Dol Purnima 2024: ઓડિશા અને પશ્ચિમ બંગાળમાં ફાલ્ગુન પૂર્ણિમાના દિવસે ડોલ પૂર્ણિમા ઉજવવામાં આવે છે. 25મી માર્ચ 2024 એટલે કે આજે ડોલ પૂર્ણિમા છે. આ તહેવાર દોલો યાત્રા, દોલ ઉત્સવ અને દેઉલના નામથી પણ પ્રખ્યાત છે. આ તહેવાર ભગવાન કૃષ્ણ અને રાધા રાણીને સમર્પિત છે. ડોલ અને હોળી એક જ તહેવાર છે, પરંતુ તે અલગ-અલગ હિંદુ પૌરાણિક કથાઓ પર આધારિત છે. બંગાળી ડોલ કૃષ્ણ અને રાધા પર કેન્દ્રિત છે, જ્યારે હોળી વિષ્ણુના મહાન ભક્ત પ્રહલાદની વાર્તા પર આધારિત છે.
ડોલ પૂર્ણિમા કેવી રીતે ઉજવવી
ડોલ પૂર્ણિમા ઉત્સવ દરમિયાન ડોલ યાત્રા કાઢવામાં આવે છે, જે બંગાળ, આસામ અને ઓડિશામાં ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે, ભક્તો રાધા કૃષ્ણની મૂર્તિને પાલખીમાં સ્થાપિત કરે છે અને ભજન અને કીર્તન ગાતા પ્રવાસ પર જાય છે. શોભાયાત્રા શંખના નાદ, ટ્રમ્પેટ ફૂંકતા, વિજય અથવા ખુશીના નારા અને "હોરી બોલા" ના નાદ સાથે આગળ વધે છે. દંતકથા અનુસાર, આ દિવસે ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ રાધા પ્રત્યે પોતાનો પ્રેમ વ્યક્ત કર્યો હતો. તેથી લોકો ઝૂલતી પાલખીમાં તેમની સુશોભિત મૂર્તિઓ લઈને કૃષ્ણ અને રાધાના પુનઃમિલનની ઉજવણી કરે છે. આ દિવસે મહિલાઓ ઝૂલે છે. એકબીજાને રંગો અને ગુલાલ લગાવીને આ તહેવારની ઉજવણી કરો.
ડોલ પૂર્ણિમાનું મહત્વ
ડોલ જાત્રા મુખ્યત્વે પૂર્વ ભારતમાં ઉજવવામાં આવે છે અને તે એક તહેવાર છે જે તે સમયને ચિહ્નિત કરે છે જ્યારે ભગવાન કૃષ્ણ રાધાને મળ્યા હતા અને તેમના પ્રત્યેનો પ્રેમ વ્યક્ત કર્યો હતો. દોલ જાત્રાને અનિષ્ટ પર સારાની જીત તરીકે પણ જોવામાં આવે છે.
ફાગણ માસમાં હોળી ધુળેટી પર્વ પહેલાં ખાસ કરીને વ્રજનાં તમામ ગામડાંઓમાં, તમામ મંદિરોમાં ફૂલ દોલોત્સવ પર્વ મનાવાય છે. જેમાં ભગવાન ઉપર ફૂલોનો વરસાદ કરવામાં આવે છે. રંગબેરંગી ફૂલોથી ભગવાનને નવાજવામાં આવે છે. રસિયા ઉત્સવ એટલે રાધા-કૃષ્ણની પ્રેમની અનુભૂતિ રૂપક અહીંયાં ભક્તો પ્રેમનાં ભક્તિપદો ગાતાં ગાતાં ભક્તો ભગવાન અને એકબીજા ઉપર ફૂલો, અબીલ, ગુલાલ છાંટીને પ્રેમની અભિવ્યક્તિ પ્રદર્શિત કરે છે. હોળી-ધુળેટીમાં ભગવાન વિષ્ણુ તથા શ્રીકૃષ્ણને રંગબેરંગી ફૂલો તથા અબીલ, ગુલાલ અર્પણ કરવાનું વિશેષ મહત્ત્વ છે. ખજૂર, ધાણી-દાળિયા તથા હારડો પ્રભુને અર્પણ કરી પ્રભુ સાથેનો પ્રેમ મજબૂત કરી શકાય છે.