Maharashtra Municipal Elections: મહારાષ્ટ્રમાં લાંબા સમયથી પડતર મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનની ચૂંટણીઓની તારીખો આખરે જાહેર થઈ ગઈ છે. રાજ્ય ચૂંટણી આયોગે BMC (બૃહન્મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન) સહિત કુલ 29 મહાનગરપાલિકાઓ માટે ચૂંટણીનું શેડ્યૂલ જાહેર કર્યું છે. મતદાન 15 જાન્યુઆરી, 2026 ના રોજ યોજાશે અને બીજા જ દિવસે એટલે કે 16 જાન્યુઆરીએ પરિણામ જાહેર કરવામાં આવશે. આ જાહેરાત સાથે જ સમગ્ર રાજ્યમાં આદર્શ આચારસંહિતા લાગુ કરી દેવામાં આવી છે. આશરે 3.48 કરોડ મતદારો પોતાના મતાધિકારનો ઉપયોગ કરશે.
મહારાષ્ટ્રમાં છેલ્લા પાંચથી સાત વર્ષથી ઓબીસી અનામત (OBC Reservation) ના મુદ્દે અટવાયેલી સ્થાનિક સ્વરાજ્યની સંસ્થાઓની ચૂંટણીઓનો રસ્તો હવે સાફ થઈ ગયો છે. સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્દેશો બાદ રાજ્ય ચૂંટણી કમિશનર દિનેશ વાઘમારેએ આજે પત્રકાર પરિષદ યોજીને રાજ્યની 29 મહાનગરપાલિકાઓની ચૂંટણી માટેનું સત્તાવાર જાહેરનામું બહાર પાડ્યું છે. આ જાહેરાત સાથે જ આજથી આ તમામ શહેરોમાં ચૂંટણીની આદર્શ આચારસંહિતા અમલી બની ગઈ છે. મુંબઈ, પુણે, નાગપુર અને થાણે જેવા મહત્વના શહેરો માટે આ ચૂંટણી નિર્ણાયક સાબિત થશે.
ચૂંટણી પંચે જાહેર કરેલા સમયપત્રક અનુસાર, ઉમેદવારી ફોર્મ ભરવાની પ્રક્રિયા 23 ડિસેમ્બર થી શરૂ થશે અને 30 ડિસેમ્બર સુધી ચાલશે. ઉમેદવારી પત્રોની ચકાસણી 31 ડિસેમ્બરે કરવામાં આવશે, જ્યારે ફોર્મ પાછા ખેંચવાની છેલ્લી તારીખ 2 જાન્યુઆરી, 2026 છે. 3 જાન્યુઆરી ના રોજ ઉમેદવારોને ચૂંટણી ચિહ્નો (Symbols) નું વિતરણ કરવામાં આવશે. સૌથી મહત્વનો દિવસ એટલે કે મતદાન 15 જાન્યુઆરી ના રોજ યોજાશે અને મતગણતરી 16 જાન્યુઆરી ના રોજ હાથ ધરવામાં આવશે.
આ વખતે 1 જુલાઈ, 2025 ની મતદાર યાદીનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. મુંબઈમાં મતદારોની સુવિધા માટે 10,111 મતદાન મથકો ઉભા કરવામાં આવશે, જ્યારે રાજ્યભરમાં કુલ 39,147 મતદાન કેન્દ્રો પર મતદાન થશે. મુંબઈમાં 11 લાખ જેટલા ડુપ્લિકેટ (પુનરાવર્તિત) મતદારો હોવાની શક્યતા છે, જેને ઓળખી કાઢવામાં આવ્યા છે. આવા મતદારોના નામ સામે 'બે સ્ટાર' (**) નું ચિહ્ન કરવામાં આવશે અને મતદાન સમયે તેમની પાસેથી બાંયધરી લેવામાં આવશે.
ચૂંટણી પંચે ખર્ચ મર્યાદા (Expense Limit) પણ નક્કી કરી છે. મુંબઈ જેવી 'A' કેટેગરીની મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનમાં ઉમેદવાર વધુમાં વધુ ₹15 લાખ ખર્ચ કરી શકશે. જ્યારે 'B' કેટેગરીમાં ₹13 લાખ, 'C' કેટેગરીમાં ₹11 લાખ અને 'D' કેટેગરીમાં ₹9 લાખ ની મર્યાદા નક્કી કરાઈ છે. મુંબઈમાં એક વોર્ડમાં એક જ બેઠક હોવાથી મતદારોએ એક જ મત આપવાનો રહેશે, જ્યારે અન્ય કોર્પોરેશનમાં વોર્ડ દીઠ સભ્યોની સંખ્યા મુજબ મતદાન કરવાનું રહેશે.
ચૂંટણી પ્રક્રિયાને સરળ અને પારદર્શક બનાવવા માટે 1.96 લાખ થી વધુ કર્મચારીઓ ફરજ બજાવશે. વરિષ્ઠ નાગરિકો અને દિવ્યાંગ મતદારો માટે રેમ્પ અને વ્હીલચેરની સુવિધા મતદાન મથકો પર ઉપલબ્ધ રહેશે. આ ચૂંટણીમાં કુલ 2,869 બેઠકો માટે જંગ જામશે, જેમાં મહિલાઓ માટે 1,442, ઓબીસી માટે 759, અનુસૂચિત જાતિ માટે 341 અને અનુસૂચિત જનજાતિ માટે 77 બેઠકો અનામત રાખવામાં આવી છે. જાલના અને ઇચલકરંજી જેવી નવી બનેલી મહાનગરપાલિકાઓમાં પણ પ્રથમ વખત ચૂંટણી યોજાશે.
આ ચૂંટણી રાજ્યના રાજકીય પક્ષો માટે લિટમસ ટેસ્ટ સમાન છે. 3.48 કરોડ મતદારો હવે શહેરી શાસનની ધુરા કોના હાથમાં સોંપશે તે 16 જાન્યુઆરીએ સ્પષ્ટ થશે. આચારસંહિતાના કડક અમલ માટે તંત્ર સજ્જ છે અને મતદાનના 48 કલાક પહેલાં પ્રચાર પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ રહેશે.