નવા વર્ષના પ્રથમ સપ્તાહમાં જે શરણાર્થીઓ વર્ષોથી ભારતની નાગરિકતાની રાહ જોઈ રહ્યા છે તેઓને નાગરિકતા સંશોધન કાયદાના અમલની ભેટ મળી શકે છે. નાગરિકતા અધિનિયમ (CAA) 2020 સંસદ દ્વારા પસાર થયા પછી પણ એક વર્ષ સુધી લાગુ કરવામાં આવ્યો નથી, કારણ કે તેના નિયમો નક્કી કરવાના બાકી છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે, યુપી સહિત પાંચ રાજ્યોની ચૂંટણીને ધ્યાનમાં રાખીને રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ સતત આગ્રહ કરી રહ્યું છે કે, પાકિસ્તાન, અફઘાનિસ્તાન અને બાંગ્લાદેશના હિન્દુઓ, શીખો, જૈનો, બૌદ્ધો, પારસીઓ અને ખ્રિસ્તીઓ સાથે ન્યાય થવો જોઈએ. એવું કહેવાય છે કે સરકાર તરફથી સંઘીય નેતૃત્વને સંપૂર્ણ ખાતરી આપવામાં આવી છે. હવે 10 જાન્યુઆરીની સમયમર્યાદા વધારવાની કોઈ વિનંતી કરવામાં આવશે નહીં અને તે પહેલાં નિયમો નક્કી કરવામાં આવશે અને CAA લાગુ કરવામાં આવશે.
સરકાર આ પગલું એવા સમયે ઉઠાવવાની યોજના બનાવી રહી છે જ્યારે ઉત્તર પ્રદેશ સહિત 5 રાજ્યોમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાવાની છે. મુસ્લિમ સમુદાયનો એક વર્ગ આ કાયદાનો વિરોધ કરી રહ્યો છે. દિલ્હીના શાહીન બાગમાં પણ લાંબું આંદોલન થયું હતું. CAA લાગુ થવાની સ્થિતિમાં આ વર્ગની પ્રતિક્રિયા અને તેની રાજકીય અસર પર વિશ્લેષકો નજર રાખશે.
નાગરિકતા અધિનિયમ 1955 ની કલમ 2-1-બી જોગવાઈ કરે છે કે જે સ્થળાંતર પાસપોર્ટ, વિઝા અને અન્ય મુસાફરી દસ્તાવેજો વિના ભારતમાં આવે છે અથવા જેમના પાસપોર્ટ અને વિઝાની મુદત પૂરી થઈ ગઈ છે, તેઓને ગેરકાયદેસર સ્થળાંતર તરીકે ગણવામાં આવશે. CAA મૂળરૂપે આ નિયમ બદલવા માટે લાવવામાં આવ્યો હતો. બાંગ્લાદેશની રચનાના થોડા સમય પહેલા જ મોટી સંખ્યામાં હિન્દુ શરણાર્થીઓ ભારતમાં આવ્યા હતા. પછી બાંગ્લાદેશની રચના પછી પણ અત્યાચારનો ભોગ બનેલા લઘુમતીઓ ત્યાંથી આવતા રહ્યા છે. આવા શરણાર્થીઓની સંખ્યા 2-3 કરોડથી વધુ છે.
NRC સામે 10 રાજ્યો, CAA સામે કોઈ વાંધો નહીં
10 રાજ્યોએ નેશનલ રજિસ્ટર ઓફ સિટીઝનશિપ (NRC) વિરુદ્ધ ઠરાવ પસાર કર્યા છે. પરંતુ તેમાંથી કોઈનો સીએએનો સીધો વિરોધ નથી. તેથી, સરકારને આશા છે કે રાજ્યો પણ કાયદાના અમલમાં અવરોધ નહીં ઉભી કરે.