India Free Trade Agreement: છેલ્લા દાયકામાં ભારતે વૈશ્વિક વેપારમાં સતત વધારો કર્યો છે. તાજેતરમાં, ભારતે ઓમાન સાથે વ્યાપક આર્થિક ભાગીદારી કરાર પર હસ્તાક્ષર કરીને આ યાત્રામાં વધુ એક સીમાચિહ્ન ઉમેર્યું. આ સાથે ભારત સાથે કુલ વેપાર કરારોની -ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ સંખ્યા 17 થઈ ગઈ છે.
ભારતના અત્યાર સુધીના કુલ ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ ડિસેમ્બર 2025 સુધીમાં, ભારતે વિવિધ દેશો અને પ્રાદેશિક બ્લોક્સ સાથે 17 વેપાર કરારો કર્યા છે. આમાં 13 સંપૂર્ણ મુક્ત વેપાર કરારો અને અનેક પ્રેફરન્શિયલ ટ્રેડ કરારો અને આર્થિક સહયોગ કરારોનો સમાવેશ થાય છે. એકસાથે, આ કરારો વૈશ્વિક વેપારના નોંધપાત્ર ભાગને આવરી લે છે અને ભારતીય નિકાસકારોને મુખ્ય આંતરરાષ્ટ્રીય બજારોમાં પ્રેફરન્શિયલ અથવા ડ્યુટી-મુક્ત ઍક્સેસ પ્રદાન કરે છે.
ઓમાન ભારતનો 17મો વેપાર ભાગીદાર બન્યો ડિસેમ્બર 2025 માં હસ્તાક્ષર કરાયેલ ભારત-ઓમાન વ્યાપક આર્થિક ભાગીદારી કરાર, ભારતનો સૌથી નવો વેપાર કરાર છે અને UAE સાથેના કરાર પછી ગલ્ફ ક્ષેત્રમાં તેનો બીજો મોટો કરાર છે. આ કરાર હેઠળ, 98% ભારતીય માલ શ્રેણીઓને ઓમાનમાં શૂન્ય-ડ્યુટી ઍક્સેસ મળશે.
ભારત દ્વારા સહી કરાયેલા મુક્ત વેપાર કરારો ભારતના મુક્ત વેપાર કરારો અને વ્યાપક વેપાર કરારોમાં વિશ્વની કેટલીક મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓ સાથેના કરારોનો સમાવેશ થાય છે. આમાં યુનાઇટેડ કિંગડમનો સમાવેશ થાય છે, જ્યાં ભારતે 2025 માં એક વ્યાપક આર્થિક અને વેપાર કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા, જે 99% ભારતીય નિકાસને ડ્યુટી-ફ્રી ઍક્સેસ આપે છે. ભારતે ઓસ્ટ્રેલિયા (ECTA), જાપાન (CEPA), દક્ષિણ કોરિયા (CEPA), સંયુક્ત આરબ અમીરાત (CEPA) અને મોરેશિયસ (CECPA) સાથે કરારો કર્યા છે.
દક્ષિણપૂર્વ એશિયામાં, ભારતે સિંગાપોર અને મલેશિયા સાથે વ્યાપક કરારો પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે અને શ્રીલંકા સાથે મુક્ત વેપાર કરાર તેમજ થાઇલેન્ડ સાથે પ્રારંભિક પાક કરાર જાળવી રાખ્યો છે.
આ વેપાર કરારો ભારતને કેવી રીતે ફાયદો કરે છે ભારતના મુક્ત વેપાર કરારો ભારતીય માલ પરની આયાત જકાત ઘટાડવા અથવા નાબૂદ કરવા માટે રચાયેલ છે. કાપડ, ફાર્માસ્યુટિકલ્સ, એન્જિનિયરિંગ માલ અને દરિયાઈ ઉત્પાદનો જેવા ક્ષેત્રોને સૌથી વધુ ફાયદો થાય છે. ઘણા કરારોમાં એવી જોગવાઈઓ પણ શામેલ છે જે ભારતીય વ્યાવસાયિકો, ખાસ કરીને આઇટી, આરોગ્યસંભાળ અને એન્જિનિયરિંગ ક્ષેત્રોમાં, વિદેશમાં કામ કરવાનું સરળ બનાવે છે. આ કરારો વિદેશી સીધા રોકાણ માટે મજબૂત રક્ષણ અને પ્રોત્સાહનો પણ પ્રદાન કરે છે.