Central Excise Day:દર વર્ષે 24 ફેબ્રુઆરીને દેશમાં 'સેન્ટ્રલ એક્સાઇઝ ડે' ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસની ઉજવણી પાછળનો હેતુ દેશના આર્થિક વિકાસમાં સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ એક્સાઇઝ એન્ડ કસ્ટમ્સના યોગદાનને સન્માનવાનો છે.
દર વર્ષે 24 ફેબ્રુઆરીને દેશમાં 'સેન્ટ્રલ એક્સાઇઝ ડે' એટલે કે સેન્ટ્રલ એક્સાઇઝ ડે તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસની ઉજવણી પાછળનો હેતુ દેશના આર્થિક વિકાસમાં સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ એક્સાઇઝ એન્ડ કસ્ટમ્સના યોગદાનને સન્માનવાનો છે. જેના દ્વારા લોકોને ટેક્સ સિસ્ટમ વિશે પણ જાગૃત કરવામાં આવે છે. સેન્ટ્રલ એક્સાઇઝ એન્ડ સોલ્ટ એક્ટ 24 ફેબ્રુઆરી 1944ના રોજ ઘડવામાં આવ્યો હતો. આ પ્રસંગે સેન્ટ્રલ એક્સાઇઝ ડેની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. દેશના ઔદ્યોગિક વિકાસમાં કેન્દ્રીય આબકારી વિભાગની ભૂમિકા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેણે ટેક્સ સિસ્ટમમાં સુધારો કરીને ટેક્સ ચૂકવણીને ઘણી સરળ બનાવી છે. આ માટે ઘણી ટેક્નોલોજીનો પણ ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે.
'સેન્ટ્રલ એક્સાઇઝ ડે'ના દિવસે સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ એક્સાઇઝ એન્ડ કસ્ટમ્સ (CBEC) દ્વારા આપવામાં આવતી સેવાઓ અને તેમની સાથે સંકળાયેલા અધિકારીઓનું સન્માન કરવામાં આવે છે. સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ કસ્ટમ્સ એન્ડ એક્સાઈઝ કેન્દ્રીય નાણા મંત્રાલયના મહેસૂલ વિભાગ હેઠળ આવે છે અને તે એક પ્રકારનો પરોક્ષ કર છે. સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ ઇનડાયરેક્ટ ટેક્સીસ એન્ડ કસ્ટમ્સ પાસે દેશમાં કસ્ટમ્સ, જીએસટી, સેન્ટ્રલ એક્સાઇઝ, સર્વિસ ટેક્સ અને નાર્કોટિક્સનું સંચાલન કરવાની જવાબદારી છે. આ એક પ્રકારનો પરોક્ષ કર છે, જે ફેક્ટરીઓમાં બનેલા તમામ પ્રકારના ઉત્પાદનો પર લાદવામાં આવે છે. આબકારી વિભાગની રચના 1855માં બ્રિટિશ સરકાર દ્વારા કરવામાં આવી હતી.
'સેન્ટ્રલ એક્સાઈઝ ડે'ની ઉજવણીનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય સામાન્ય લોકોને એક્સાઈઝ ડ્યુટી અને સર્વિસ ચાર્જનું મહત્વ સમજાવવાનો છે. આ દિવસે મંડળ દ્વારા અનેક કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ દ્વારા લોકોમાં જાગૃતિ વધારવાના પ્રયાસો કરવામાં આવે છે.
આ દિવસની ઉજવણીનો હેતુ દેશના લોકોને સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ એક્સાઇઝ એન્ડ કસ્ટમ્સનું મહત્વ જણાવવાનો પણ છે. આ દિવસે, બોર્ડ દ્વારા સંખ્યાબંધ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે, જેમાં સેમિનાર, વર્કશોપ, શૈક્ષણિક અને સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો, જાગૃતિ કાર્યક્રમો, સ્પર્ધાઓ અને એવોર્ડ સમારોહનો સમાવેશ થાય છે. વ્યાપક રીતે કહીએ તો, આ સંસ્થા વિશે દેશના લોકોને માહિતગાર કરવા માટે સેન્ટ્રલ કસ્ટમ્સ એન્ડ એક્સાઇઝ ડે ઉજવવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત આ સંસ્થા સાથે સંકળાયેલા વરિષ્ઠ અધિકારીઓની મહેનતનું સન્માન કરવા માટે પણ આ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે.