Human Metapneumovirus (HMPV) : ભારતમાં HMP વાયરસના કેસ સતત વધી રહ્યા છે. અત્યાર સુધીમાં આઠ દર્દીઓમાં તેની પુષ્ટિ થઈ છે. જો કે આ વાયરસ જૂનો છે, પરંતુ આ વખતે તે ઝડપથી ફેલાઈ રહ્યો છે. ચીન, મલેશિયા અને ભારતમાં વાયરસના કેસ વધી રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં, એવી આશંકા છે કે એચએમપીવીના વાયરસમાં ફેરફાર થયો છે.
ભારતમાં હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ (HMPV)ના આઠ કેસ નોંધાયા છે. ચીન અને મલેશિયામાં તેના કેસ વધી રહ્યા છે. HMP એક દાયકા જૂનો વાયરસ છે. વર્ષ 2001માં મનુષ્યમાં તેની ઓળખ થઈ હતી. ત્યારથી, ભારત સહિત વિશ્વના કેટલાક દેશોમાં તેના કેસ આવતા રહે છે. ભારતમાં વર્ષ 2003માં પહેલો કેસ સામે આવ્યો હતો. ત્યારબાદ બીજે મેડિકલ કોલેજે પુણેમાં એક બાળકમાં તેની પુષ્ટિ કરી હતી. ગયા વર્ષે, AIIMSમાં 700 દર્દીઓ પર કરવામાં આવેલા સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું હતું કે આમાંથી 4 ટકા દર્દીઓને HMPV છે. આ આંકડા દર્શાવે છે કે આ કોઈ નવો વાયરસ નથી, પરંતુ આ પહેલા ક્યારેય એક દિવસમાં આટલા કેસ નોંધાયા નથી. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ થાય છે કે આટલા બધા કેસ કેમ વધી રહ્યા છે.
વિશ્વમાં ઘણા પ્રકારના વાયરસ છે. જેમ કે HIV, Mpox, Ebola, Influenza, Rotavirus, SARS અને Covid-19. આ બધા વાયરસના કેટલાક કેસ આવતા રહે છે. વાયરસ ક્યારેય સંપૂર્ણપણે અદૃશ્ય થતા નથી. આ એટલા માટે છે કારણ કે તેમનામાં ફેરફારો થતા રહે છે. તેઓ જીવિત રહી શકે તે માટે તેઓ પોતાની જાતમાં પરિવર્તન કરતા રહે છે. જ્યારે વાયરસમાં પરિવર્તન થાય છે, ત્યારે તે પહેલાની સરખામણીમાં બદલાય છે. કોરોના વાયરસ પણ સતત પરિવર્તિત થયો અને તેની ઘણી જાતો બહાર આવી. કોરોનાના ડેલ્ટા સ્ટ્રેને સમગ્ર વિશ્વમાં હાહાકાર મચાવ્યો હતો. વાયરસમાં ફેરફાર બાદ તેના કેસમાં પણ ઝડપથી વધારો થયો છે. હવે HMPV કેસ પણ વધી રહ્યા છે.
શું HMPV માં કોઈ ફેરફાર થયો છે?
દિલ્હી AIIMSમાં બાળરોગ વિભાગના ભૂતપૂર્વ વરિષ્ઠ નિવાસી ડૉ. રાકેશ કુમાર બાગરી કહે છે કે અગાઉ પણ HMP વાયરસના કેટલાક કેસ નોંધાયા છે, પરંતુ આ પહેલીવાર છે જ્યારે આટલી મોટી સંખ્યામાં કેસ નોંધાઈ રહ્યા છે. આ વખતે જે બાળકો ઉધરસ અને શરદીના લક્ષણો સાથે હોસ્પિટલમાં દાખલ છે. તેમના સેમ્પલ લઈને HMPVનું પણ પરીક્ષણ કરવામાં આવી રહ્યું છે. જેમાં કેટલાક બાળકોનો ટેસ્ટ પોઝિટિવ આવ્યો છે. પહેલા કરતા વધુ કેસ નોંધાયા હોવાને કારણે આ ડર છે કે આ વાયરસમાં થોડો ફેરફાર થયો છે. કોવિડ સાથે પણ એવું જ થયું. કોરોના વાયરસે તેનો સ્ટ્રેન બદલ્યો હતો અને તેના ડેલ્ટા વેરિઅન્ટે સમગ્ર વિશ્વમાં હાહાકાર મચાવ્યો હતો. જો કે, માત્ર NIV જ સ્પષ્ટપણે કહી શકે છે કે HMPVમાં કોઈ ફેરફાર થયો છે કે નહીં.
શું તે કોવિડ જેટલું ખતરનાક બનશે?
ફોર્ટિસ હોસ્પિટલના પલ્મોનોલોજી વિભાગના ડિરેક્ટર ડૉ. મનોજ કુમાર ગોયલ કહે છે કે HMPV વાયરસ અને કોવિડના લક્ષણો લગભગ સમાન છે, પરંતુ આ વાયરસ વચ્ચે કેટલાક તફાવત છે. કોવિડ વાયરસ ફેફસાંને સંક્રમિત કરવા માટે થાય છે, પરંતુ HMPV એ ઉપલા શ્વસન માર્ગને સંક્રમિત કરે છે. લે કે, મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં તે ઉધરસ, શરદી અને હળવા તાવના લક્ષણોનું કારણ બને છે. HMP વાયરસને કારણે ફેફસામાં ઓક્સિજનની અછત અથવા ગંભીર ચેપના ઘણા ઓછા કેસ છે. આવી સ્થિતિમાં આ વાયરસથી ડરવાની જરૂર નથી.