સુપ્રીમ કોર્ટે સંપત્તિના પુન:વિતરણને લઈને મોટી ટિપ્પણી કરી છે. સુપ્રીમ કોર્ટની 9 સભ્યોની બેન્ચે કહ્યું કે બંધારણનો હેતુ સામાજિક પરિવર્તનની ભાવના લાવવાનો છે. કોર્ટે કહ્યું કે તે કહેવું "ખતરનાક" હશે કે વ્યક્તિની ખાનગી મિલકતને "સમુદાયના ભૌતિક સંસાધન" તરીકે ગણી શકાય નહીં અને "જાહેર ભલાઈ" માટે રાજ્ય સત્તાવાળાઓ દ્વારા તેનો કબજો લઈ શકાય નહીં. આ મામલામાં સુનાવણી આજે એટલે કે ગુરુવારે પણ ચાલુ રહેશે.
મામલો 25 વર્ષ જૂનો છે
25 વર્ષ જૂના આ કેસની સુનાવણી ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડની અધ્યક્ષતાવાળી સુપ્રીમ કોર્ટની બેંચમાં ચાલી રહી છે. બેન્ચ તપાસ કરી રહી છે કે શું ખાનગી માલિકીના સંસાધનોને "સમુદાયના ભૌતિક સંસાધનો" ગણી શકાય? અગાઉ, મુંબઈના પ્રોપર્ટી ઓનર્સ એસોસિએશન (POA) સહિત વિવિધ પક્ષકારોના વકીલે ભારપૂર્વક દલીલ કરી હતી કે બંધારણની કલમ 39(B) અને 31C હેઠળ બંધારણીય યોજનાઓની આડમાં રાજ્ય સત્તાવાળાઓ દ્વારા ખાનગી મિલકતો હસ્તગત કરી શકાતી નથી.
ખંડપીઠે કહ્યું, 'ખાણો અને ખાનગી જંગલો જેવી સાદી વસ્તુઓ લો. ઉદાહરણ તરીકે, અમારા માટે કહેવું છે કે કલમ 39(b) હેઠળની સરકારી નીતિ ખાનગી જંગલોને લાગુ પડશે નહીં. તેથી તેનાથી દૂર રહો. આ અત્યંત ખતરનાક હશે.' બેન્ચમાં જસ્ટિસ હૃષિકેશ રોય, જસ્ટિસ બીવી નાગરથના, જસ્ટિસ સુધાંશુ ધૂલિયા, જસ્ટિસ જેબી પારડીવાલા, જસ્ટિસ મનોજ મિશ્રા, જસ્ટિસ રાજેશ બિંદલ, જસ્ટિસ સતીશ ચંદ્ર શર્મા અને જસ્ટિસ ઑગસ્ટિન જ્યોર્જ ક્રિસ્ટનો સમાવેશ થાય છે.
કોર્ટે શું કહ્યું?
સુનાવણી દરમિયાન, કોર્ટે કહ્યું કે બેન્ચ વિવિધ અરજીઓમાંથી ઉદ્ભવતા જટિલ કાયદાકીય પ્રશ્ન પર વિચારણા કરી રહી છે કે શું ખાનગી મિલકતને બંધારણની કલમ 39(b) હેઠળ 'સમુદાયના મૂર્ત સ્ત્રોત' તરીકે ગણી શકાય. બંધારણની કલમ 39(B) એ રાજ્ય નીતિના નિર્દેશક સિદ્ધાંતો (DPSP)નો ભાગ છે. ખંડપીઠે કહ્યું, 'તે કહેવું થોડું આત્યંતિક હોઈ શકે છે કે 'સમુદાયના ભૌતિક સંસાધનો'નો અર્થ માત્ર જાહેર સંસાધનો છે અને તેનું મૂળ કોઈપણ વ્યક્તિની ખાનગી મિલકતમાં નથી. હું તમને કહીશ કે આવો અભિગમ રાખવો શા માટે જોખમી છે.
1950 ના દાયકાની સામાજિક અને અન્ય પ્રવર્તમાન પરિસ્થિતિઓનો ઉલ્લેખ કરતા બેન્ચે કહ્યું, 'બંધારણનો ઉદ્દેશ્ય સામાજિક પરિવર્તન લાવવાનો હતો અને અમે એમ ન કહી શકીએ કે કલમ 39(B) ખાનગી મિલકત પર કોઈ લાગુ પડતી નથી.' ખંડપીઠે કહ્યું કે જર્જરિત ઈમારતોનો કબજો મેળવવા માટે સત્તા આપતો મહારાષ્ટ્ર કાયદો માન્ય છે કે નહીં તે સંપૂર્ણપણે અલગ મુદ્દો છે અને તેના પર અલગથી વિચાર કરવામાં આવશે. સુનાવણી પૂર્ણ થઈ નથી અને તે ગુરુવારે પણ ચાલુ રહેશે.