States benefiting from GST reform: કેન્દ્ર સરકારે તાજેતરમાં GST દરોમાં વ્યાપક ફેરફારોની જાહેરાત કરી છે, જે 22 સપ્ટેમ્બર 2025 થી અમલમાં આવશે. આ સુધારાથી GST સ્લેબની સંખ્યા ઘટાડવામાં આવી છે અને કેટલીક ચીજવસ્તુઓ પર કર ઓછો કરવામાં આવ્યો છે. આ ફેરફારોનો ઉદ્દેશ્ય સામાન્ય નાગરિકોને રાહત આપવાનો છે, પરંતુ તેનાથી રાજ્યોની આવક પર પણ મોટી અસર પડશે. આ નવી સિસ્ટમ હેઠળ, જે રાજ્યોમાં ગ્રાહક વપરાશ વધુ છે, તેમને GST કલેક્શનમાંથી મોટો હિસ્સો મળશે, જેનાથી તેઓ આર્થિક રીતે વધુ મજબૂત બનશે.

કેન્દ્ર સરકારે GST કર પ્રણાલીમાં નોંધપાત્ર ફેરફારો કર્યા છે. GST સ્લેબને ચારને બદલે બે (5% અને 18%) માં ઘટાડવામાં આવ્યા છે, જ્યારે અમુક વસ્તુઓ માટે 0% અને હાનિકારક માલ માટે 40% નો નવો સ્લેબ રજૂ કરવામાં આવ્યો છે. આ ફેરફારથી ગ્રાહક વપરાશ વધવાની અને આર્થિક વિકાસને વેગ મળવાની અપેક્ષા છે. જોકે, કેટલાક રાજ્યોને મહેસૂલના નુકસાનની ચિંતા છે, જેના માટે કેન્દ્ર સરકારે તેમને વળતર આપવાનું આશ્વાસન આપ્યું છે.

GST માંથી રાજ્યોને હિસ્સો અને ફાયદો

SBI ના સંશોધન મુજબ, નવી GST સિસ્ટમ હેઠળ, જો કોઈ રાજ્યમાંથી 100 રૂપિયાનો GST વસૂલવામાં આવે છે, તો રાજ્યને તેનો લગભગ 70 રૂપિયાનો હિસ્સો મળશે. આનો સીધો અર્થ એ થયો કે જે રાજ્યોમાં GST કલેક્શન વધુ હશે, તેમને વધુ ફાયદો થશે. આ સિસ્ટમ ગ્રાહક-કેન્દ્રિત રાજ્યોને સૌથી વધુ લાભ કરશે, કારણ કે ત્યાં વપરાશનો દર ઊંચો છે. આ રાજ્યોમાં ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર, પશ્ચિમ બંગાળ અને મહારાષ્ટ્રનો સમાવેશ થાય છે.

કયા રાજ્યોને કેટલો અને કેવો ફાયદો થશે?

  1. ઉત્તર પ્રદેશ: મોટી વસ્તી અને વધતા વપરાશને કારણે GST આવકમાં મોટો વધારો થશે.
  2. બિહાર: આર્થિક વિકાસ સાથે ગ્રાહકોની ખરીદ શક્તિ વધશે, જેનાથી GST સંગ્રહ વધશે.
  3. પશ્ચિમ બંગાળ: અહીં પણ વપરાશના ઊંચા દરને કારણે GST આવક વધવાની શક્યતા છે.
  4. મહારાષ્ટ્ર: સિમેન્ટ અને ઇલેક્ટ્રોનિક્સ જેવા ક્ષેત્રોમાં કર ઘટાડાથી માળખાગત પ્રોજેક્ટ્સ સસ્તા થશે, જેનાથી ઔદ્યોગિક પ્રવૃત્તિઓને પ્રોત્સાહન મળશે.
  5. ગુજરાત: ઔદ્યોગિક રાજ્ય હોવાના કારણે સિમેન્ટ અને અન્ય માળખાગત સામાન પરના કર ઘટાડાનો લાભ થશે.
  6. પંજાબ: કૃષિ સાધનો પરનો કર ઘટવાથી ગ્રામીણ અર્થતંત્રને વેગ મળશે.
  7. હરિયાણા: MSME અને કૃષિ ક્ષેત્રમાં કર ઘટાડાથી નાના વ્યવસાયો અને ખેડૂતોને ફાયદો થશે.
  8. રાજસ્થાન: હોટેલ અને પર્યટન સેવાઓ પર ઓછો GST લાગુ થવાથી પ્રવાસીઓની સંખ્યા વધશે, જેનાથી રાજ્યની આવક વધશે.
  9. કર્ણાટક: બેંગલુરુ જેવા શહેરોમાં ટેકનિકલ અને ગ્રાહક માલ પર ઓછા કરથી વપરાશમાં વધારો થશે.
  10. તમિલનાડુ: ઓટોમોબાઈલ અને કાપડ ઉદ્યોગમાં ફાયદાઓની સાથે ગ્રાહક માલની માંગમાં વધારો થશે, જેનો લાભ રાજ્યને મળશે.