Gratuity: સરકારે શુક્રવારે શ્રમ કાયદાઓમાં મોટા ફેરફારો અને સુધારાઓની જાહેરાત કરી. આ અંતર્ગત, કેન્દ્રીય શ્રમ મંત્રાલયે 29 શ્રમ કાયદાઓને ઘટાડીને ફક્ત ચાર કોડ કર્યા છે. શ્રમ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, આ નવા કોડ દેશના તમામ કામદારો (અનૌપચારિક ક્ષેત્રના કામદારો, ગિગ કામદારો, સ્થળાંતરિત મજૂરો અને મહિલાઓ સહિત) ને વધુ સારા વેતન, સામાજિક સુરક્ષા અને આરોગ્ય સંભાળની ખાતરી આપશે. શ્રમ કાયદાના સુધારામાં એક મહત્વપૂર્ણ ફેરફાર ગ્રેચ્યુઇટી સાથે સંબંધિત છે. આ અંતર્ગત, હવે એક વર્ષની સેવા પછી પણ ગ્રેચ્યુઇટી લાભો મેળવી શકાય છે.
5 વર્ષની સમયમર્યાદા રદ
શ્રમ કાયદામાં લાગુ કરવામાં આવી રહેલા સુધારાઓમાં 5 વર્ષની સમયમર્યાદા રદ કરવામાં આવ્યો છે. કારણ કે અત્યાર સુધી તેનો લાભ સામાન્ય રીતે કોઈપણ સંસ્થામાં 5 વર્ષની સતત સેવા પૂર્ણ કર્યા પછી મળતો હતો, પરંતુ સરકારે હવે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે ફિક્સ્ડ ટર્મ કર્મચારીઓ (FTE) ને પાંચ વર્ષ રાહ જોવી પડશે નહીં અને ફક્ત એક વર્ષ કામ કર્યા પછી ગ્રેચ્યુઇટીનો લાભ મેળવી શકશે. નવા નિયમોમાં સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું છે કે ફિક્સ્ડ ટર્મ કર્મચારીઓને કાયમી કર્મચારીઓને લગતા તમામ લાભો મળશે, જેમાં રજા, તબીબી અને સામાજિક સુરક્ષાનો સમાવેશ થાય છે. તેમને કાયમી સ્ટાફ સમાન પગાર આપવાની સાથે, સુરક્ષા પણ આપવામાં આવશે. સરકારનો ઉદ્દેશ્ય કોન્ટ્રાક્ટ વર્ક ઘટાડવાનો અને સીધી ભરતીને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે.
ગ્રેચ્યુઇટી શું હોય છે?
ગ્રેચ્યુઇટી એ મૂળભૂત રીતે કંપની દ્વારા તેના કર્મચારીઓને તેમના કામના બદલામાં આપવામાં આવતી ભેટ છે. અત્યાર સુધી, તે પાંચ વર્ષની સેવા પછી ચૂકવવામાં આવતી હતી, પરંતુ હવે તે દર વર્ષે ચૂકવવામાં આવશે. આ કર્મચારીઓ માટે એક મહત્વપૂર્ણ નાણાકીય સહાય સાબિત થાય છે, કારણ કે તેમને કંપની છોડતી વખતે અથવા નિવૃત્ત થતાં એક સાથે સંપૂર્ણ ગ્રેચ્યુઇટી ચૂકવવામાં આવે છે.
નોંધનીય છે કે ચુકવણી અને ગ્રેચ્યુઇટી કાયદો દેશના તમામ કારખાનાઓ, ખાણો, તેલ ક્ષેત્રો, બંદરો અને રેલ્વે પર લાગુ પડે છે. અગાઉ, એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવતી હતી કે સરકાર ગ્રેચ્યુઇટી માટેની પાત્રતા મર્યાદા પાંચ વર્ષથી ઘટાડીને ત્રણ વર્ષ કરવાનું વિચારશે, પરંતુ કર્મચારીઓને એક મહત્વપૂર્ણ ભેટમાં, સરકારે લઘુત્તમ મર્યાદા માત્ર એક વર્ષ કરી છે.
ગ્રેચ્યુઇટીની ગણતરી કેવી રીતે થાય છે?
ગ્રેચ્યુઇટીની ગણતરી માટે એક ખાસ ફોર્મ્યુલા નક્કી કરવામાં આવી છે. નિયમો અનુસાર, કર્મચારીને તેના છેલ્લા પગાર (મૂળભૂત પગાર + મોંઘવારી ભથ્થું)ના 16.5 ગણા અથવા 25 લાખ રૂપિયા, આ બેમાંથી જે ઓછું હોય તે ગ્રેચ્યુઇટી તરીકે પ્રાપ્ત થાય છે. આનો સીધો અર્થ એ છે કે ગ્રેચ્યુઇટીની રકમ કર્મચારીની સેવા અવધિ અને તેના છેલ્લા પગાર પર આધાર રાખે છે.