Know Your Customer: જો તમારા બેંક ખાતામાં બેંક બેલેન્સ તરીકે મોટી રકમ રાખવામાં આવી છે અને તમે તમારું KYC કર્યું નથી, તો તમારી મુશ્કેલીઓ વધી શકે છે. કેન્દ્ર સરકાર અને બેંકિંગ સેક્ટર રેગ્યુલેટર રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એવા ઓપરેટિવ ખાતાઓ પર નજર રાખી રહી છે કે જેમાં જંગી બેંક બેલેન્સ છે પરંતુ આ ખાતાધારકોએ હજુ સુધી તેમનું KYC કર્યું નથી. આ કવાયત દ્વારા, આ ખાતાઓને લઈને કોઈ જોખમ છે કે કેમ તે શોધવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે.
આ ખાતાઓ પર છે નજર
જ્યારે આ ખાતાઓમાં થયેલા વ્યવહારો તપાસ હેઠળ આવ્યા ત્યારે આ મુદ્દો ઉભો થયો હતો. ત્યારે ખબર પડી કે આ બેંક ખાતાઓની કેવાયસી કરવામાં આવી નથી. આ બેંક ખાતાઓ હાઈ નેટ વર્થ ઈન્ડિવિઝ્યુઅલ્સ (HNIs) ઉપરાંત ટ્રસ્ટ, એસોસિએશન, સોસાયટી અને ક્લબના છે.
જૂન 2023 સુધી KYC ફરજિયાત
આરબીઆઈએ તમામ બેંકોને જૂન 2023 સુધીમાં તેમના ખાતાધારકોના સમયાંતરે KYC અપડેટ પૂર્ણ કરવા સૂચના આપી છે. કોરોના રોગચાળાને કારણે, આરબીઆઈએ માર્ચ 2022 સુધી નોન-કેવાયસી સુસંગત ખાતાઓને ફ્રીઝ કરવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. પરંતુ આ સમય મર્યાદા પૂરી થયા પછી, બેંકો દ્વારા વારંવાર વિનંતી કરવા છતાં ખાતાધારકો તેમના KYC કરાવતા નથી. બેંકો આરબીઆઈને નોન-કેવાયસી એકાઉન્ટ ફ્રીઝ કરવા અંગે માર્ગદર્શિકા જારી કરવા માટે કહી શકે છે.
KYCની પ્રક્રિયાને સરળ બનાવવાના પ્રયાસો
નાણાંકીય વર્ષ 2023-24નું બજેટ રજૂ કરતાં નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે KYCની પ્રક્રિયાને સરળ બનાવવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. હાલમાં, નાણાપ્રધાને વન-સાઇઝ-ફિટ-ઑલ નિયમને બદલે જોખમ આધારિત અભિગમ અપનાવવા પર ભાર મૂક્યો હતો. નાણામંત્રીએ કહ્યું હતું કે ડિજિટલ ઈન્ડિયાની જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા માટે નાણાકીય ક્ષેત્રના નિયમનકારોને એક સારી KYC સિસ્ટમને સંપૂર્ણપણે અપનાવવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવશે.
સેન્ટ્રલ કેવાયસી માટેની તૈયારી!
બેંકિંગ સિસ્ટમમાં વિવિધ ઓળખ ધરાવતા બહુવિધ ખાતાઓને ટાળવા માટે કેન્દ્રીય KYC ફોર્મેટને વધુ મજબૂત કરવા બેંકો સતત RBI સાથે વાતચીત કરી રહી છે. તે જ સમયે, સરકાર બેન્કિંગ રેગ્યુલેશન એક્ટ, બેન્કિંગ કંપની એક્ટ અને આરબીઆઈ એક્ટમાં સુધારો કરવા પર વિચાર કરી રહી છે, જેથી બેન્કોમાં ગવર્નન્સ સુધારવાની સાથે રોકાણકારોની સુરક્ષા વધારી શકાય. નાણાકીય છેતરપિંડી અથવા અપરાધને રોકવાની સાથે, મની લોન્ડરિંગને રોકવા માટે કેવાયસી જરૂરી માનવામાં આવે છે, જેનો ઉપયોગ વાસ્તવિક ખાતાધારકોને ઓળખવા માટે થઈ શકે છે.