Navratri 2022: દેવી ભાગવત પુરાણ અનુસાર, નવરાત્રિના પાંચમા દિવસે દેવી સ્કંદમાતાની પૂજા કરવાનું વિધાન છે. દેવી સ્કંદમાતા નવદુર્ગાનું માતૃ સ્વરૂપ છે. આ સ્વરૂપમાં, માતાએ બતાવ્યું છે કે તેના બાળકને કોઈપણ પ્રકારની મુશ્કેલી આવે છે, તે તેનું ઉગ્ર સ્વરૂપ ધારણ કરે છે અને દુષ્ટોનો અંત લાવે છે અને બાળકનું રક્ષણ કરે છે. જ્યારે દેવરાજ ઈન્દ્રએ કુમાર કાર્તિકેયને હેરાન કર્યા, ત્યારે માતા સિંહ પર સવાર થઈને તેના પુત્ર કાર્તિકેયને ખોળામાં લઈ લે છે. માતા ઈન્દ્રનું આ સ્વરૂપ જોઈને દેવરાજ ડરી જાય છે અને સ્કંદમાતાના રૂપમાં દેવીની સ્તુતિ કરે છે. પુરાણમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે સ્કંદમાતાને ચાર ભુજાઓ છે અને માતાએ પોતાના બંને હાથમાં કમળના ફૂલ ધારણ કર્યા છે. આ મંત્રોનો પાઠ કરવો જોઈએ.
સ્કંઘમાતાની પાવન કથા
નવરાત્રિના પાંચમા દિવસે દેવી સ્કંદમાતાની પૂજા કરવામાં આવે છે. કહેવાય છે કે તેમની પૂજા કરવાથી જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય છે. સ્કંદમાતા પહાડો પર રહીને સંસારી જીવોમાં નવી ચેતના પેદા કરવા જઈ રહી છે.
શાસ્ત્રો અનુસાર, સ્કંદ કુમાર કાર્તિકેયની માતા છે અને આ કારણે તેઓ સ્કંદમાતા તરીકે ઓળખાય છે. તેમના દેવતામાં ભગવાન સ્કંદ બાળકના રૂપમાં તેમના ખોળામાં બિરાજમાન છે. આ દેવીને ચાર હાથ છે. તેણે સ્કંદને જમણી બાજુ ઉપરના હાથથી ખોળામાં પકડી રાખ્યો છે. નીચેના હાથમાં કમળનું ફૂલ છે. ડાબી બાજુએ, ઉપરના હાથમાં કમળનું પુષ્પ છે. તેનું ચારિત્ર્ય શુદ્ધ છે. તે કમળના આસન પર બેસે છે. એટલા માટે તેને પદ્માસન પણ કહેવામાં આવે છે. સિંહ તેમનું વાહન છે.
શાસ્ત્રોમાં તેનું મહત્વ જણાવવામાં આવ્યું છે. તેની પૂજા કરવાથી ભક્તની તમામ મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે. ભક્તને મોક્ષ મળે છે. સૂર્યમંડળના પ્રમુખ દેવતા હોવાને કારણે, તેના ઉપાસકો અલૌકિક તેજસ્વી હોય છે. તેથી જે સાધક કે ભક્ત મનને એકાગ્ર અને નિર્મળ રાખીને આ દેવીની આરાધના કરે છે, તેને બ્રહ્માંડના મહાસાગરને પાર કરવામાં કોઈ મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડતો નથી
સ્કંધમાતાનો અમોઘ મંત્ર
સિંહાસનગતા નિત્યં પ્રદ્માશ્રિત કરદ્વયા
શુભદાસ્તુ સદા દેવી સ્કંદ માતા યશસ્વિની
સંતાન પ્રાપ્તિ માટે આ રીતે કરો પૂજા
જે લોકોએ સંતાન પ્રાપ્તિ માટે મા સ્કંદમાતાની પૂજા કરવી હોય તેમણે નવરાત્રિની પાંચમી તારીખે માતાના ખોળામાં સિંદૂર, લાલ બંગડી, લાલ બિંદી અને લાલ ફૂલ અર્પણ કરવા જોઇએ. એક લાલ વસ્ત્રમાં લાલ ચોખા કરીને માના ખોળામાં અર્પણ કરો. આ રીતે પૂજન વિધિ કરવાથી મા પસન્ન થાય છે અને સંતાનનું સુખ આપે છે.
કુમાર કાર્તિકેયની રક્ષા માટે જ્યારે માતા પાર્વતી ક્રોધમાં આદિશક્તિના રૂપમાં પ્રગટ થયા તો ઈન્દ્ર ભયથી ધ્રૂજવા લાગ્યા. ઈન્દ્ર પોતાનો જીવ બચાવવા માટે દેવીની ક્ષમા માંગવા લાગ્યો. કુમાર કાર્તિકેયનું એક નામ સ્કંદ છે, તેથી માતાની ઉજવણી કરવા માટે, ઇન્દ્ર દેવતાઓ સાથે સ્કંદમાતા નામથી દેવીની સ્તુતિ કરવા લાગ્યા અને આ સ્વરૂપમાં તેમની પૂજા કરી. આ સમયથી, દેવી તેના પાંચમા સ્વરૂપમાં સ્કંદમાતા તરીકે ઓળખાવા લાગી અને નવરાત્રિના પાંચમા દિવસે તેમની પૂજાનો નિયમ નક્કી કરવામાં આવ્યો.
માતાનું પાંચમું સ્વરૂપ સ્કંદમાતાને પ્રસન્ન કરતા પહેલા કે કુમાર કાર્તિકેયને પ્રસન્ન કરવા જરૂરી છે, કારણ કે જ્યાં સુધી બાળક પ્રસન્ન ન હોય ત્યાં સુધી માતા કેવી રીતે ખુશ રહી શકે. તેથી પંચમી તિથિ પર પાંચ વર્ષની પાંચ કુંવારિકા અને કુમારને ખીર અને મીઠાઈ ખવડાવો. બાળકીઓને શૃંગારના પ્રસાધનો આપો.
જળમાં લવિંગ નાખીને કરો આ પ્રયોગ થશે લાભ
એવું માનવામાં આવે છે કે વાણી ક્ષેત્ર સાથે જોડાયેલા લોકો પર સ્કંદમાતાનો વિશેષ પ્રભાવ હોય છે. જેમને ગળામાં કોઈ પણ પ્રકારની સમસ્યા હોય કે વાણીમાં ખામી હોય તો તેમણે ગંગાના જળમાં પાંચ લવિંગ મિક્સ કરીને સ્કંદમાતાને અર્પણ કરવા જોઈએ. આ સિવાય સિંગિંગ, એન્કરિંગ અથવા અન્ય અવાજના ક્ષેત્ર સાથે સંબંધિત વ્યવસાયો સાથે જોડાયેલા લોકોએ પણ આ ઉપાય કરવો જોઈએ, તે તેમના માટે ફાયદાકારક રહેશે.