Wheat Price: છેલ્લા એક વર્ષમાં ઘઉં અને લોટના ભાવમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. પરંતુ જલ્દી જ લોકો તેનાથી છુટકારો મેળવી શકે છે. કેન્દ્રએ મંગળવારે ઘઉં અને લોટના છૂટક ભાવમાં વધુ ઘટાડો કરવા માટે ખુલ્લા બજારમાં વધારાના 2 મિલિયન ટન ઘઉંના વેચાણની જાહેરાત કરી હતી. આ સાથે, સરકારે અનાજના જથ્થાબંધ ભાવમાં નરમાઈ સાથે લોટ મિલોને દર ઘટાડવા કહ્યું. કેન્દ્રએ 25 જાન્યુઆરીએ ઘઉં અને ઘઉંના લોટના ભાવમાં વધારાને રોકવા માટે ખુલ્લા બજારમાં તેના બફર સ્ટોકમાંથી 3 મિલિયન ટન ઘઉંના વેચાણની જાહેરાત કરી હતી. મંગળવારે જાહેર કરાયેલા સરકારી નિવેદન અનુસાર, સરકારે નિર્ણય લીધો છે કે ભારતીય ખાદ્ય નિગમ (FCI) ઓપન માર્કેટ સેલ સ્કીમ (OMSS) હેઠળ વધારાના 20 લાખ ટન ઘઉં ખુલ્લા બજારમાં લાવશે. આ સ્ટોક ઈ-ઓક્શન દ્વારા ફ્લોર મિલરો/ખાનગી વેપારીઓ/જથ્થાબંધ ખરીદદારો/ઘઉંના ઉત્પાદનોના ઉત્પાદકોને વેચાણ માટે હશે.
સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે ઘઉંનો સ્ટોક ખુલ્લા બજારમાં વેચવાની દરખાસ્ત મંત્રીઓના જૂથ દ્વારા લેવામાં આવી હતી. નિવેદનમાં જણાવાયું છે કે OMSS હેઠળ અત્યાર સુધીમાં 50 લાખ ટન (30+20 લાખ ટન) ઘઉંનું વેચાણ કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. 20 લાખ ટન ઘઉંના વધારાના વેચાણ સાથે અનામત કિંમતમાં ઘટાડા જેવા નિર્ણયોથી ગ્રાહકો માટે ઘઉં અને ઘઉંના ઉત્પાદનોની બજાર કિંમત નીચે લાવવામાં મદદ મળશે.' કેન્દ્રીય ખાદ્ય સચિવ સંજીવ ચોપરાએ તાજેતરમાં યોજાયેલી ઈ-ઓક્શન દરમિયાન જણાવ્યું હતું. બીજા રાઉન્ડમાં સ્ટોકના ઉપાડની સમીક્ષા કરવા FCI અને લોટ મિલર્સ/વિવિધ એસોસિએશન/ફેડરેશન/સોજી ઉત્પાદન ઉત્પાદકોના પ્રતિનિધિઓ સાથે બેઠક મળશે.
કિંમત કેટલી ઘટશે
લોટ મિલોને ઘઉંના બજાર ભાવમાં ઘટાડાને અનુરૂપ લોટ અને અન્ય ઉત્પાદનોના ભાવ ઘટાડવાની સલાહ આપવામાં આવી છે, એમ નિવેદનમાં જણાવાયું છે. ખાદ્ય મંત્રાલયે કહ્યું કે OMSS નીતિની જાહેરાત બાદ ઘઉં અને લોટના ભાવમાં ઘટાડો થયો છે, પરંતુ જાન્યુઆરી 2023 માટે ફુગાવાનો આંકડો 6.52 ટકાના ત્રણ મહિનાના ઉચ્ચ સ્તરે રહ્યો. સરકારી ડેટા અનુસાર, સોમવારે મોટા શહેરોમાં ઘઉંની સરેરાશ કિંમત રૂ. 33.15 પ્રતિ કિલો હતી, જ્યારે આટા (ઘઉંના લોટ)ની સરેરાશ કિંમત રૂ. 37.63 પ્રતિ કિલો હતી. ગયા મહિને, સરકારે OMSS હેઠળ તેના બફર સ્ટોકમાંથી 30 લાખ ટન ઘઉં ખુલ્લા બજારમાં વેચવાની યોજના જાહેર કરી હતી. 30 લાખ ટનમાંથી, FCI 25 લાખ ટન ઘઉં બલ્ક ગ્રાહકોને જેમ કે લોટ મિલો અને 2 લાખ ટન ઘઉં રાજ્યો/ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને વેચી રહી છે.
ઘઉંને લોટમાં રૂપાંતરિત કરવા માટે, સંસ્થાઓ અને રાજ્ય-જાહેર ઉપક્રમોને સબસિડીવાળા દરે ત્રણ લાખ ટન ઘઉં ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવી રહ્યા છે. જથ્થાબંધ ગ્રાહકો માટે ઈ-ઓક્શનના બે રાઉન્ડમાં લગભગ 13 લાખ ટન ઘઉંનું વેચાણ થયું છે. FCI 22 ફેબ્રુઆરીએ યોજાનારી ત્રીજી ઈ-ઓક્શન દરમિયાન 11.72 લાખ ટન ઘઉંનું વેચાણ કરશે. ગયા અઠવાડિયે, મંત્રાલયે વાજબી અને સરેરાશ (FAQ) ગુણવત્તાવાળા ઘઉંની અનામત કિંમત ઘટાડીને રૂ. 2,150 પ્રતિ ક્વિન્ટલ કરી હતી, જ્યારે ગુણવત્તા મુક્ત (URS) ઘઉંની કિંમત રૂ. 2,125 પ્રતિ ક્વિન્ટલ કરી હતી. આ નવી અનામત કિંમતો ઈ-ઓક્શન દ્વારા ઘઉંના વેચાણના ત્રીજા રાઉન્ડથી લાગુ થશે.
વધુમાં, ઘઉંનો લોટ બનાવવા માટે NCCF/NAFED/કેન્દ્રીય ભંડાર/રાજ્ય સરકારી સહકારી મંડળીઓ/ફેડરેશન તેમજ સામુદાયિક રસોડા/સખાવતી સંસ્થાઓ/NGO વગેરેને ઘઉંના વેચાણ માટે ઘઉંનો દર ઘટાડીને રૂ. 21.50 પ્રતિ કિલો કરવામાં આવ્યો અને પછી ગ્રાહકોએ 27.50 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના દરે વેચવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે. કિંમતને નિયંત્રિત કરવા માટે કેન્દ્રએ ગયા વર્ષે મે મહિનામાં ઘઉંની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. ભારતનું ઘઉંનું ઉત્પાદન 2021-22 પાક વર્ષ (જુલાઈ-જૂન)માં ઘટીને 107.74 મિલિયન ટન થયું છે જે અગાઉના વર્ષના 109.59 મિલિયન ટન હતું.
ગયા વર્ષે લગભગ 43 મિલિયન ટનની પ્રાપ્તિની સરખામણીએ આ વર્ષની ખરીદીમાં ધરખમ ઘટાડો થઈને 19 મિલિયન ટન થઈ ગયો છે. વર્તમાન પાક વર્ષ 2022-23માં, વધુ વાવેતર વિસ્તાર અને સારી ઉપજને કારણે ઘઉંનું ઉત્પાદન વધીને 112.18 મિલિયન ટન થવાનો અંદાજ છે. જો કે, મુખ્ય ઉત્પાદક રાજ્યોમાં આ મહિના દરમિયાન તાપમાનમાં વધારો ફરીથી કૃષિ વૈજ્ઞાનિકો અને નીતિ ઘડવૈયાઓ માટે ચિંતાનો વિષય બન્યો છે. સરકારે સોમવારે તાપમાનમાં અસાધારણ વધારો અને ઘઉંના પાક પર તેની અસરને કારણે સર્જાયેલી પરિસ્થિતિ પર નજર રાખવા માટે એક સમિતિની રચના કરી હતી અને પાકને બચાવવા માટે ખેડૂતોને જરૂરી સલાહ આપી હતી.