Supreme Court: દેશની સુપ્રીમ કોર્ટે IPCની કલમ 498A ના વધતા જતા દુરુપયોગને ધ્યાનમાં રાખીને એક મોટો નિર્ણય લીધો છે. કોર્ટે ઘરેલુ હિંસા અને દહેજ ઉત્પીડનના કેસોમાં ચુકાદો આપ્યો છે કે હવે કેસ નોંધાયા પછી બે મહિના સુધી કોઈ ધરપકડ થશે નહીં અને કેસ ફેમિલી વેલફેર કમિટીને મોકલવામાં આવશે. નોંધનીય છે કે આ એ જ કેસ છે જેમાં IPS મહિલા દ્વારા પતિ અને સાસરિયાઓ સામે ખોટા કેસ નોંધવામાં આવ્યા હતા. આ કેસમાં પીડિત પતિ અને તેના પિતાને ત્રણ મહિનાથી વધુ સમય જેલમાં રહેવું પડ્યું હતું.
સુપ્રીમ કોર્ટે ભારતીય દંડ સંહિતાની કલમ 498A (દહેજ ઉત્પીડન) ના કથિત દુરુપયોગના કેસોમાં અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટ દ્વારા જાહેર કરાયેલ માર્ગદર્શિકાને મંજૂરી આપી છે. આ માર્ગદર્શિકા હેઠળ હવે જ્યાં સુધી પ્રારંભિક તપાસ પૂર્ણ ન થાય અને પોલીસ વરિષ્ઠ અધિકારીઓ દ્વારા સમીક્ષા કર્યા પછી મંજૂરી ના આપે ત્યાં સુધી પતિ અથવા તેના પરિવારજનોની તરત ધરપકડ કરી શકાશે નહીં.
સુપ્રીમ કોર્ટે કલમ 142 નો ઉપયોગ કર્યો હતો
એક દિવસ પહેલા સુપ્રીમ કોર્ટે તેના વિશેષાધિકારનો ઉપયોગ કરીને આ કેસનો નિકાલ કર્યો હતો. નોંધનીય છે કે કલમ 142 સુપ્રીમ કોર્ટને તેની સમક્ષ ચાલી રહેલા કોઈપણ કેસમાં 'સંપૂર્ણ ન્યાય' માટે જરૂરી કોઈપણ આદેશ જાહેર કરવાનો અધિકાર આપે છે. બેન્ચે બંને પક્ષોની દલીલોની નોંધ લીધી કે તેઓ પુત્રીના કસ્ટડીના કેસ સહિત તમામ વિવાદોનો સૌહાર્દપૂર્ણ રીતે ઉકેલ લાવવા માંગે છે અને ભવિષ્યમાં કોઈપણ મુકદ્દમા ટાળવા અને શાંતિ જાળવવા માટે તમામ પેન્ડિંગ કેસોનો ઉકેલ લાવવા માંગે છે.
બાળકોની કસ્ટડી પર સુપ્રીમ કોર્ટની ટિપ્પણી
પુત્રીની કસ્ટડીના મુદ્દા પર બેન્ચે કહ્યું હતું કે, 'છોકરીની કસ્ટડી માતા પાસે રહેશે. પિતા અને તેમના પરિવારને પહેલા ત્રણ મહિના દેખરેખ હેઠળ છોકરીને મળવાનો અધિકાર રહેશે અને ત્યારબાદ છોકરીની સુવિધા અને સુખાકારીના આધારે દર મહિનાના પહેલા રવિવારે સવારે 9 થી સાંજે 5 વાગ્યા સુધી છોકરીના શિક્ષણ સ્થળ પર, અથવા શાળાના નિયમો અને નિયમો હેઠળ પરવાનગી મુજબ મુલાકાત કરી શકાશે.
આ છે માર્ગદર્શિકા
એફઆઈઆર અથવા ફરિયાદ દાખલ થયા પછી બે મહિનાના કૂલિંગ પીરિયડ સુધી આરોપી સામે કોઈ ધરપકડ કે પોલીસ કાર્યવાહી કરવામાં આવશે નહીં. પરિવાર કલ્યાણ સમિતિને ફક્ત તે જ કેસો મોકલવામાં આવશે જેમાં ભારતીય દંડ સંહિતાની કલમો, જેમાં 498-એ સાથે હત્યાનો પ્રયાસનો સમાવેશ થાય છે. આવી કલમો જેમાં દસ વર્ષથી ઓછી કેદની સજા હોય. દરેક જિલ્લામાં એક અથવા વધુ સમિતિઓ હશે જેમાં ઓછામાં ઓછા ત્રણ સભ્યો હશે. તેમની રચના અને કાર્યની સમીક્ષા જિલ્લા અને સત્ર ન્યાયાધીશ અથવા મુખ્ય ન્યાયાધીશ, ફેમિલી કોર્ટ દ્વારા કરવામાં આવશે. દહેજ ઉત્પીડન અને વૈવાહિક ક્રૂરતાના કેસો હવે ભારતીય દંડ સંહિતાની કલમ 85 અને 86 હેઠળ આવશે.