયા” ના જય ઘોષના નારા લગાવવામાં આવે છે.
કોણ હતા મોરયા ગોસાવી (Who is Morya Gosavi)
મોરયા ગોસાવીના માતાપિતા વામનભટ્ટ અને ઉમાબાઈ મૂળ કર્ણાટકના બિદરના હતા, પરંતુ તેઓ મોરગાંવમાં સ્થાયી થયા હતા. ગણેશજી તેમના પ્રિય દેવતા હતા. લગ્નના ઘણા વર્ષો પછી વામનભટ્ટ અને ઉમાબાઈને એક પુત્ર થયો, જેને તેઓએ 'મોરયા' નામ આપ્યું કારણ કે તેઓ તેમના પુત્રને ભગવાન મોરયાની ભેટ તરીકે માનતા હતા. મોરયાએ તેમના પિતા પાસેથી ગણેશ પૂજાની દીક્ષા લીધી હતી.
તેમના માતા-પિતા 125 અને 105 વર્ષની વયે મૃત્યુ પામ્યા હતા. મોરયાએ મોરગાંવ, થેઉર અને ચિંચવાડમાં તેમની તપસ્યા ચાલુ રાખી. તેઓ ચિંચવાડમાં સ્થાયી થયા. તેમની તપસ્યા બે કિલોમીટર દૂર પવન નદીના કિનારે કરવામાં આવી હતી. તે ઘણા દિવસો સુધી દુર્વા ઘાસનો રસ પીતો હતો. એકવાર તે 42 દિવસ સુધી ઉઠ્યા વગર પોતાની બેઠક પર બેસી ગયો. તેમની આધ્યાત્મિક શક્તિના કારણે તેમણે ઘણી સિદ્ધિઓ પ્રાપ્ત કરી. તેની શક્તિ એટલી મજબૂત હતી કે વાઘ તેની સામે શાંતિથી બેસી જતા અને સાપનું ઝેર અદૃશ્ય થઈ જાય છે. તેણે ઘણા ચમત્કારો કર્યા જેમ કે અંધ લોકોને દૃષ્ટિ પુનઃસ્થાપિત કરવી.
તેણે તેની પત્નીને બ્રહ્મવિદ્યા શીખવી. મોરયા ગોસાવીએ પુત્રનું નામ ચિંતામણી રાખ્યું. તુકારામ મહારાજે એ જ પુત્રને ચિંતામણી દેવ કહ્યાં. ત્યારથી તેમનું પારિવારિક નામ ‘દેવ’ પડ્યું. મોરયા ગોસાવીએ સંવત 1618માં પવન નદીના કિનારે સમાધિ લીધી. આજે પણ મહારાષ્ટ્ર સહિત દેશભરમાં મોરયા ગોસાવીના નામનો જપ થાય છે.