RBI MPC Meeting: ભારતીય રિઝર્વ બેંકની મોનેટરી પોલિસી કમિટીની બેઠક બાદ RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે જાહેરાત કરી છે કે રેપો રેટમાં કોઈ ફેરફાર થશે નહીં. આ સાથે ઈ-રુપી વાઉચર વિશે ચર્ચા કરતા કહ્યું કે હવે તેનો વ્યાપ વધારવામાં આવી રહ્યો છે અને હવે નોન-બેંકિંગ કંપનીઓને પણ તેને ઈશ્યુ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે.
ગવર્નરે કહ્યું કે નોન-બેંકોને પણ ઈ-રૂપી વાઉચરની સુવિધા આપવાની મંજૂરી આપવામાં આવી છે. ગવર્નરે ઇ-રુપી વાઉચર ઇશ્યુ કરવાની અને રિડેમ્પશનની પ્રક્રિયાને પણ સર્કલ કરવા માટે કહ્યું છે. અત્યાર સુધી માત્ર બેંકો વતી e-RUPI વાઉચર ઈશ્યુ કરવાની સુવિધા હતી. દાસે કહ્યું કે આનાથી ડિજિટલ પેનિટ્રેશન વધુ ઊંડું થશે.
e-RUPI વાઉચર શું છે?
ડિજિટલ વાઉચર e-RUPI ઓગસ્ટ 2021માં લૉન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. તે નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (NPCI)ની યુનિફાઈડ પેમેન્ટ્સ ઈન્ટરફેસ (UPI) સિસ્ટમ પર ચાલે છે. હાલમાં, આ વાઉચર મર્યાદિત હદ સુધી કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો વતી બેંકો દ્વારા જારી કરવામાં આવે છે. આ એક ડિજિટલ પેમેન્ટ પદ્ધતિ છે. સરકાર પોતાની કલ્યાણકારી યોજના માટે આ પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરી રહી છે. આ રીતે પૈસા કેશલેસ અને કોન્ટેક્ટલેસ રીતે પ્રાપ્ત થાય છે અને કોઈ મધ્યસ્થીની જરૂર નથી. આમાં, માત્ર એક QR કોડ સ્કેન કરવાથી, પૈસા વ્યક્તિના ખાતામાં સરળતાથી અને ઝડપથી જાય છે.
આ કેવી રીતે કામ કરે છે?
નેટ બેન્કિંગ, IMPS વગેરે જેવા ચુકવણી વિકલ્પો દ્વારા ઇ-રૂપી વાઉચરનો ઉપયોગ કરવો સરળ છે. ઈ-રૂપી વાઉચર હેઠળ, પૈસા એક ખાતામાંથી બીજા ખાતામાં QR કોડ દ્વારા મોકલવામાં આવે છે. તેનો ઉપયોગ પ્રીપેડ વાઉચરની જેમ કરી શકાય છે.
શું ફાયદો થશે
આ સુવિધા SBI, Axis Bank, Bank of Baroda, ICICI બેંક, HDFC બેંક વગેરે જેવી બેંકો દ્વારા આપવામાં આવે છે. જો કે હવે આરબીઆઈએ તેનો વ્યાપ વધારવાની જાહેરાત કરી છે. આ ખાસ કરીને તે લોકો માટે છે જેઓ મની ટ્રાન્સફર અથવા બેંક સુવિધાઓનો ઉપયોગ કરતા નથી. ઉદાહરણ- જો કોઈ વ્યક્તિ હોસ્પિટલમાં દાખલ છે અને સરકાર તેને પૈસા મોકલવા માંગે છે, તો તે એક QR કોડ મોકલશે, જેને હોસ્પિટલ સ્કેન કરી શકે છે અને તેનું પેમેન્ટ લઈ શકે છે.