Unclaimed Deposits: 1 જૂનથી, બચત અને ચાલુ ખાતામાં મોટો ફેરફાર થવા જઈ રહ્યો છે. આ ફેરફાર દાવા વગરની થાપણો સંબંધિત હશે. આ માટે આરબીઆઈએ 100 દિવસ 100 અભિયાન શરૂ કર્યું છે. બેંકોએ આ સમય મર્યાદામાં આ થાપણોની પતાવટ કરવી પડશે.
આરબીઆઈની માર્ગદર્શિકા અનુસાર, જો બચત અને ચાલુ ખાતામાં 10 વર્ષ સુધી બિન-સંચાલિત બાકી રહેલ રકમ અથવા પરિપક્વતાની તારીખથી 10 વર્ષની અંદર કોઈએ તેનો દાવો કર્યો નથી, તો તેને દાવા વગરની થાપણ તરીકે ગણવામાં આવશે. ગાઈડલાઈન મુજબ બેંકોએ 1 જૂનથી તેનું સમાધાન કરવું પડશે.
આરબીઆઈ દ્વારા વેબ પોર્ટલ શરૂ કરવામાં આવ્યું છે
આ રકમો બેંકો દ્વારા RBI હેઠળ બનાવવામાં આવેલ ડિપોઝિટર એજ્યુકેશન એન્ડ અવેરનેસ (DEA) ફંડમાં ટ્રાન્સફર કરવામાં આવે છે. તાજેતરમાં જ આરબીઆઈ ઘણી બેંકોમાં દાવા વગરની થાપણો શોધવા માટે વેબ પોર્ટલ લાવી હતી. એપ્રિલ 2023 માં, થાપણદારોના નાણાની સુરક્ષાને ધ્યાનમાં રાખીને, આરબીઆઈએ તેના હકના માલિકોને હાલની દાવા વગરની થાપણની રકમ પરત કરવાની વાત કરી હતી. આ કારણોસર, આરબીઆઈએ તાજેતરમાં કેટલીક બેંકોમાં દાવો ન કરાયેલ થાપણોને ટ્રેક કરવા માટે વેબ પોર્ટલ બનાવવાનું નક્કી કર્યું હતું. આરબીઆઈના ડેપ્યુટી ગવર્નર રાજેશ્વર રાવે એપ્રિલમાં કહ્યું હતું કે દાવા વગરની થાપણો માટેનું આ વેબ પોર્ટલ ત્રણથી ચાર મહિનામાં તૈયાર થઈ જવાની અપેક્ષા છે.
ઝુંબેશ 1 જૂન, 2023થી શરૂ થશે
આ પછી, 12 મેના રોજ આરબીઆઈએ આ દાવા વગરની થાપણો શોધવા માટે '100 દિન 100 પે' અભિયાનની જાહેરાત કરી. આ અંતર્ગત દેશના દરેક જિલ્લામાં દરેક બેંકે 100 અનક્લેઈમ ડિપોઝીટનો 100 દિવસની અંદર જ પતાવટ કરવાની રહેશે. બેંકોને આ અભિયાન 1 જૂન, 2023થી શરૂ કરવાની સૂચના આપવામાં આવી છે. RBI આવી દાવા વગરની થાપણોનો દાવો કરવા માટે સંબંધિત બેંકોને ઓળખવા અને તેમનો સંપર્ક કરવા જાગૃતિ અભિયાનો દ્વારા સમયાંતરે સંપર્ક કરે છે.
માહિતી અનુસાર, આ રકમ તે લોકોની છે જેઓ તેમના કરન્ટ અથવા સેવિંગ એકાઉન્ટ્સ બંધ કરવામાં નિષ્ફળ ગયા છે અથવા મેચ્યોર્ડ એફડીને એનકેશ કરવા માટે બેંકોને જાણ કરવામાં નિષ્ફળ ગયા છે. મૃત થાપણદારો કે જેમના નોમિની અથવા કાનૂની વારસદારો બેંક અથવા બેંકો સામે દાવો દાખલ કરવામાં નિષ્ફળ ગયા છે. આવા લોકોની રકમ બેંકોમાં આ રીતે જ રાખવામાં આવે છે.
આરબીઆઈએ ગયા મહિને કહ્યું હતું કે આનાથી સંબંધિત એક કેન્દ્રિય પોર્ટલ ત્રણ-ચાર મહિનામાં તૈયાર કરવામાં આવશે. આની મદદથી, થાપણદારો અને લાભાર્થીઓ વિવિધ બેંકોમાં પડેલી દાવા વગરની થાપણો વિશે માહિતી મેળવી શકે છે. FSDCની 27મી બેઠકમાં RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસ સહિત તમામ નાણાકીય ક્ષેત્રના નિયમનકારોએ હાજરી આપી હતી. 2023-24ના બજેટની રજૂઆત બાદ FSDCની આ પ્રથમ બેઠક હતી.