Dastan-E-Azadi Independence Day: વાઈસરોય લોર્ડ માઉન્ટબેટન 3 જૂન, 1947ના રોજ ભારતની સ્વતંત્રતા અને દેશના ભાગલાની ઔપચારિક જાહેરાત કરવાના હતા, પરંતુ કોંગ્રેસ અને મુસ્લિમ લીગના નેતાઓ તેમની જાહેરાતની આગલી રાત્રે તેમને મળ્યા હતા. આ વાતનો ઉલ્લેખ ડોમિનિક લેપિયર અને લેરી કોલિન્સે તેમના પુસ્તક 'ફ્રીડમ એટ મિડનાઈટ'માં કર્યો છે.
તેમણે લખ્યું કે, "2 જૂન, 1947ના રોજ, સાત ભારતીય નેતાઓ લોર્ડ માઉન્ટબેટનના રૂમમાં કરારના કાગળો વાંચવા અને સાંભળવા ગયા હતા. આ નેતાઓમાં જવાહરલાલ નહેરુ, સરદાર પટેલ અને આચાર્ય ક્રિપલાણીનો સમાવેશ થાય છે. બીજી તરફ, રાષ્ટ્રવાદીઓ વતી, મુસ્લિમ લીગ મોહમ્મદ અલી ઝીણા, લિયાકત અલી ખાન અને અબ્દુરબ નિશ્તાર વાઈસરોયને મળ્યા હતા. શીખ પક્ષ તરફથી, બલદેવ સિંહે બેઠકમાં હાજરી આપી હતી. જો કે, ગાંધીએ બેઠકમાં હાજરી આપી ન હતી. મીટીંગમાં લોર્ડ માઉન્ટબેટન એક પછી એક પોતાની યોજના સમજાવવા લાગ્યા.
વાઇસરોયે જવાબ માંગ્યો
લેપિયર અને કોલિન્સે લખ્યું, "વાઈસરોયે દરેકને તેમની યોજના પર અડધી રાત સુધીમાં જવાબ આપવા કહ્યું. તેમને આશા હતી કે ત્રણેય પક્ષો આ યોજના માટે સંમત થશે. આ પછી મધ્યરાત્રિએ બીજી બેઠક થઈ અને મહાત્મા ગાંધીએ પણ તેમાં ભાગ લીધો. માઉન્ટબેટને ગાંધીજીને તેમની યોજના સમજાવી.
જિન્ના સહમત ન હતા
લેપિયર અને કોલિન્સ લખે છે, "લોર્ડ માઉન્ટબેટનને સમય મર્યાદામાં કોંગ્રેસ અને શીખો તરફથી સંમતિ મળી હતી, પરંતુ મોહમ્મદ અલી ઝીણા સંમત ન હતા. બંને વચ્ચે વાતચીત ચાલુ રહી, પરંતુ જિન્ના તેમને ટાળતા રહ્યા." આ પછી માઉન્ટબેટને ઝીણાને કહ્યું, "હું તમને મારી યોજના બગાડવા નહીં દઉં. હું આવતીકાલની બેઠકમાં કહીશ કે મને કોંગ્રેસનો જવાબ મળી ગયો છે. તેઓએ કેટલીક શંકાઓ વ્યક્ત કરી છે, જેને હું દૂર કરીશ. શીખો પણ સંમત થયા છે." પછી બંને વચ્ચે લાંબા સમય સુધી વાત થઈ અને જિન્ના પણ આ યોજના માટે સંમત થયા.
બધા નેતાઓ સંમત થયા
ડોમિનિક લેપિયર અને લેરી કોલિન્સે 'ફ્રીડમ એટ મિડનાઈટ'માં લખ્યું છે કે, "લૉર્ડ માઉન્ટબેટને વિભાજન અને સ્વતંત્રતાની ઔપચારિક સ્વીકૃતિ માટે ભારતીય નેતાઓ સાથે બેઠક યોજી હતી અને 3 જૂન, 1947ના રોજ સાંજે લગભગ સાત વાગે તમામ નેતાઓ સાથે બેઠક યોજી હતી. મુખ્ય નેતાઓએ બે અલગ-અલગ ઠરાવો પર હસ્તાક્ષર કર્યા અને બે અલગ અલગ દેશ બનાવવા માટે તેમની સંમતિ આપી.
આઝાદીની તારીખ કેવી રીતે નક્કી કરવામાં આવી?
લેપિયર અને કોલિન્સે લખ્યું કે લોર્ડ માઉન્ટબેટને બીજા દિવસે એક પ્રેસ કોન્ફરન્સને સંબોધી હતી. આ દરમિયાન તેમને પૂછવામાં આવ્યું કે સાહેબ, તમે સત્તા સોંપવાની તારીખ વિશે વિચાર્યું હશે? જો કે, તેણે આ માટે કોઈ તારીખ વિશે વિચાર્યું ન હતું, પરંતુ તે માનતા હતા કે આ કામ શક્ય તેટલું વહેલું થવું જોઈએ.
15 ઓગસ્ટે ભારતને સત્તા મળી હતી
લેપિયર અને કોલિન્સે લખ્યું, "અચાનક માઉન્ટબેટને તે સમયે પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં કહ્યું કે મેં સત્તા સોંપવાની તારીખ નક્કી કરી છે અને તેમણે જાહેરાત કરી કે 15 ઓગસ્ટ, 1947ના રોજ સત્તા ભારતને સોંપવામાં આવશે. દરમિયાન, 14 અને 15 ઓગસ્ટે ભારત વચ્ચેની રાત્રે વિભાજન થયું અને નવો દેશ પાકિસ્તાન અસ્તિત્વમાં આવ્યો.