Can Plane Crash Due To Cyber Attack: 12 જૂન 2025 ના રોજ લંડન જતી એર ઇન્ડિયાની ફ્લાઇટ અમદાવાદમાં ક્રેશ થઈ હતી. આ અકસ્માતમાં 241 લોકોના મોત થયા હતા. આ ઘટના બાદ ઉડ્ડયન જગતમાં ઘણા પ્રશ્નો ઉભા થઈ રહ્યા છે. જેમ કે બંને એન્જિન એક સાથે ફેલ થઈ ગયા, જેને ખૂબ જ દુર્લભ ઘટના માનવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત, વિમાનમાં ટેકનિકલ ખામીઓ અને સાયબર હુમલાની શક્યતાએ પણ જોર પકડ્યું છે. સાયબર હુમલાની ચર્ચાએ આ અકસ્માતને વધુ રહસ્યમય બનાવ્યો છે. હવે સમજવા જેવી વાત એ છે કે શું સાયબર હુમલાને કારણે વિમાન ક્રેશ થઈ શકે છે? ચાલો જાણીએ કે વિમાન ક્રેશ થયા પછી તપાસ કેટલા ખૂણા પર કરવામાં આવે છે.
વિમાન અકસ્માતની તપાસ કેટલા એંગલથી કરવામાં આવે છે?
કોઈપણ વિમાન અકસ્માતમાં એક સાથે 241 લોકોના મોત નાની વાત નથી, તે એક મોટો અને ગંભીર વિમાન અકસ્માત છે. આ અંગે, સાયબર એટેક સહિત 2000 અલગ અલગ એેંગલ પર તપાસ કરવામાં આવી રહી છે, જેમ કે બંને એન્જિન એકસાથે નિષ્ફળ જવા, ફ્લૅપ્સની ખોટી સ્થિતિ, સાયબર એટેક, આતંકવાદી હુમલો, વિમાનમાં કોલ બેલ કામ ન કરવું, નાની ખામીઓ અને ટેકનિકલ ખામીઓ, પાઇલટ્સનો અનુભવ, મેડે કોલ વગેરે. અહીં તપાસ કરવાનો બીજો મુદ્દો એ છે કે શું આ ટેકનિકલ ખામી અચાનક આવી હતી કે પહેલાથી જ હતી અને બેદરકારીને કારણે તે ધ્યાનમાં આવી ન હતી. કારણ કે આ વિમાન દુર્ઘટના પછી, એર ઇન્ડિયાની ઘણી ફ્લાઇટ્સ વિવિધ કારણોસર સતત આઠ દિવસ સુધી રદ કરવામાં આવી છે.
શું સાયબર એટેક દ્વારા વિમાન હેક થઈ શકે છે?
હવે સાયબર એટેક વિશે પણ વાત કરીએ. સાયબર સુરક્ષા સંશોધક રુબેન સાન્કા માર્થાએ વર્ષ 2019 માં DEF CON કોન્ફરન્સમાં એક પ્રેઝન્ટેશન દરમિયાન કહ્યું હતું કે બોઇંગ 787 ની ફ્લાઇટમાં મનોરંજન સિસ્ટમ અને અન્ય નેટવર્ક સિસ્ટમમાં સંભવિત નબળાઈઓ હતી. તેમણે એમ પણ કહ્યું હતું કે આ સિસ્ટમોને હેક કરવાથી, વિમાનની લાઇટિંગ અને સીટ કંટ્રોલને અસર થઈ શકે છે. પરંતુ તેમણે એવો કોઈ દાવો કર્યો ન હતો કે સાયબર એટેક દ્વારા સમગ્ર વિમાન ક્રેશ થઈ શકે છે. તેમના સંશોધનમાં ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે ફ્લાઇટ જેવી મહત્વપૂર્ણ સિસ્ટમોને નિયંત્રિત કરવી ખૂબ જ મુશ્કેલ છે, કારણ કે આ સિસ્ટમો એર ગેપ્ડ અને સુરક્ષિત છે.
એરલાઇન સિસ્ટમ્સ પર સાયબર હુમલાઓ પહેલા પણ થયા છે
જોકે બુકિંગ અથવા વેબ ચેક-ઇન વગેરે જેવી એરલાઇન સિસ્ટમ્સ પર સાયબર હુમલાઓ પહેલા પણ થયા છે, પરંતુ આજ સુધી એરક્રાફ્ટ કંટ્રોલ સિસ્ટમ પર આવો કોઈ સાયબર હુમલો થયો નથી. વર્ષ 2022 માં, સ્પાઇસજેટ પર રેન્સમવેર દ્વારા હુમલો કરવામાં આવ્યો હતો, જેના કારણે ફ્લાઇટ્સ પ્રભાવિત થઈ હતી, પરંતુ આ હુમલો ગ્રાઉન્ડ સિસ્ટમ સુધી મર્યાદિત હતો. આ ઉપરાંત, વર્ષ 2024 માં જાપાન એરલાઇન્સ પર પણ સાયબર હુમલાનો હુમલો થયો હતો, જેના કારણે ફ્લાઇટ્સ મોડી પડી હતી, પરંતુ આમાં પણ વિમાનના સંચાલનને અસર થઈ ન હતી. જોકે ટેકનોલોજી દરરોજ અપડેટ થઈ રહી છે, આ પાસાની પણ તપાસ કરવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.