Urine and blood pressure connection: બ્લડ પ્રેશર આપણા શરીરમાં લોહીના પ્રવાહને માપતું એક મહત્વપૂર્ણ પરિબળ છે. જો આ દબાણ સામાન્ય સ્તરથી ખૂબ વધી જાય (હાઈ બ્લડ પ્રેશર) અથવા ઘટી જાય (લો બ્લડ પ્રેશર), તો તે અનેક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે. સામાન્ય રીતે બ્લડ પ્રેશરને સ્ફિગ્મોમેનોમીટર દ્વારા માપવામાં આવે છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે તમારો પેશાબ પણ તમારા બ્લડ પ્રેશર વિશે કેટલીક માહિતી આપી શકે છે?

તાજેતરના સંશોધનો દર્શાવે છે કે પેશાબની તપાસ દ્વારા હાઈ અથવા લો બ્લડ પ્રેશરની ઓળખ કરી શકાય છે. તમારા પેશાબમાં હાજર રહેલા કેટલાક તત્વો એ સંકેત આપી શકે છે કે તમારું બ્લડ પ્રેશર સામાન્ય છે કે નહીં. જીવનશૈલી અને ખોરાકની આદતોમાં પરિવર્તનને કારણે બ્લડ પ્રેશરની સમસ્યા આજે સામાન્ય બની ગઈ છે.

હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને પેશાબ વચ્ચેનું જોડાણ

હાઈ બ્લડ પ્રેશરનો સીધો સંબંધ આપણી કિડની સાથે છે. જ્યારે બ્લડ પ્રેશર ઊંચું હોય છે, ત્યારે કિડની પર વધુ દબાણ આવે છે અને તે શરીરમાંથી સોડિયમ અને પ્રોટીનને યોગ્ય રીતે ફિલ્ટર કરી શકતી નથી. આના કારણે પેશાબમાં કેટલાક ફેરફારો જોવા મળી શકે છે:

  • જો પેશાબની તપાસમાં પ્રોટીનની માત્રા વધારે જોવા મળે, તો તે હાઈ બ્લડ પ્રેશરની નિશાની હોઈ શકે છે.
  • હાઈ બ્લડ પ્રેશરની અસર કિડની પર થવાથી પેશાબ ફીણવાળો અને ઘાટો રંગનો થઈ શકે છે.
  • ઊંચા બ્લડ પ્રેશરને કારણે કિડની વધુ પેશાબ ઉત્પન્ન કરી શકે છે, જેના કારણે વ્યક્તિને વારંવાર પેશાબ જવાની જરૂર પડી શકે છે.

પેશાબ દ્વારા લો બ્લડ પ્રેશરનાં ચિહ્નો:

લો બ્લડ પ્રેશર પણ કિડનીની કાર્યક્ષમતા પર અસર કરી શકે છે. જ્યારે કોઈ વ્યક્તિનું બ્લડ પ્રેશર સામાન્ય કરતાં ઓછું હોય છે, ત્યારે કિડની લોહીને યોગ્ય રીતે ફિલ્ટર કરી શકતી નથી, જેના કારણે પેશાબમાં નીચે મુજબના ફેરફારો જોવા મળી શકે છે:

  • લો બ્લડ પ્રેશરના કારણે કિડની પૂરતી માત્રામાં પેશાબ ઉત્પન્ન કરી શકતી નથી, જેના કારણે પેશાબ ઓછો આવે છે.
  • શરીરમાં પાણીની કમી (ડીહાઈડ્રેશન) અને લોહીના પરિભ્રમણના અભાવે પેશાબનો રંગ સામાન્ય કરતાં ઘાટો થઈ શકે છે.
  • લો બ્લડ પ્રેશરને કારણે કિડનીમાં ઝેરી તત્વોને દૂર કરવામાં મુશ્કેલી થાય છે, જેના કારણે પેશાબમાંથી તીવ્ર ગંધ આવી શકે છે.

બ્લડ પ્રેશર શોધવા માટે પેશાબ પરીક્ષણ કેવી રીતે મદદ કરે છે?

  • પેશાબ પરીક્ષણ અમુક ચોક્કસ પરિમાણોને માપીને બ્લડ પ્રેશરના સ્તર વિશે સંકેત આપી શકે છે:
  • હાઈ બ્લડ પ્રેશરમાં પેશાબમાં પ્રોટીનનું પ્રમાણ વધી શકે છે.
  • કિડનીની કાર્યક્ષમતા નક્કી કરવા માટે ક્રિએટિનાઇનનું સ્તર માપવામાં આવે છે.
  • હાઈ બ્લડ પ્રેશરમાં શરીરમાંથી વધારાનું સોડિયમ પેશાબ દ્વારા બહાર નીકળી શકે છે.
  • લો બ્લડ પ્રેશરના કિસ્સામાં પેશાબમાં પોટેશિયમની માત્રા પ્રભાવિત થઈ શકે છે.
  • જો કે, એ વાતનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે કે બ્લડ પ્રેશરનું ચોક્કસ નિદાન હંમેશા બ્લડ પ્રેશર માપવાના ઉપકરણ દ્વારા જ થાય છે. પેશાબ પરીક્ષણ ફક્ત એક સંકેત આપી શકે છે, જેના આધારે ડૉક્ટર વધુ તપાસ કરી શકે છે.

બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવા માટેની કેટલીક ઉપયોગી ટિપ્સ:

  • તમારા આહારમાં મીઠું અને પ્રોસેસ્ડ ફૂડનું પ્રમાણ ઓછું કરો અને લીલા શાકભાજી તથા ફાઈબરયુક્ત ખોરાકનો સમાવેશ કરો.
  • શરીરમાં પાણીની કમી ન થાય તે માટે દિવસ દરમિયાન 8-10 ગ્લાસ પાણી પીવો.
  • નિયમિત રીતે ઓછામાં ઓછું 30 મિનિટ ચાલવું અથવા યોગ જેવી કસરતો કરવી.
  • તણાવ ઓછો કરવા માટે ધ્યાન અને ઊંડા શ્વાસ લેવાની તકનીકોનો ઉપયોગ કરો.
  • જો તમને હાઈ અથવા લો બ્લડ પ્રેશરની સમસ્યા હોય, તો નિયમિતપણે ડૉક્ટર પાસે જઈને તપાસ કરાવો.