Ayodhya Ram Mandir: અયોધ્યાના શ્રી રામ મંદિરને લઈને વૈજ્ઞાનિકોએ મોટો ખુલાસો કર્યો છે, જ્યાં હજારો-લાખો લોકો ભગવાન શ્રી રામના દર્શન કરવા આવી રહ્યા છે. રૂરકી સ્થિત CSIRની સેન્ટ્રલ બિલ્ડિંગ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (CSIR-CBRI) ના વૈજ્ઞાનિકોએ કહ્યું છે કે આ મંદિર 2500 વર્ષમાં માત્ર એક જ વાર આવતા આવા ગંભીર ભૂકંપને પણ હેન્ડલ કરી શકે છે.
વિજ્ઞાનીઓએ મંદિરની ઇમારત, પરિસર, ભૂ-ભૌતિક વિશેષતા, ભૂ-તકનીકી વિશ્લેષણ, ફાઉન્ડેશનની ડિઝાઇન અને 3D સ્ટ્રક્ચરનો અભ્યાસ કર્યા બાદ આ ઘટસ્ફોટ કર્યો છે. CSIR-CBRIના વરિષ્ઠ વૈજ્ઞાનિક દેબદત્ત ઘોષે કહ્યું કે આ મંદિર મહત્તમ તીવ્રતાના ભૂકંપને પણ હેન્ડલ કરી શકે છે.
દેબદત્તે કહ્યું કે આટલી ભયંકર તીવ્રતાના ધરતીકંપ 2500 વર્ષમાં માત્ર એક જ વાર આવે છે. દેબદત્તની સાથે મનોજિત સામંત પણ આ અભ્યાસમાં સામેલ છે. બંને સેન્ટર ઓફ એક્સેલન્સ ફોર કન્ઝર્વેશન ઓફ હેરિટેજ સ્ટ્રક્ચરના સંયોજકો છે. આ બંનેએ ટીમનું નેતૃત્વ કર્યું છે જેણે શ્રી રામ મંદિર સંકુલનું 3D માળખાકીય વિશ્લેષણ કર્યું છે.
બંનેએ મંદિરની ડિઝાઇનનો નજીકથી અભ્યાસ કર્યો છે. તેઓને CSIR-CBRIના ડાયરેક્ટર પ્રદીપ કુમાર રમણચરલા અને ભૂતપૂર્વ ડિરેક્ટર એન. ગોપાલકૃષ્ણન. ડૉ. દેબદત્તે કહ્યું કે જ્યારે આપણે જીઓફિઝિકલ કેરેક્ટરાઈઝેશન કરીએ છીએ ત્યારે અમે ભૂગર્ભ તરંગોનું મલ્ટી-ચેનલ વિશ્લેષણ કરીએ છીએ. જેને MASW કહેવાય છે.
આ તકનીક જમીનની અંદરના તરંગોની ગતિ, વિદ્યુત પ્રતિકાર, વિસંગતતાઓ, ભૂગર્ભજળની સ્થિતિ અને જળ સંતૃપ્તિ ઝોનનો અભ્યાસ કરે છે. ભૂકંપની તીવ્રતા અનુસાર, આ પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરીને ઇમારતની મજબૂતાઈ અને ટકી રહેવાની ક્ષમતાની ચકાસણી કરવામાં આવે છે. આ માટે, સિસ્મિક ડિઝાઇન પરિમાણોને ધ્યાનમાં લેવામાં આવે છે.
આટલું જ નહીં, CSIR-CBRIના વૈજ્ઞાનિકોએ પણ માટીની તપાસ કરી છે. ફાઉન્ડેશનના ડિઝાઇન પરિમાણોની તપાસ કરવામાં આવે છે. ખોદકામ કેવી રીતે થયું તેની તપાસ કરી. ફાઉન્ડેશન બનાવતી વખતે જે નિયમોનું પાલન કરવાનું કહેવામાં આવ્યું હતું તેનું પાલન થયું કે નહીં. તેમજ બિલ્ડીંગના સ્ટ્રક્ચરની પણ તપાસ કરવામાં આવી છે.
ડો. દેબદત્ત ઘોષે કહ્યું કે અમે 50 કોમ્પ્યુટર મોડલ દ્વારા શ્રી રામ મંદિરની રચનાનો અભ્યાસ કર્યો છે. વિવિધ મોડેલોમાં અનેક પ્રકારની વસ્તુઓની તપાસ કરવામાં આવી હતી. તેમાં મંદિરની ટકાઉપણું તેના વજન, જમીનની ક્ષમતા, પાયાની મજબૂતાઈ અને ભૂકંપના તરંગોની તીવ્રતાના આધારે તપાસવામાં આવી છે.
મંદિરનું સુપરસ્ટ્રક્ચર બંસી પહારપુરના રેતીના પથ્થરમાંથી બનાવવામાં આવ્યું છે. તેના સાંધા શુષ્ક છે. તેમાં કોઈ સ્ટીલ નથી. ડિઝાઇન મુજબ, તે 1000 વર્ષ સુધી અકબંધ રહી શકે છે. બંસી પહારપુર સેન્ડસ્ટોન તેની સંભવિતતા જાણવા માટે પહેલાથી જ તપાસ કરવામાં આવી છે. તેની એન્જિનિયરિંગ ગુણવત્તાની તપાસ કરવામાં આવી છે.
મંદિરમાં સ્થાપિત પત્થરો 20 મેગા પાસ્કલ એટલે કે 1315.41 કિગ્રા પ્રતિ ઇંચ વજન સહન કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. જો કે, તે 2900 પાઉન્ડ પ્રતિ ચોરસ ઇંચ (psi) ના દરે માપવામાં આવે છે. આ પથ્થરની 28 દિવસ સુધી તપાસ કરવામાં આવી, ત્યારબાદ તેને મંદિરમાં ઉપયોગ માટે મોકલવામાં આવ્યો.