દેશમાં કેટલા રખડતા કૂતરા છે? જાણો દર વર્ષે હડકવાથી કેટલા લોકો મૃત્યુ પામે છે; આંકડા તમને ચોંકાવી દેશે

General Knowledge: ભારતમાં રખડતા કૂતરા કરડવાથી મૃત્યુના કેસોમાં વધારો થયો છે. ચાલો જાણીએ કે દેશમાં કેટલા રખડતા કૂતરા છે અને હડકવાથી કેટલા મૃત્યુ થાય છે.

General Knowledge: ભારતમાં રખડતા કૂતરાઓની સમસ્યા એક ગંભીર મુદ્દો બની ગઈ છે. 2019ની 20મી પશુ ગણતરી મુજબ, ભારતમાં 1.53 કરોડ રખડતા કૂતરા નોંધાયા હતા, જે 2012 માં 1.71 કરોડ કરતા થોડા ઓછા હતા. દિલ્હીમાં 60,472 કૂતરા હોવાનો અંદાજ હતો, જે હવે તેનાથી પણ વધુ હોઈ શકે છે. ઉત્તર પ્રદેશ, ઓડિશા અને મહારાષ્ટ્ર જેવા રાજ્યોમાં રખડતા કૂતરાઓની સંખ્યા સૌથી વધુ છે. ઉત્તર પ્રદેશમાં 20 લાખથી વધુ કૂતરા અને મહારાષ્ટ્રમાં 12.7 લાખ કૂતરા નોંધાયા હતા.

કૂતરા કરડવાની સંખ્યા

ભારતમાં વર્ષ 2024 માં કૂતરા કરડવાના 37,15,713 બનાવો નોંધાયા હતા. જો આપણે રાજધાની દિલ્હીની વાત કરીએ, તો વર્ષ 2025 માં, ફક્ત જાન્યુઆરી મહિનામાં જ 3,196 (લગભગ 103 પ્રતિ દિવસ) કૂતરા કરડવાના કેસ નોંધાયા હતા. 2024 માં 25,210 (દિવસ દીઠ આશરે 69), 2023 માં 17,874 (દિવસ દીઠ આશરે 49), 2022 માં 6,691 (દિવસ દીઠ આશરે 18) કેસ નોંધાયા છે.

ભારતમાં હડકવાથી મૃત્યુ

હડકવા એ 100% જીવલેણ રોગ છે, જે સમયસર સારવાર ન મળે તો જીવલેણ સાબિત થાય છે. છેલ્લા કેટલાક મહિનામાં, ઘણા કિસ્સાઓ પ્રકાશમાં આવ્યા છે જેમાં એક નાની છોકરીથી લઈને કબડ્ડી ખેલાડી સુધી કૂતરાના કરડવાથી મૃત્યુ પામ્યા હતા, આ મૃત્યુ હડકવાને કારણે થયું હતું. સરકારી અહેવાલ મુજબ, ભારતમાં દર વર્ષે લગભગ 300 લોકો હડકવાને કારણે મૃત્યુ પામે છે.

WHO રિપોર્ટ શું કહે છે

WHO અનુસાર, ભારતમાં દર વર્ષે 18,000 - 20,000 લોકો હડકવાને કારણે મૃત્યુ પામે છે. આવું એટલા માટે થાય છે કારણ કે મોટાભાગના કેસ નોંધાતા નથી. ભારતમાં કૂતરા કરડવાના (રિપોર્ટ કરાયેલા) કેસોની સંખ્યાની વાત કરીએ તો, વર્ષ 2024 માં અહીં લગભગ 37.16 લાખ કૂતરા કરડવાના કેસ નોંધાયા હતા. 2024 માં, મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત, તમિલનાડુ, કર્ણાટક અને બિહારમાં સૌથી વધુ કેસ નોંધાયા હતા. 2023 માં, ભારતમાં કૂતરા કરડવાના લગભગ 30.53 લાખ કેસ નોંધાયા હતા, 2022 માં લગભગ 21.9 લાખ, 2021 માં 17 લાખથી વધુ અને 2020 માં 46 લાખથી વધુ.

સુપ્રીમ કોર્ટનો આદેશ

આ સમસ્યાનો સામનો કરવા માટે, 11 ઓગસ્ટ, 2025 ના રોજ, સુપ્રીમ કોર્ટે દિલ્હી-એનસીઆરમાં બધા રખડતા કૂતરાઓને શેરીઓમાંથી દૂર કરવા અને તેમને 6-8 અઠવાડિયામાં આશ્રયસ્થાનોમાં ખસેડવાનો આદેશ આપ્યો હતો. જેનાથી ભારે ચર્ચા શરૂ થઈ. જોકે, પ્રાણી કલ્યાણ સંગઠનોએ આ આદેશને અવ્યવહારુ અને બિન-વૈજ્ઞાનિક ગણાવ્યો કારણ કે આટલી મોટી સંખ્યામાં કૂતરાઓ માટે આશ્રયનો અભાવ છે.

કૂતરાઓની વસ્તી નિયંત્રણ

કેન્દ્રીય આરોગ્ય મંત્રાલયે 2030 સુધીમાં ભારતમાંથી કૂતરાઓમાંથી હડકવા નાબૂદ કરવા માટે રાષ્ટ્રીય કાર્ય યોજના શરૂ કરી છે. ભારત સરકારના પશુપાલન અને ડેરી વિભાગે રખડતા કૂતરાઓની વસ્તીને નિયંત્રિત કરવા માટે સ્થાનિક સત્તાવાળાઓ દ્વારા લાગુ કરવા માટે પશુ જન્મ નિયંત્રણ (કૂતરા) નિયમો, 2001 (2010 માં સુધારેલા) ઘડ્યા છે. નિયમોનું મુખ્ય ધ્યાન રખડતા કૂતરાઓને હડકવા વિરોધી રસીકરણ અને વસ્તી નિયંત્રણના સાધન તરીકે રખડતા કૂતરાઓને નસબંધી પર છે.