GST On Diesel and Petrol: પેટ્રોલિયમ અને કુદરતી ગેસ મંત્રી હરદીપ સિંહ પુરીએ સોમવારે કહ્યું કે કેન્દ્ર સરકાર પેટ્રોલ અને ડીઝલને GSTના દાયરામાં લાવવા માટે તૈયાર છે, પરંતુ આ માટે રાજ્યોની સંમતિ જરૂરી છે. જો કે, કેન્દ્રીય મંત્રીના આ નિવેદનથી ઘણા લોકો ખુશ છે, કારણ કે જો પેટ્રોલ GSTના દાયરામાં આવે છે, તો પેટ્રોલ ઘણું સસ્તું થઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ છે કે જો પેટ્રોલ-ડીઝલને જીએસટીમાં સામેલ કરવામાં આવે તો પેટ્રોલ-ડીઝલ કેટલું સસ્તું થશે? તમને જણાવી દઈએ કે જો રાજ્યો પણ આ દિશામાં પહેલ કરે તો શું ફાયદો થશે અને પેટ્રોલ પર હવે શું સિસ્ટમ છે.
મોટા ભાગના GST અંગે નીતિ ઘડનારાઓના નિવેદનો વાંચે છે
GST અંગેની અગાઉની બેઠકોમાં ભાજપના સાંસદ સુશીલ મોદીએ પેટ્રોલ અને ડીઝલને GST હેઠળ લાવવા અંગે કહ્યું હતું કે તેનાથી રાજ્યોને સામૂહિક રીતે વાર્ષિક 2 લાખ કરોડનું નુકસાન થશે. પેટ્રોલિયમ મંત્રી હરદીપ સિંહ પુરીએ કહ્યું હતું કે જો પેટ્રોલ અને ડીઝલને GSTના દાયરામાં લાવવામાં આવે તો કેન્દ્ર સરકાર ખુશ થશે, પરંતુ રાજ્ય સરકારો તેમ કરવા માંગતી નથી. વધતી જતી મોંઘવારીમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવને લઈને રોષે ભરાયેલા સામાન્ય લોકોથી માંડીને અનેક અર્થશાસ્ત્રીઓ પણ પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવને જીએસટીમાં સામેલ કરવાની માંગ કરી રહ્યા છે.
કેટલો ટેક્સ?
પેટ્રોલ અને ડીઝલની કિંમતો પર લગભગ 50% ટેક્સ લાગે છે. ઘણા રાજ્યોમાં આ આંકડો 50 ટકાથી વધુ છે. આવી સ્થિતિમાં, જો કોઈ સામાન્ય માણસ એ સમજવા માંગે છે કે તેણે એક લિટર પેટ્રોલ પર કેટલો ટેક્સ ચૂકવ્યો છે, તો તે આ ઉદાહરણથી સમજી શકે છે. જો તમે એક લિટર પેટ્રોલ માટે 105.41 રૂપિયા ચૂકવો છો, તો 49.09 રૂપિયાનો ટેક્સ સરકારી તિજોરીમાં જાય છે. તે રૂ. 27.90ની આબકારી જકાત અને રૂ. 17.13નો વેટ (ડીલર કમિશન પરના વેટ સહિત) આકર્ષે છે. જેમાં ડીલરનું કમિશન 3.86 રૂપિયા પ્રતિ લીટર છે.
તે જ સમયે, જો આપણે ડીઝલની વાત કરીએ, તો ધારો કે દિલ્હીમાં ડીઝલની કિંમત 96.67 રૂપિયા પ્રતિ લીટર છે. તેમાંથી 38 રૂપિયાથી વધુ સરકારી તિજોરીમાં જાય છે. એક લિટર ડીઝલમાંથી 58.16 રૂપિયા સરકારને જાય છે, જેમાં એક્સાઇઝ ડ્યુટી અને વેટ સહિતના ડીલરો પણ સામેલ છે. આ એક લિટર ડીઝલની કિંમતના લગભગ 60 ટકા છે. જો આંકડાઓની વાત કરીએ તો સરકારને દર વર્ષે પેટ્રોલ અને ડીઝલમાંથી લગભગ 4 લાખ કરોડ રૂપિયાની કમાણી થાય છે.
ડીઝલ અને પેટ્રોલ કેટલું સસ્તું થશે?
જ્યારે પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં 46 ટકા સુધીનો ટેક્સ સામેલ છે. તે જ સમયે, જ્યારે તેને GSTમાં સામેલ કરવામાં આવશે, તો GSTનો સૌથી વધુ સ્લેબ હોવા છતાં, તેના પર ફક્ત 28% ટેક્સ રહેશે. આ રીતે પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થશે. ત્યાર બાદ જ આ ટેક્સ મૂળ કિંમત પર ભરવાનો રહેશે. આ પછી, રાજ્યો દ્વારા વસૂલવામાં આવતો વેટ નાબૂદ કરવામાં આવશે. ત્યારબાદ સિસ્ટમ ગેસ સિલિન્ડર જેવી હશે. જે સામાન્ય લોકો માટે મોટી રાહત હશે. રિસર્ચ ટીમના વિશ્લેષણ મુજબ જો પેટ્રોલ અને ડીઝલને GSTના દાયરામાં સામેલ કરવામાં આવે તો દેશભરમાં તેની કિંમત ઘટી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં પેટ્રોલ 75 રૂપિયા પ્રતિ લિટર અને ડીઝલ 68 રૂપિયા પ્રતિ લિટર સુધી પહોંચી શકે છે. જો કે, તે તેના પર પણ નિર્ભર કરે છે કે સરકાર પેટ્રોલ અને ડીઝલનો કયા જીએસટી સ્લેબમાં સમાવેશ કરે છે. આ પછી જ GST લાગુ થયા પછીના ચોક્કસ દરો જાણી શકાશે.
ટેક્સ વગર યોજનાઓ કેવી રીતે પૂર્ણ થશે!
એક અંદાજ પ્રમાણે ભારતમાં દર વર્ષે લગભગ 10-11 હજાર કરોડ લિટર ડીઝલનું વેચાણ થાય છે અને તેમાં 3-4 હજાર કરોડ લિટર પેટ્રોલ ઉમેરીને લગભગ 14 હજાર કરોડ લિટર ડીઝલ-પેટ્રોલનું વેચાણ થાય છે. જો પેટ્રોલ અને ડીઝલ GSTના દાયરામાં આવશે તો કેન્દ્ર અને રાજ્યને 4.10 લાખ કરોડનું નુકસાન થશે. આવી સ્થિતિમાં આ નુકસાનની ભરપાઈ કરવી એક પડકાર બની રહેશે.
નુકસાન માટે બે વિકલ્પો
- આ નુકસાનની ભરપાઈ કરવા માટે, 28% GST ઉપરાંત સરચાર્જ વસૂલવો જોઈએ. કેન્દ્ર સરકાર લક્ઝરી કાર પર પણ સરચાર્જ વસૂલે છે. આવી સ્થિતિમાં, ભાવ અપેક્ષા કરતા વધુ હોઈ શકે છે.
- GST પછી પણ કેન્દ્ર સરકારે પેટ્રોલ અને ડીઝલ પર એક્સાઈઝ ડ્યુટી લગાવવી જોઈએ અને તેનાથી થતી આવકને કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો વચ્ચે વહેંચવી જોઈએ. આ માટે બંને સરકારોએ આ ફોર્મ્યુલા પર સહમત થવું પડશે.