SEBI On Buyback: શેરબજારના નિયમનકાર સેબીએ સ્ટોક એક્સચેન્જ દ્વારા કંપનીઓના શેર બાયબેકને સમાપ્ત કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. સેબીની બોર્ડ મીટિંગમાં સ્ટોક એક્સચેન્જો દ્વારા બાયબેકને નાબૂદ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી.
સેબીની બોર્ડ મીટિંગ મંગળવારે મળી હતી, જેમાં સેબીના વડા માધવી પુરી બુચે હવે શેરબજારમાંથી શેર બાયબેકની પદ્ધતિમાં પક્ષપાતની આશંકાને ધ્યાનમાં રાખીને રેગ્યુલેટર દ્વારા ટેન્ડર રૂટને પ્રાધાન્ય આપવાનો નિર્ણય લીધો છે. તેમણે કહ્યું કે, આ એક ક્રમશઃ આગળનો રસ્તો છે અને સ્ટોક એક્સચેન્જ દ્વારા શેર બાયબેક કરવાની વર્તમાન પદ્ધતિને તબક્કાવાર રીતે સમાપ્ત કરવામાં આવશે.
શેરબજારમાં લિસ્ટેડ કંપનીઓ રોકાણકારોના શેર ખરીદવા માટે ખુલ્લા બજારમાંથી શેર બાયબેક કરે છે. આ ઉપરાંત, ટેન્ડર ઓફર દ્વારા બાયબેકની એક પદ્ધતિ પણ છે, જેને સેબી ધીમે ધીમે અમલમાં મૂકશે. સેબીએ બોર્ડ મીટિંગમાં એ પણ નિર્ણય લીધો છે કે કંપનીઓએ શેરબજારમાંથી બાયબેકમાંથી એકત્ર કરાયેલી 75 ટકા રકમનો ઉપયોગ કરવો પડશે. અત્યાર સુધી આ મર્યાદા માત્ર 50 ટકા હતી.
સેબીએ એમ પણ જણાવ્યું હતું કે હાલની સિસ્ટમ ચાલુ રહે ત્યાં સુધી બાયબેકની પ્રક્રિયા હાથ ધરવા માટે એક્સચેન્જ પર એક અલગ વિન્ડો શરૂ કરવામાં આવશે. વર્તમાન બજાર ભાવે શેરબજારમાંથી બાયબેકમાં શેરની ખરીદીને કારણે મોટાભાગના શેરધારકો માટે શેરની સ્વીકૃતિ મોટે ભાગે તક પર આધારિત છે. તે સ્પષ્ટ નથી કે શેર બાયબેક હેઠળ લેવામાં આવ્યા છે કે ઓપન માર્કેટમાં વેચવામાં આવ્યા છે. આ કારણે શેરધારકો બાયબેકના લાભનો દાવો કરી શકતા નથી.
આ સમસ્યાઓને ધ્યાનમાં રાખીને સેબીના બોર્ડે શેર બાયબેક માટેના નિયમોમાં સુધારાને મંજૂરી આપી છે. HDFCના વાઇસ ચેરમેન અને CEA કેકી મિસ્ત્રીની આગેવાની હેઠળની SEBI સમિતિએ ઓપન માર્કેટમાંથી શેર બાયબેકને તબક્કાવાર બંધ કરવાની ભલામણ કરી હતી.
શેર બાયબેક શું છે?
જ્યારે શેરબજારમાં લિસ્ટેડ કંપની ઓપન માર્કેટમાં ઉપલબ્ધ શેર્સની સંખ્યા ઘટાડવા માટે તેના બાકી શેર ખરીદે છે, ત્યારે તેને બાયબેક કહેવામાં આવે છે. એટલે કે, કંપની રોકાણકારો પાસેથી તેના પોતાના શેર બાયબેક કરે છે. આ માટે કંપની બે રીતે બાયબેક કરી શકે છે.
આમાંની પ્રથમ શેરધારકોને ટેન્ડર ઓફર હોઈ શકે છે જ્યાં તેમની પાસે સબમિટ કરેલ અથવા વર્તમાન બજાર કિંમતના પ્રીમિયમ સાથે આપેલ સમયગાળાની અંદર શેર અથવા શેરના એક ભાગને ટેન્ડર કરવાનો વિકલ્પ હોય છે. આ સિવાય કંપની ઓપન માર્કેટમાંથી શેર બાયબેક કરી શકે છે.