Recession Fear: શું વિશ્વ મંદીમાં આવશે? છેલ્લા કેટલાક મહિનામાં મોંઘવારી આસમાને પહોંચી છે. પેટ્રોલ, ડીઝલના ભાવથી લઈને ખાદ્યપદાર્થો કે અન્ય કોઈપણ ચીજવસ્તુઓના ભાવમાં મોંઘવારી ચરમસીમાએ જઈ રહી હોય તેવું લાગી રહ્યું છે. જો કે, સવાલ એ ઉઠી રહ્યો છે કે શું આર્થિક મંદી માટે માત્ર મોંઘવારી જ જવાબદાર છે? જો એવું નથી તો મંદીનો પ્રશ્ન કેમ ઉભો થયો છે, તેને સમજવાનો પ્રયાસ અહીં કરવામાં આવી રહ્યો છે.
આર્થિક મંદી શું છે?
જ્યારે અર્થવ્યવસ્થામાં સતત થોડો સમય વિકાસ અટકે છે, રોજગાર ઘટે છે, મોંઘવારી વધવા લાગે છે અને લોકોની આવકમાં ઘટાડો થવા લાગે છે ત્યારે તેને આર્થિક મંદી કહેવાય છે. સમગ્ર વિશ્વમાં 4 વખત આર્થિક મંદી આવી છે. પ્રથમ વખત 1975માં, બીજી વખત 1982માં, ત્રીજી વખત 1991માં અને ચોથી વખત 2008માં આર્થિક મંદી આવી હતી. હવે પાંચમી વખત તેની આશંકા વ્યક્ત કરવામાં આવી રહી છે.
વર્લ્ડ બેંકે કહ્યું- દેશોએ આર્થિક મંદી માટે તૈયારી કરવી જોઈએ
વિશ્વ બેંક દ્વારા કહેવામાં આવ્યું છે કે આ વર્ષના અંત સુધીમાં વિશ્વની આર્થિક પ્રગતિમાં ઘટાડો થવાની ધારણા છે, તેથી મોટાભાગના દેશોએ આર્થિક મંદી માટે તૈયારી કરવી જોઈએ. આખું વિશ્વ ઉચ્ચ ફુગાવા અને નીચા વિકાસ દર સાથે સંઘર્ષ કરી રહ્યું છે, જેના કારણે 1970 જેવી મંદી આવી શકે છે. તેની અસર સમગ્ર વિશ્વમાં પણ જોવા મળી રહી છે.
આર્થિક મંદીના ભયની અસર ક્યાં દેખાવા લાગી છે?
ગૂગલની પેરેન્ટ કંપની આલ્ફાબેટે કહ્યું છે કે તે આ વર્ષના બાકીના મહિનામાં ભરતી પ્રક્રિયાને ધીમી કરશે. આગામી મહિનાઓમાં સંભવિત મંદીને ધ્યાનમાં રાખીને આ કરવામાં આવી રહ્યું છે. કંપનીને મોકલવામાં આવેલા ઈમેલમાં સીઈઓ સુંદર પિચાઈએ કહ્યું છે કે 2022-23માં કંપનીનું ફોકસ માત્ર એન્જિનિયરિંગ, ટેકનિકલ નિષ્ણાતો અને મહત્વના હોદ્દાઓ પર ભરતી પર રહેશે. 2008-09માં જ્યારે આર્થિક મંદી આવી ત્યારે પણ ગૂગલે પોતાની ભરતી પ્રક્રિયા અટકાવી દીધી હતી.
ગૂગલ સિવાય આ દિગ્ગજ કંપનીઓ પણ ભરતીમાં ઘટાડો કરી રહી છે
જાણકારી માટે તમને જણાવી દઈએ કે માત્ર ગુગલ જ નહીં પરંતુ ફેસબુક પણ 2022માં 10 હજારના ટાર્ગેટને બદલે માત્ર 6 હજારથી 7 હજાર નવા એન્જિનિયર્સની ભરતી કરશે. 2022-23માં સંભવિત મંદીને ધ્યાનમાં રાખીને માઇક્રોસોફ્ટે પણ ભરતીમાં કાપ મૂકવાનો નિર્ણય કર્યો છે.
દુનિયામાં મંદી કેમ છે, આ રહ્યા સંકેતો
અમેરિકામાં ફુગાવો 9.1 ટકા પર પહોંચી ગયો છે, જે છેલ્લા 40 વર્ષમાં સૌથી વધુ છે. યુનાઇટેડ કિંગડમમાં પણ ફુગાવો 40 વર્ષમાં સૌથી વધુ 9.1 ટકા પર પહોંચી ગયો છે. યુરોપિયન યુનિયનમાં પણ મોંઘવારી દર 7.6 ટકા પર પહોંચી ગયો છે. હાલમાં વિશ્વમાં સાડા 20 કરોડ લોકો બેરોજગાર હોવાની આશંકા છે. વિશ્વમાં કોવિડની શરૂઆત પહેલા 2019માં 18 કરોડ 70 લાખ લોકો બેરોજગાર હતા. એટલે કે ઘણા દેશોમાં મોંઘવારી અને બેરોજગારી બંને વધી રહ્યા હોવાના સંકેતો સ્પષ્ટ છે.
દુનિયામાં મંદી કેમ આવી?
પહેલું કારણ- 2020માં જ્યારે કોવિડ આવ્યો ત્યારે સમગ્ર વિશ્વમાં લોકડાઉન હતું, જેના કારણે અર્થવ્યવસ્થાનો વિકાસ દર અટકી ગયો હતો. લોકડાઉનના કારણે લાખો લોકો બેરોજગાર બન્યા છે. જ્યારે લોકડાઉન ખુલ્યું, ત્યારે ચીનથી મોકલવામાં આવતા માલસામાનની સપ્લાય ચેઇન અટકી ગઈ. જો પુરવઠો ઘટ્યો તો વિશ્વભરમાં વસ્તુઓની માંગ વધી, જેના કારણે મોંઘવારી વધી છે.
અન્ય કારણ
રશિયાએ ફેબ્રુઆરી 2022 માં યુક્રેન પર હુમલો કર્યો, જેનાથી વિશ્વભરમાં ખાદ્ય અને તેલની સપ્લાય ચેઇનને અસર થઈ. જો ક્રૂડ ઓઈલ મોંઘુ થશે તો તેની સીધી અસર મોંઘવારી પર પણ જોવા મળી છે. હવે મોંઘવારીનો સામનો કરવા માટે વિશ્વની મધ્યસ્થ બેંકો વ્યાજદરમાં વધારો કરી રહી છે અને બેંકો વ્યાજદરમાં વધારો કરે છે ત્યારે વિદેશી રોકાણકારોએ શેરબજારમાંથી નાણાં પાછા ખેંચી લીધા છે. જ્યારે વિદેશી રોકાણકારો પૈસા ઉપાડે છે ત્યારે તેની સીધી અસર તે દેશના ચલણ પર પડે છે, કારણ કે ભારતનો રૂપિયો સતત ગગડી રહ્યો છે.
વિશ્વમાં મંદીનો સીધો સંબંધ જોઈએ તો આ કોવિડ-લોકડાઉન - અર્થવ્યવસ્થા અટકી - બેરોજગારી વધી - સપ્લાય ચેઈન અટકી - માંગ વધી - મોંઘવારી વધી. આ રીતે, તે એક ચક્રીય સાંકળ બની ગઈ છે અને વિશ્વના ઘણા દેશો તેની પકડમાં આવતા જોવા મળે છે.