Vaccine : વિશ્વની અડધી વસ્તી દર વર્ષે ડેન્ગ્યુના ભયનો સામનો કરે છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન અનુસાર છેલ્લા બે દાયકામાં ડેન્ગ્યુના કેસમાં 8 ગણો વધારો થયો છે. દર વર્ષે વિશ્વમાં લગભગ 400 મિલિયન લોકોને ડેન્ગ્યુના ચેપનો સામનો કરવો પડે છે. જો કે, આમાંથી 80 ટકા લોકોને માત્ર હળવો ચેપ છે. ડબ્લ્યુએચઓ ડેન્ગ્યુને વિશ્વના 10 સૌથી મોટા સ્વાસ્થ્ય જોખમોમાંના એક તરીકે સૂચિબદ્ધ કરે છે. વિશ્વના ઘણા દેશોમાં તેના વાયરસને રોકવા માટે રસી બનાવવાનું કામ ચાલી રહ્યું છે. આ એપિસોડમાં ભારતે પણ મોટી પહેલ કરી છે. ઈન્ડિયન કાઉન્સિલ ઓફ મેડિકલ રિસર્ચના પ્રસ્તાવ પર ભારતની બે વેક્સિન ઉત્પાદક કંપનીઓએ ડેન્ગ્યુની રસીના ત્રીજા તબક્કાના ટ્રાયલમાં રસ દાખવ્યો છે. વૈજ્ઞાનિકોના મતે, જો બધું બરાબર રહ્યું તો પણ આ રસી લોકો સુધી પહોંચવામાં ઓછામાં ઓછા ત્રણ વર્ષ લાગી શકે છે.
સીરમ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ અને પેનેશિયા બાયોટેકે ભારતમાં ડેન્ગ્યુની રસીના ત્રીજા તબક્કાના ટ્રાયલ્સમાં રસ દાખવ્યો છે. ઈન્ડિયન કાઉન્સિલ ઓફ મેડિકલ રિસર્ચના વાઈરોલોજીના વડા નિવેદિતા ગુપ્તા કહે છે કે ICMR સંપૂર્ણ પરીક્ષણ પછી જ રસી બહાર પાડશે, એટલે કે તે સામાન્ય લોકો માટે સંપૂર્ણપણે સલામત છે કે નહીં તેની ખાતરી કરવા માટે. આ સમગ્ર પ્રક્રિયામાં ત્રણ વર્ષથી વધુ સમય લાગશે.
વૈજ્ઞાનિકોના મતે ડેન્ગ્યુ વાયરસના 4 સેરોટાઈપ છે. DENV-1 જે ક્લાસિક ડેન્ગ્યુ તાવનું કારણ બને છે, DENV-2 ચેપને સૌથી ખતરનાક ચેપ માનવામાં આવે છે. આમાં તાવ સાથે પ્લેટલેટ્સ ઘટે છે અને લોહી નીકળવા લાગે છે. DENV-3 શ્વાસની તકલીફ અને હોઠ અને ગળામાં સોજો સાથે વધુ તાવ સાથે હાજર થઈ શકે છે, અને DENV-4 સેરોટાઇપ સાથેનો ચેપ તાવ સાથે રક્તસ્રાવ અને ડેન્ગ્યુ શોક સિન્ડ્રોમ (DSS) ના લક્ષણો સાથે હાજર થઈ શકે છે. આમાંથી કોઈપણ એક અથવા સેરોટાઈપ માટે રસી બનાવી શકાતી નથી. JNUમાં ડિપાર્ટમેન્ટ ઑફ સ્કૂલ ઑફ બાયોટેક્નૉલૉજીના આસિસ્ટન્ટ પ્રોફેસર રવિ ટંડન કહે છે કે ડેન્ગ્યુના ચાર સેરોટાઈપ રસી બનાવવાના અભિયાનમાં સૌથી મોટો પડકાર છે. વાસ્તવમાં, જો એક કે બે સીરોટાઇપ માટે રસી બનાવવામાં આવે તો પણ ત્રીજા સીરોટાઇપથી ચેપનું જોખમ વધુ વધી જશે. સીરોટાઇપ દ્વારા ઉત્પાદિત એન્ટિબોડીઝ કે જેના માટે રસી આપવામાં આવે છે તે દર્દી માટે જીવલેણ બની જાય છે. આને એન્ટિ બોડી ડિપેન્ડન્સ એન્હાન્સમેન્ટ (ADE) કહેવાય છે. આવી સ્થિતિમાં, ડેન્ગ્યુ વાયરસથી બચવા માટે, આવી રસી બનાવવી પડશે જે તેના ચારેય સેરોટાઇપ પર સંપૂર્ણ રીતે અસરકારક છે.