સૂર્યમુખીના બીજ સૂર્યમુખીને અસરકારક ઔષધ છે. જ્યારે સૂર્યમુખીના ફૂલો સુકાઈ જાય છે, ત્યારે તેમની પાંખડીઓ પડી જાય છે અને બીજ ફૂલની મધ્યમાં રહે છે, જે સરળતાથી કાઢી શકાય છે. એક અંદાજ મુજબ, સૂર્યમુખીમા બે હજારથી વધુ બીજ હોઈ શકે છે. તેના બીજ મુખ્યત્વે બે પ્રકારના હોય છે, એક બીજ જે તમે ખાઈ શકો છો અને બીજું બીજ છે જેમાંથી સૂર્યમુખી તેલ કાઢવામાં આવે છે.
સૂર્યમુખીના બીજમાં એન્ટીઑકિસડન્ટ, સોજા વિરોધી ગુણો હોય છે. સૂર્યમુખીના બીજમાં ફ્લેવોનોઈડ્સ, પોલિસેચ્યુરેટેડ ફેટી એસિડ્સ અને વિટામિન્સ હોય છે, જે રક્તવાહિની સમસ્યાઓ સામે રક્ષણ આપવાનું કામ કરે છે એવું જરૂરી નથી કે જેમને હ્રદયની તકલીફ હોય તેમણે જ તેનું સેવન કરવું જોઈએ, જેમને હૃદયની બીમારી નથી તેઓ પણ તેનું સેવન કરી શકે છે, કારણ કે તેનું સેવન કરવાથી હૃદયની તંદુરસ્તી જળવાઈ રહે છે.
જો તમને કોલેસ્ટ્રોલની સમસ્યા હોય અથવા ભવિષ્યમાં કોલેસ્ટ્રોલની સમસ્યાથી બચવા માંગતા હોવ તો તમે સૂર્યમુખીના બીજનો ઉપયોગ કરી શકો છો. તે ઓલીક અને લિનોલીક ફેટી એસિડથી સમૃદ્ધ છે.
લિગ્નાનથી ભરપૂર ખોરાક હોર્મોન ફેરફારો સાથે જોડાયેલા કેન્સર સામે રક્ષણ આપી શકે છે. સ્તન કેન્સરનું જોખમ ધરાવતી સ્ત્રીઓમાં તેના ફાયદા જોઈ શકાય છે.
ડાયાબિટીસના દર્દીઓને હંમેશા શું ખાવું અને શું ન ખાવું તે અંગે દ્વિધા અનુભવે છે. સૂર્યમુખીની મહત્વની ભૂમિકા અહીં જોઈ શકાય છે. ડાયાબિટીસના દર્દીઓ સૂર્યમુખીના બીજ નાસ્તા તરીકે ખાઈ શકે છે.
એસ્ટ્રોજન એક પ્રકારનું હોર્મોન છે, જેનું અસંતુલન શરીરમાં ઘણી સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે જેમ કે થાઇરોઇડ, ડાયાબિટીસ અને સ્તન કેન્સર. બીજી બાજુ, સૂર્યમુખીમાં ફાયટોસ્ટ્રોજેન્સ હોય છે, જે એસ્ટ્રોજનને સંતુલિત કરવા માટે કાર્ય કરે છે.
વાળ અને સ્કિનની હેલ્થ માટે પણ સુરજમુખીની બીજ હિતકારી છે, ક્યારેક ઓછું પાણી પીવાને કારણે અથવા કાળજીના અભાવે ત્વચા તેની કુદરતી ચમક ગુમાવવા લાગે છે. આવી સ્થિતિમાં સૂર્યમુખીના બીજનું તેલ ખૂબ જ ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. તેમાં હાજર લિનોલીક એસિડ ત્વચાને હાઇડ્રેટ કરી શકે છે અને ગ્લોને વધારે છે. આ રીતે સુરજમુખીના બીજનું સેવન શરીર માટે સૌદર્યવર્ધક સ્વાસ્થ્યવર્ધક છે.