SC Verdict On Delhi Government: સુપ્રીમ કોર્ટની પાંચ સભ્યોની બંધારણીય બેન્ચે ગુરુવારે (11 મે) ના રોજ પોતાનો ચુકાદો આપ્યો હતો કે રાજધાની દિલ્હીના વહીવટમાં દિલ્હી સરકારનું કેટલું નિયંત્રણ હશે અને કેન્દ્ર સરકાર કેટલી દખલગીરી કરવા સક્ષમ છે. ચીફ જસ્ટિસ ચંદ્રચૂડે કહ્યું હતું કે આ સર્વસંમતિથી લેવાયેલો નિર્ણય છે અને હું તેના બે ભાગ વાંચી રહ્યો છું.
સુપ્રીમ કોર્ટે દિલ્હી સરકારની તરફેણમાં ચુકાદો આપતા કહ્યું કે દિલ્હી સરકાર પાસે સેવાઓ પર કાયદાકીય અને કાર્યકારી સત્તા છે, આ તે જ સત્તા છે જે દિલ્હી સરકારને મળેલી છે. જોકે રાજધાની દિલ્હી અન્ય કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોથી અલગ છે, તેથી તે પોલીસ, કાયદો અને વ્યવસ્થા અને જમીન જેવા બાબતો સિવાય વિધાનસભાને બાકીની બધી બાબતો પર સત્તા હોવી જોઈએ.
- બંધારણીય બેન્ચે પોતાનો ચુકાદો વાંચતા કહ્યું કે, અમારી સામે સીમિત મુદ્દો એ છે કે કેન્દ્ર અને દિલ્હી સરકારની કાર્યકારી સત્તાઓની સમીક્ષા કરો. એટલા માટે અમે 2019માં આવેલા જસ્ટિસ ભૂષણના અભિપ્રાય (કેન્દ્રને સંપૂર્ણ નિયંત્રણ) સાથે સહમત નથી.
- 2018માં બંધારણીય બેંચે દિલ્હી સરકારને કેટલીક અધિકારો આપ્યા છે. કલમ 239AA દિલ્હી વિધાનસભાને ઘણી સત્તાઓ આપે છે, પરંતુ તેને કેન્દ્ર સાથે સંતુલન જાળવવાનું કહેવામાં આવ્યું છે. દિલ્હીની કેટલીક બાબતોમાં સંસદની સત્તા પણ છે. જોકે કલમ 239AA દિલ્હી વિધાનસભાને પોલીસ, કાયદો અને વ્યવસ્થા અને જમીન સંબંધિત સત્તા આપતું નથી.
- દિલ્હી વિધાનસભાના સભ્યો અન્ય વિધાનસભાઓની જેમ સીધા જ લોકો દ્વારા ચૂંટાય છે, તેથી લોકશાહી અને સંઘીય માળખાનું સન્માન સુનિશ્ચિત કરવું આવશ્યક છે. કારણ કે NCT એ સંપૂર્ણ રાજ્ય નથી પરંતુ તેની એસેમ્બલી રાજ્ય અને સમવર્તી સૂચિ સંબંધિત કાયદાઓ બનાવી શકે છે.
- સુપ્રીમ કોર્ટે દિલ્હીના એલજીને તેમની શક્તિઓ વિશે માહિતી આપતા કહ્યું કે સમવર્તી સૂચિના કેટલાક વિષયો પર કેન્દ્રનું નિયંત્રણ એવું ન હોઈ શકે કે રાજ્યની કામગીરીને અસર થાય. લેફ્ટનન્ટ ગવર્નરની કાર્યકારી સત્તા એ બાબતો પર નિર્ભર કરે છે જે વિધાનસભાના કાર્યક્ષેત્રમાં આવતા નથી.
- લોકશાહીમાં ચૂંટાયેલી સરકારને સત્તા મળવી જોઈએ, તેમની સેવામાં નિમાયેલા અધિકારી પર રાજ્ય સરકારનું નિયંત્રણ ન હોય તો તે યોગ્ય નથી. કોઈ અધિકારી સરકારની વાત સાંભળશે નહીં. આદર્શ સ્થિતિ એ હશે કે દિલ્હી સરકાર તેમના અધિકારીઓ પર સંપૂર્ણ નિયંત્રણ મેળવે. તેમાં એવી બાબતો સામેલ નથી કે જેના પર વિધાનસભાને અધિકાર નથી.