Delhi High Court ruling: દિલ્હી હાઈકોર્ટે તાજેતરમાં એક મહત્ત્વપૂર્ણ અવલોકન કર્યું છે કે, મૌખિક પુરાવા તરીકે માત્ર "શારીરિક સંભોગ" શબ્દનો ઉપયોગ કરવાથી બળાત્કાર (IPC કલમ 376) અથવા અપમાનજનક નમ્રતાનો કેસ (POCSO એક્ટ) સાબિત કરવા માટે તે પૂરતું નથી, જ્યાં સુધી તેને કોઈ સહાયક પુરાવા દ્વારા સમર્થન ન મળે. જસ્ટિસ મનોજ કુમાર ઓહરીએ 17 ઓક્ટોબર ના રોજ આ ચુકાદો આપ્યો હતો, જેમાં એક પુરુષની અપીલ સ્વીકારવામાં આવી હતી અને તેને બળાત્કારના આરોપોમાંથી નિર્દોષ જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો. આ કેસમાં પીડિતા અને તેના માતા-પિતાએ વારંવાર "શારીરિક સંબંધો" ની વાત કરી હતી, પરંતુ આ અભિવ્યક્તિનો ચોક્કસ અર્થ શું છે તે અંગે કોઈ સ્પષ્ટતા નહોતી, અને નીચલી અદાલતે પણ આ અંગે પીડિતાને સ્પષ્ટ પ્રશ્નો કર્યા નહોતા. કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું કે ભારતીય દંડ સંહિતા કે POCSO કાયદામાં "શારીરિક સંબંધો" શબ્દ વ્યાખ્યાયિત નથી.
પુરાવા વગરનો મૌખિક આરોપ ગુનો સાબિત કરવા અસમર્થ
દિલ્હી હાઈકોર્ટે બળાત્કારના એક કેસની સુનાવણી દરમિયાન નોંધ્યું કે, કોઈ પણ સહાયક કે ફોરેન્સિક પુરાવા વિના માત્ર 'શારીરિક સંભોગ' શબ્દનો ઉપયોગ કરવાથી આરોપી સામે વાજબી શંકાથી પરે ગુનો સાબિત થતો નથી. કોર્ટે એક પુરુષની અપીલ સ્વીકારી, જેને નીચલી અદાલતે 10 વર્ષની જેલની સજા સંભળાવી હતી, અને હાઈકોર્ટે તેને આ આરોપોમાંથી મુક્ત કર્યો હતો.
જસ્ટિસ મનોજ કુમાર ઓહરીએ તેમના ચુકાદામાં સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું કે, "આ કેસના વિશિષ્ટ તથ્યો અને સંજોગોમાં, કોઈપણ સહાયક પુરાવા વિના માત્ર 'શારીરિક સંભોગ' શબ્દનો ઉપયોગ, ફરિયાદ પક્ષને વાજબી શંકાથી પરે ગુનો સાબિત કરવા સક્ષમ હોવાનું માનવા માટે પૂરતો નથી." કોર્ટે ભારપૂર્વક કહ્યું કે, ભારતીય દંડ સંહિતા (IPC) ની કલમ 376 (બળાત્કાર) અને જાતીય ગુનાઓથી બાળકોનું રક્ષણ (POCSO) કાયદાની કલમ 6 હેઠળ અપીલકર્તાની સજા ટકાવી શકાય તેમ નથી.
POCSO એક્ટમાં 'શારીરિક સંબંધો' શબ્દ વ્યાખ્યાયિત નથી
આ કેસ 2023 માં દાખલ કરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં 16 વર્ષની પીડિતાએ આરોપ લગાવ્યો હતો કે તેના પિતરાઈ ભાઈએ 2014 માં લગ્નના ખોટા વચન આપીને એક વર્ષથી વધુ સમય સુધી તેની સાથે "શારીરિક સંબંધો" બાંધ્યા હતા. કોર્ટે આ કેસને કમનસીબ ગણાવ્યો હતો, કારણ કે પીડિતા અને તેના માતા-પિતાએ વારંવાર "શારીરિક સંબંધો" શબ્દનો ઉપયોગ કર્યો હતો, પરંતુ આ અભિવ્યક્તિ દ્વારા તેમનો ચોક્કસ અર્થ શું હતો, તેની કોઈ સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી નહોતી.
ન્યાયાધીશે અવલોકન કર્યું કે "શારીરિક સંબંધો" શબ્દનો ઉપયોગ ભારતીય દંડ સંહિતા કે POCSO કાયદામાં થતો નથી કે વ્યાખ્યાયિત થતો નથી. કોર્ટે જણાવ્યું કે આ કથિત કૃત્યની અન્ય કોઈ વિગતો આપવામાં આવી નહોતી, અને નીચલી અદાલતે કે ફરિયાદ પક્ષે પીડિતાને એવા કોઈ પ્રશ્નો પૂછ્યા નહોતા જે સ્પષ્ટ કરે કે અરજદાર સામેના ગુનાના આવશ્યક તત્વો સાબિત થયા છે કે નહીં. કોર્ટે તારણ કાઢ્યું કે ફરિયાદ પક્ષનો કેસ માત્ર પીડિતા અને તેના માતા-પિતાની મૌખિક જુબાની પર આધારિત હતો, અને રેકોર્ડ પર કોઈ ફોરેન્સિક પુરાવા હાજર નહોતા.