નવી દિલ્હી: કેન્દ્ર સરકારના 8મા પગાર પંચની જાહેરાત બાદથી કેન્દ્રીય કર્મચારીઓના પગાર વધારાની ચર્ચાઓ તેજ થઈ ગઈ છે. નેશનલ કાઉન્સિલ-જોઈન્ટ કન્સલ્ટેટિવ મશીનરી (JCM-NC) એ સરકાર પાસે ફિટમેન્ટ ફેક્ટરને ઓછામાં ઓછા 2.57 કે તેથી વધુ કરવા માંગ કરી છે. જેથી કર્મચારીઓને સારો પગાર મળી શકે. હવે જોવાનું એ રહે છે કે સરકાર કર્મચારીઓની આ માંગને મંજૂર કરે છે કે કેમ.
JCM-NC સેક્રેટરી શિવ ગોપાલ મિશ્રાના જણાવ્યા અનુસાર, ફિટમેન્ટ ફેક્ટર 2.57 અથવા તેથી વધુ હોવું જોઈએ, જે 7મા પગાર પંચની જેમ જ હશે. જો 2.57નું ફિટમેન્ટ ફેક્ટર લાગુ કરવામાં આવે તો કેન્દ્રીય કર્મચારીઓના પગારમાં 157 ટકાનો વધારો થશે.
પગારમાં કેટલો વધારો થશે
વર્તમાન લઘુત્તમ વેતન 18,000 રૂપિયાથી વધીને 46,260 રૂપિયા પ્રતિ માસ થશે. આ જ પ્રમાણમાં લઘુત્તમ પેન્શન પણ રૂ. 9,000 થી વધીને રૂ. 23,130 થશે. 7મા પગાર પંચમાં 2.57નું ફિટમેન્ટ ફેક્ટર પણ અપનાવવામાં આવ્યું હતું, જેના કારણે કર્મચારીઓનું લઘુત્તમ વેતન રૂ. 7,000 થી વધીને રૂ. 18,000 થયું હતું.
ભૂતપૂર્વ નાણા સચિવ સુભાષ ગર્ગ માને છે કે 2.86નું ફિટમેન્ટ ફેક્ટર વધારે હશે. કર્મચારીઓ આની માંગ કરી રહ્યા છે પરંતુ તે કરવું મુશ્કેલ છે. તેમનું કહેવું છે કે 1.92 નું ફિટમેન્ટ ફેક્ટર વધુ સંભવિત છે. જો 1.92નું ફિટમેન્ટ ફેક્ટર લાગુ કરવામાં આવે તો લઘુત્તમ વેતન 18,000 રૂપિયાથી વધીને 34,560 રૂપિયા થશે, જે 92 ટકાનો વધારો થશે.
JCM-NC મુજબ, 7મું પગાર પંચ 1957માં યોજાયેલી 15મી ભારતીય શ્રમ પરિષદ (ILC) અને ડૉ. આયક્રોયડના લઘુત્તમ જીવન વેતનના સૂત્ર પર આધારિત હતું. પરંતુ આજની મોંઘવારી અને ખર્ચાઓને જોતા તે જૂનું થઈ ગયું છે. 7મા પગાર પંચે જરૂરિયાત-આધારિત પગાર નક્કી કરવા માટે ત્રણ એકમોનો વપરાશ ધોરણ નક્કી કર્યો હતો. પરંતુ 8મા પગાર પંચે તેને ઘટાડીને પાંચ યુનિટ કરવું જોઈએ. જેથી આશ્રિત માતા-પિતાને પણ સામેલ કરી શકાય. મિશ્રાએ દલીલ કરી હતી કે ઈન્ટરનેટ, ઉચ્ચ શિક્ષણ, આરોગ્ય અને ડિજિટલ સેવાઓ પર વધી રહેલા ખર્ચને ધ્યાનમાં રાખીને ફિટમેન્ટ ફેક્ટર 2.57 કે તેથી વધુ હોવું જરૂરી છે.
8મું પગાર પંચ લાગુ ક્યારથી થશે ?
7મા પગાર પંચનો સમયગાળો 31 ડિસેમ્બર 2025ના રોજ સમાપ્ત થઈ રહ્યો છે. તેથી, 1 જાન્યુઆરી, 2026 થી 8મું પગાર પંચ લાગુ કરવામાં આવે તેવી શક્યતા છે. જો કે, કેટલાક અહેવાલો અનુસાર, તેમાં વિલંબ થઈ શકે છે. 16 જાન્યુઆરી, 2025ના રોજ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય કેબિનેટે 8મા પગાર પંચને મંજૂરી આપી હતી. જો કે હજુ તેના ચેરમેન અને સભ્યોના નામની જાહેરાત કરવામાં આવી નથી. 7મા પગાર પંચની ભલામણો 2016માં લાગુ કરવામાં આવી હતી, તેના આધારે એવું માનવામાં આવે છે કે 8મા પગાર પંચની ભલામણો 2026માં લાગુ કરવામાં આવશે.