SEBI Decision: માર્કેટ રેગ્યુલેટર સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડ ઓફ ઈન્ડિયા (સેબી) એ 1 મેથી સ્ટોક બ્રોકર્સ અને ક્લિયરિંગ સભ્યોને ક્લાયન્ટ ફંડ્સ પર નવી બેંક ગેરંટી લેવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડ ઓફ ઈન્ડિયા (સેબી) એ મંગળવારે એક પરિપત્રમાં જણાવ્યું હતું કે સ્ટોક બ્રોકર્સ અને ક્લિયરિંગ સભ્યોને સપ્ટેમ્બરના અંત સુધીમાં તેમની તમામ વર્તમાન બેંક ગેરંટી પાછી ખેંચી લેવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે.
સેબીએ પરિપત્રમાં કહ્યું છે- 1 મે, 2023થી, સ્ટોક બ્રોકર્સ અને ક્લીયરિંગ સભ્યો ગ્રાહકોના પૈસામાંથી કોઈ બેંક ગેરંટી લઈ શકશે નહીં. ગ્રાહકોના ભંડોળમાંથી અત્યાર સુધી લેવામાં આવેલી તમામ બેંક ગેરંટી 30 સપ્ટેમ્બર, 2023 સુધીમાં કવર કરવાની રહેશે.
બેંક ગેરંટીનો ઉપયોગ કરવાની વર્તમાન પદ્ધતિ શું છે
હાલમાં, સ્ટોક બ્રોકર્સ અને ક્લીયરિંગ સભ્યો બેંકો પાસે ગ્રાહકોના પૈસા ગીરવે મૂકે છે. બેંકો આ રકમ વધુ નફા માટે ક્લીયરિંગ કોર્પોરેશનોને બેંક ગેરંટીના રૂપમાં આપે છે. આ પ્રક્રિયામાં ગ્રાહકોના પૈસા બજારના જોખમો સામે આવે છે. જો કે, આ જોગવાઈ સ્ટોક બ્રોકર્સ અને ક્લીયરિંગ સભ્યોની માલિકીના ભંડોળને લાગુ પડશે નહીં.
સેમકો સિક્યોરિટીઝના સ્થાપક અને સીઈઓએ શું કહ્યું?
ફાઇનાન્શિયલ એક્સપ્રેસને આપેલા નિવેદનમાં, સેમકો સિક્યોરિટીઝના સ્થાપક અને સીઇઓ, જિમીત મોદીએ જણાવ્યું હતું કે સ્ટોક બ્રોકર્સ ક્લાયન્ટના પૈસાનો ઉપયોગ કરીને જંગી નફો કમાઈ રહ્યા છે, જ્યારે કોઈ જોખમના કિસ્સામાં ક્લાયન્ટના પૈસા ફસાઈ શકે છે અથવા બજારના જોખમોને આધિન બની શકે છે. આ પરિપત્રના આધારે, સેબીએ ખાતરી કરી છે કે આવા મની સર્ક્યુલેશન પર પ્રતિબંધ છે.
તેમના જણાવ્યા મુજબ, આજે, ગ્રાહકના ખાતામાં પડેલા 100 રૂપિયા માટે, સ્ટોક બ્રોકર 100 રૂપિયાની ફિક્સ ડિપોઝિટ બનાવી શકે છે અને પછી તેના પર 100 રૂપિયાની વધારાની બેંક ગેરંટી લઈ શકે છે. આ રીતે, રૂ.100ના ફંડ સાથે, કુલ કોલેટરલ રૂ.200 સુધી લઈ શકાય છે. આ વધારાની બેંક ગેરંટી અને રૂ. 100 ની લીવરેજ બ્રોકરના ખાતામાં આવે છે, જ્યારે મૂળ રકમ ગ્રાહકોની હતી. જીમીત મોદીએ જણાવ્યું હતું કે આ સંભવિતપણે બ્લેક હંસની ઘટનામાં પરિણમી શકે છે, જ્યાં બ્રોકરનો પર્દાફાશ થઈ શકે છે અને બાંયધરી માંગવામાં આવી શકે છે.
આ ઉપરાંત, સ્ટોક એક્સચેન્જો અને ક્લિયરિંગ હાઉસ પર વધારાની દેખરેખ અને રિપોર્ટિંગ બોજ પણ લાદવામાં આવ્યો છે. આ વર્ષે 1 જૂનથી, એક્સચેન્જો અને ક્લિયરિંગ હાઉસ માટે અન્ય બાબતોની સાથે બેંક ગેરંટી સહિત કોલેટરલ ડેટા સબમિટ કરવાનું ફરજિયાત બનશે.