Police Encounter Protocols: 13 ઓક્ટોબરે ઉત્તર પ્રદેશના બહરાઈચ જિલ્લામાં દુર્ગા મૂર્તિના વિસર્જન દરમિયાન હિંસા થઈ હતી. હિંસા એટલી વધી ગઈ કે મામલો ફાયરિંગ સુધી પહોંચી ગયો. જેમાં ગોપાલ મિશ્રા નામના 22 વર્ષના યુવકની હત્યા કરવામાં આવી હતી. આ કેસમાં પોલીસે અનેક લોકો સામે કેસ નોંધ્યો હતો. જેમાં કેટલાક લોકોની ધરપકડ પણ કરવામાં આવી હતી. હિંસામાં હત્યાનો આરોપી સરફરાઝ નેપાળ ભાગી જવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો હતો. આ દરમિયાન પોલીસે તેનું એન્કાઉન્ટર કર્યું હતું. કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ગોળી આરોપી સરફરાઝના પગમાં વાગી છે. આવો અમે તમને જણાવીએ કે પોલીસ એન્કાઉન્ટરનો પ્રોટોકોલ શું છે અને એન્કાઉન્ટરમાં પોલીસની બંદૂકમાંથી નીકળેલી પહેલી ગોળી ક્યાંથી છોડવી જોઈએ.
એન્કાઉન્ટર બે પ્રકારના હોય છે
ભારતમાં પોલીસ બે રીતે એન્કાઉન્ટર કરે છે. પ્રથમ, જ્યારે કોઈ ગુનેગાર પોલીસ અથવા સુરક્ષા દળોની કસ્ટડીમાંથી છટકી જવાનો પ્રયાસ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં પોલીસ તેને પકડવા માટે એન્કાઉન્ટર કરે છે. તો બીજો રસ્તો એ છે કે જ્યારે પોલીસ ગુનેગારને પકડવા જાય છે. અને આવી સ્થિતિમાં ગુનેગાર ધરપકડથી બચવા ભાગી જાય છે અને પોલીસ પર હુમલો કરે છે. તેથી આવી સ્થિતિમાં, પોલીસથી બચવા અને તેને પકડવા માટે, તેણી વળતી કાર્યવાહી કરે છે અને એન્કાઉન્ટર કરે છે.
પગમાં ગોળી મારવી પડશે
ભારતના બંધારણમાં એન્કાઉન્ટરનો કોઈ ઉલ્લેખ નથી. પરંતુ પોલીસ અને સુરક્ષા દળો આ શબ્દનો ઉપયોગ કરે છે. જ્યારે તેઓ કોઈ કાર્યવાહીમાં ગુનેગારો અને આતંકવાદીઓનો સામનો કરે છે. ગુનેગાર પોલીસ અથવા સુરક્ષા દળોના કબજામાંથી છટકી જવાનો પ્રયાસ કરે છે. તેથી પહેલા પોલીસ તેને ચેતવણી આપે છે. પરંતુ ગુનેગાર હજુ પણ સંમત થતો નથી અને ભાગવાનો પ્રયાસ કરે છે.
તો આવી સ્થિતિમાં પોલીસ અને સુરક્ષા દળો તેને પગમાં ગોળી મારી દે છે જેથી તે ભાગી ન શકે. પરંતુ જો પરિસ્થિતિ નિયંત્રણ બહાર જાય છે. તો આવી સ્થિતિમાં પોલીસના નિશાન પગ સિવાય શરીરના કોઈપણ ભાગ પર હોઈ શકે છે અને આવા એન્કાઉન્ટરમાં ગુનેગારનું પણ મૃત્યુ થાય છે.
કાયદાની કલમ શું છે?
ક્રિમિનલ પ્રોસિજર કોડ એટલે કે CrPCની કલમ 40 હેઠળ એ સુનિશ્ચિત કરવામાં આવ્યું છે કે જો કોઈ ગુનેગાર ધરપકડથી બચવા ભાગી જવાનો પ્રયાસ કરે છે. અથવા તે પોલીસ કસ્ટડીમાંથી ભાગી જાય છે અથવા પોલીસ પર હુમલો કરે છે. તો આવી સ્થિતિમાં પોલીસને જવાબી કાર્યવાહી કરવાનો અધિકાર છે.
આ પણ વાંચોઃ
બહરાઈચ એન્કાઉન્ટર પર ઈમરાન મસૂદે કહ્યું – એમનો પણ ઇલાજ કરો જેઓ...