Bhopal Gas Tragedy: મધ્યપ્રદેશની જબલપુર હાઈકોર્ટે યુનિયન કાર્બાઈડ ફેક્ટરીમાંથી ઝેરી રાખના નિકાલ અંગે રાજ્ય સરકારને કડક સૂચનાઓ આપી છે. કોર્ટે 899 ટન ઝેરી રાખને માનવ વસાહતો, વનસ્પતિ અથવા પાણીના સ્ત્રોતોથી દૂર સ્થળે ખસેડવાનો આદેશ આપ્યો છે. કોર્ટે સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું હતું કે સરકારે અત્યાર સુધી લીધેલા પગલાં અપૂરતા છે.
છેલ્લા બે મહિનામાં આ બીજી વખત છે જ્યારે હાઈકોર્ટે આ મુદ્દે સરકારને આદેશો જારી કર્યા છે. કોર્ટે રાજ્ય સરકારને વૈકલ્પિક સ્થળ અંગે રિપોર્ટ રજૂ કરવા અને આ કાર્યમાં આંતરરાષ્ટ્રીય નિષ્ણાતોની મદદ લેવા જણાવ્યું છે.
ઝેરીલી રાખથી ભરેલું કન્ટેનર આપત્તિમાં તૂટી શકે છે હાઈકોર્ટે તેના આદેશમાં ચેતવણી પણ આપી હતી કે જો આ ઝેરી રાખને સમાવિષ્ટ કરતું કન્ટેઈનમેન્ટ સ્ટ્રક્ચર ભૂકંપ કે ભારે વરસાદ જેવી કુદરતી આપત્તિમાં તૂટી પડે છે, તો તે મોટી આપત્તિનું કારણ બની શકે છે.
રાજ્ય સરકારે ઝેરી રાખ સુરક્ષિત રીતે સંગ્રહિત હોવાનો દાવો કર્યો ખરેખર, એક અરજીમાં જણાવાયું હતું કે રાખમાં પારો સ્તર માન્ય મર્યાદાથી ઘણો વધારે છે. તેના જવાબમાં, રાજ્ય સરકારે કોર્ટમાં એક એનિમેટેડ વિડિઓ રજૂ કર્યો હતો જે દર્શાવે છે કે રાખ સંગ્રહ પ્રણાલી "આધુનિક અને સલામત" છે, પરંતુ કોર્ટ આ દાવાથી સંતુષ્ટ ન હતી.
કોર્ટે ટિપ્પણી કરી હતી કે ભોપાલમાં યુનિયન કાર્બાઇડ ફેક્ટરીને એક સમયે સલામત માનવામાં આવતી હતી, પરંતુ ડિસેમ્બર 1984 ની ગેસ દુર્ઘટનાએ સાબિત કર્યું કે નાની ભૂલ પણ મોટી આપત્તિ તરફ દોરી શકે છે. તેથી, કોઈપણ સાવચેતીના પગલાંને હવે "અતિશય" ગણી શકાય નહીં.
55 દિવસ સુધી 368 ટન ઝેરી કચરો બાળી નાખવામાં આવ્યો ઉલ્લેખનીય છે કે ભોપાલના યુનિયન કાર્બાઇડ પ્લાન્ટમાં 358 ટન ઝેરી કચરો છોડી દેવામાં આવ્યો હતો. જાન્યુઆરી 2025માં, હાઈકોર્ટના આદેશથી તેને પીથમપુર TSDF પ્લાન્ટમાં મોકલવામાં આવ્યો હતો. તેને 55 દિવસ સુધી ત્યાં બાળવામાં આવ્યો હતો, જેનાથી 899 ટન ઝેરી રાખ ઉત્પન્ન થઈ હતી. હવે, કોર્ટે આ રાખના સુરક્ષિત નિકાલ અંગે કડક વલણ અપનાવ્યું છે. આગામી સુનાવણી 20 નવેમ્બર, 2025 ના રોજ થશે.