Independence Day 2024: 15મી ઓગસ્ટે દેશભરમાં આઝાદીની ઉજવણી કરવામાં આવશે. આ વખતે દેશ 78મો સ્વતંત્રતા દિવસ ઉજવશે. આપણા દેશને 15 ઓગસ્ટ 1947ના રોજ આઝાદી મળી હતી, ત્યારબાદ દર વર્ષે દિલ્હીના લાલ કિલ્લા પર ધ્વજ ફરકાવીને સ્વતંત્રતા દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. દેશના વડાપ્રધાન લાલ કિલ્લા પર ધ્વજ ફરકાવે તે પછી રાષ્ટ્રગીત ગાવામાં આવે છે. જો કે, પ્રથમ સ્વતંત્રતા દિવસથી આવું નથી ચાલી રહ્યું. પહેલીવાર જ્યારે સ્વતંત્રતા દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી ત્યારે દેશમાં રાષ્ટ્રગીત ગાવામાં આવ્યું ન હતું. ચાલો જાણીએ તેનું કારણ અને ઈતિહાસ શું છે.
કેમ પહેલીવાર સ્વતંત્રતા દિવસ મનાવતી વખતે ન હતુ ગાવામાં આવ્યુ રાષ્ટ્રગાન ?
રવિન્દ્રનાથ ટાગોરે 1911માં જ દેશનું રાષ્ટ્રગીત 'જન ગણ મન' લખ્યું હતું. પરંતુ તેને 1950માં રાષ્ટ્રગીત તરીકે માન્યતા આપવામાં આવી હતી. વાસ્તવમાં, સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામ દરમિયાન રવિન્દ્રનાથ ટાગોર દ્વારા લખાયેલા 'જન ગણ મન' જ લોકપ્રિય બન્યું ના હતું, પરંતુ આ સિવાય અન્ય બે ગીતોને પણ ઘણી લોકપ્રિયતા મળી હતી. આ હતા ‘વંદે માતરમ’ એટલે કે આપણું રાષ્ટ્રીય ગીત અને ‘સારે જહાં સે અચ્છા’.
આ એવા ગીતો હતા જેણે દેશના સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામ દરમિયાન લોકોમાં નવો પ્રાણ પૂર્યો હતો, જેની અસર 1947માં આખી દુનિયામાં જોવા મળી હતી.
કઇ રીતે મળ્યુ દેશને રાષ્ટ્રગાન ?
જ્યારે દેશને આઝાદી મળી ત્યારે તે સમયે આપણી પાસે કોઈ રાષ્ટ્રગીત નહોતું, તેથી પ્રથમ સ્વતંત્રતા દિવસ દરમિયાન રાષ્ટ્રગીત ગાવામાં આવ્યું ન હતું. તે સમયે રાષ્ટ્રગીત માટે 'જન ગણ મન' અને 'વંદે માતરમ' વચ્ચે મતદાન થયું હતું. ઘણા વિવાદો છતાં 'વંદે માતરમ'ને તે સમયે સૌથી વધુ મત મળ્યા હતા. જો કે, વિવિધતામાં એકતા ધરાવતા રાષ્ટ્ર માટે રાષ્ટ્રગીતની જરૂર હતી જે સમગ્ર દેશનું પ્રતીક બની શકે. અને તે પણ જેના વિશે કોઈના મનમાં શંકા ન હોવી જોઈએ. આ જ કારણ હતું કે સૌથી વધુ વોટ મળવા છતાં 'વંદે માતરમ'ને રાષ્ટ્રગીત બનાવવામાં ન આવ્યું.
આ કારણે જ્યારે દેશ આઝાદ થયો ત્યારે તેનું પોતાનું રાષ્ટ્રગીત નહોતું. 1950માં જ્યારે બંધારણ બનાવવામાં આવ્યું ત્યારે 'જન ગણ મન'ને રાષ્ટ્રગીત તરીકે માન્યતા આપવામાં આવી હતી. જો કે, તે સમયે 'વંદે માતરમ'ની લોકપ્રિયતાને ધ્યાનમાં રાખીને, તેના પ્રથમ બે પદોને રાષ્ટ્રગીત તરીકે માન્યતા આપવામાં આવી હતી.
આ પણ વાંચો
Surat Crime: સુરતમાં એક જ દિવસમાં ત્રણ હત્યા, 24 કલાકમાં ત્રણ અલગ અલગ જગ્યાએથી મળી આવ્યા મૃતદેહો